Το πρώτο μεγάλο ολοκληρωμένο επενδυτικό πρόγραμμα αρδευτικών έργων, (φραγμάτων και υποδομών), από την 10ετία του 50’, τίθεται άμεσα σε εφαρμογή στην Ελλάδα για τον εκσυγχρονισμό των υφιστάμενων – αλλά ξεπερασμένων από τον χρόνο – υποδομών και για την κατασκευή νέων.
Για τα συγκεκριμένα έργα Σ.Δ.Ι.Τ., που εντάσσονται στο κυβερνητικό σχέδιο «Ύδωρ 2.0» – όπως ονομάστηκε το σχετικό πρόγραμμα 21 έργων συνολικού προϋπολογισμού κατασκευής, συντήρησης και λειτουργίας, 4 δισ. Ευρώ -, εκδήλωσαν ενδιαφέρον μεγάλες κατασκευαστικές εταιρείες και τράπεζες της χώρας και του εξωτερικού.
Όπως ανακοίνωσαν ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και ο πρώην Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων Σπήλιος Λιβανός, το πρόγραμμα χρηματοδοτείται από πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης, του Π.Α.Α. και του Π.Δ.Ε. Η κυριότητα των έργων όμως παραμένει στο Δημόσιο.
Ως Πρόεδρος του Τ.Ο.Ε.Β. Τιτανίου είμαι ιδιαίτερα ικανοποιημένος διότι μέσα στον σχεδιασμό αυτόν εντάχθηκε και το μεγάλο έργο μας, της κατασκευής σύγχρονων κλειστών αρδευτικών δικτύων Υπέρειας Ν. Λάρισας και Ορφανών Ν. Καρδίτσας.
Ο προϋπολογισμός του ως έργο Σ.Δ.Ι.Τ. είναι 88.066.645 Ευρώ και περιλαμβάνει 74.650 αρδευόμενα στρέμματα, ενώ προβλέπεται ότι θα ωφεληθούν 3.730 παραγωγοί της περιοχής μας.
Ειδικά στο Νομό Καρδίτσας, θα αρδεύονται στην Τ.Κ. Ορφανών 8.400 στρέμματα, στην Τ.Κ. Φύλλου 11.300 στρέμματα και κάποια γεωργική έκταση της Τ.Κ. Λεύκης που εφάπτεται στο κτήμα των Ορφανών.
Επίσης, προβλέπεται δυνατότητα επέκτασης της αρδευτικής κάλυψης του συνόλου των καλλιεργούμενων εκτάσεων των εν λόγω Τοπικών Κοινοτήτων.
Αυτονόητο είναι πως το έργο αυτό δεν θα χρηματοδοτούνταν ποτέ εάν δεν υπήρχε από το 2013 εγκεκριμένη μελέτη που χρηματοδότησε και εκπόνησε το ΥΠ.Α.Α.&Τ. μετά από στενή συνεργασία με τον Οργανισμό μας.
Οπωσδήποτε, υπάρχουν απορίες στους αγρότες για τον τρόπο κατασκευής, δηλαδή για τη λεγόμενη σύμπραξη του δημοσίου και ιδιωτών επενδυτών, μα και σχετικά με το καθεστώς λειτουργίας όταν ολοκληρωθούν οι υποδομές που προβλέπονται.
Θέλω επομένως να επισημάνω τα εξής:
Μείζονα ζητήματα διαχρονικά στο Νομό μας για όλους τους παραγωγούς, ήταν και είναι η εξασφάλιση της ομαλότητας στην άρδευση των καλλιεργειών, η ορθολογική διαχείριση των υδάτινων αποθεμάτων χωρίς αλόγιστες σπατάλες και απώλειες και η χρήση του νερού βάσει κανόνων κοινού συμφέροντος και όχι με τον άναρχο και εντελώς άδικο για τους συνεπείς, τρόπο που γίνεται σήμερα.
Το σχέδιο «Υδωρ 2.0» όπου εντάσσονται και τα αρδευτικά Υπέρειας Ν. Λάρισας – Ορφανών Ν. Καρδίτσας, επιδιώκει την επίτευξη των παρακάτω βασικών στόχων:
α) Την άρδευση ακόμα περισσότερων καλλιεργήσιμων εκτάσεων και την αύξηση της απόδοσής τους.
γ) Την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της γεωργίας.
δ) Τη βελτίωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος της χώρας, αφού το 90% του βρόχινου ύδατος χάνεται σήμερα στη θάλασσα.
ε) Τη μείωση των παράνομων γεωτρήσεων που αποδυναμώνουν τον υδροφόρο ορίζοντα.
στ) Τον εκσυγχρονισμό μεγάλου μέρους των αρδευτικών δικτύων, γεγονός που θα ελαχιστοποιήσει τις υδάτινες απώλειες και θα εξασφαλίσει σε σημαντικό βαθμό την αρδευτική ομαλότητα.
Εμείς, στον Τ.Ο.Ε.Β. Τιτανίου, είχαμε προβλέψει ότι η υλοποίηση ενός επενδυτικού σχεδίου «μαμούθ», όπως το «Υδωρ 2.0», ήταν αναπόφευκτη για την κεντρική εξουσία, καθώς τα πεπαλαιωμένα αρδευτικά δίκτυα βρίσκονται σε άσχημη κατάσταση, ενώ μεγάλο μέρος τους είναι υπό κατάρρευση στον Ιανό-πληκτο πλέον Ν. Καρδίτσας.
Έτσι, το 2013, προωθήσαμε προς εκπόνηση και χρηματοδότηση την ως άνω αναφερόμενη μελέτη, η οποία αποτέλεσε το εφαλτήριο για τη δρομολόγηση της κατασκευής των νέων αρδευτικών δικτύων στην περιοχή μας.
Όπως προείπα, η κατασκευή τους θα συγχρηματοδοτηθεί από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και από το «Υδωρ 2.0», ενώ θα υλοποιηθούν ως μη ανταποδοτικό έργο Σ.Δ.Ι.Τ.. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα η αποπληρωμή του επενδυτή ιδιωτικού φορέα να γίνει σε βάθος χρόνου, μετά την έναρξη λειτουργίας τους, βάσει προκαθορισμένων προδιαγραφών αποτελέσματος από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων.
Οφείλω να τονίσω ότι ο πρώην Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης κ. Λιβανός ξεκαθάρισε δημόσια πως «δεν πρόκειται να παραδοθεί σε ιδιώτες οποιοδήποτε έργο υποδομής του ΥΠ.Α.Α.&Τ., που θα υλοποιηθεί μέσω ΣΔΙΤ», για να προλάβω και τις «Κασσάνδρες»!
Όσο για τη χρονική διάρκεια έναρξης και ολοκλήρωσης, το όφελος μέσω Σ.Δ.Ι.Τ. είναι ότι αποφεύγονται οι χρονοβόρες διαδικασίες των δημοσίων συμβάσεων και με την αποπληρωμή του ιδιώτη σε βάθος χρόνου, εξασφαλίζεται η καλή κατασκευή και λειτουργία του έργου, με απώτερα οφέλη:
- Την ορθολογικότερη χρήση του νερού και τη μείωση των απωλειών με την εισαγωγή προηγμένων αρδευτικών συστημάτων και πρακτικών.
- Την αύξηση της αποδοτικότητας των καλλιεργειών και κατά συνέπεια τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας του αγροτικού τομέα.
- Τον μετριασμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής που τόσο έχει βλάψει το Νομό μας και τους καλλιεργητές του.
Βέβαια, η κεντρική διοίκηση θα πρέπει να κάνει το γρηγορότερο μεγάλα βήματα άμεσης προσαρμογής του πρωτογενούς τομέα στα νέα καλλιεργητικά και κοινωνικοοικονομικά δεδομένα που διαμορφώθηκαν κατά τη μνημονιακή 10ετία και την πανδημία, αλλάζοντας ριζικά και το σημερινό άκρως προβληματικό μοντέλο οργάνωσης και λειτουργίας των δημόσιων αρδευτικών δικτύων. Ειδάλλως, το σχέδιο «Υδωρ 2.0» και τα μεγάλα έργα που ανακοινώθηκαν (συμπεριλαμβανομένων και των αρδευτικών Υπέρειας Ν. Λάρισας – Ορφανών Ν. Καρδίτσας), θα είναι δώρο άδωρο για τις τοπικές κοινωνίες, διότι δεν είναι δυνατόν… να χτίσεις καινούργιο σπίτι με παλιά υλικά!
Είναι αδήριτη ανάγκη πια τα διαπιστωμένα πολλά προβλήματα στον αγροτικό τομέα, (πρόσφατα οι Καρδιτσιώτες αγρότες είχαν βγει στους δρόμους με τα τρακτέρ τους και διαμαρτυρήθηκαν), να τεθούν εδώ και τώρα υπό διαπραγμάτευση με την πολιτική ηγεσία του τόπου, η οποία θα γίνει με τη συμμετοχή εκπροσώπων όλων των παραγωγών.
Σε ότι αφορά δε στις αρδευτικές υποδομές, είναι μονόδρομος η ουσιαστική υποστήριξη των φορέων που ασχολούνται με τη χρήση, λειτουργία, αξιοποίηση και αποδοτικότητά τους όπως ο Τ.Ο.Ε.Β. Τιτανίου…
Πιστεύω ότι η κεντρική εξουσία θα κινηθεί προς αυτή την κατεύθυνση αναγνωρίζοντας το ρόλο και το έργο των Οργανισμών Εγγείων Βελτιώσεων στο θέμα της άρδευσης.
Γράφει ο Βασίλης Γιαννάκος, Πρόεδρος του Τοπικού Οργανισμού Εγγείων Βελτιώσεων Τιτανίου
