Κάθε ταξίδι με προορισμό τη Φλωρεντία είναι μια εμπειρία πολιτισμού. Πόσο μάλλον όταν, εκτός από τα αριστουργήματα του Μεσαίωνα, της Αναγέννησης και του Μπαρόκ που κατακλύζουν μουσεία διεθνούς εμβέλειας, όπως τα Uffizi και το Pitti, συνδυάζει περιήγηση σε κατάφυτα ετρουσκικά χωριά με πανοραμική θέα στην πόλη, όπως το Φιέζολε, σε συνοικίες όπου σύγχρονοι χειροτέχνες συνεχίζουν να εργάζονται με τους παραδοσιακούς τρόπους, σε ιστορικά φαρμακεία και αρωματοπωλεία που θυμίζουν σκηνές από δημοφιλείς χολιγουντιανές ταινίες, σε γειτονικές πόλεις, όπως η μεσαιωνική Σιένα, όπου το παρόν με δυσκολία διακρίνεται από το παρελθόν, καθώς το σκηνικό του τελευταίου διατηρείται αναλλοίωτο τα τελευταία 800 χρόνια.
Και όλα αυτά, στο τελευταίο δεκαήμερο του Ιουνίου, περίοδο που η πόλη γιορτάζει τον πολιούχο της, τον Άγιο Ιωάννη, και αναβιώνει, με αυθεντικά κοστούμια και λάβαρα, μεσαιωνικά δρώμενα στους δρόμους. Στον καθεδρικό της ναό, την Παναγία των Ανθέων, με τον διάσημο αναγεννησιακό τρούλο του Μπρουνελέσκι, ηχούν για μια και μοναδική φορά το χρόνο γρηγοριανοί ύμνοι και οι όχθες του Άρνου κατακλύζονται από εκατοντάδες χιλιάδες επισκέπτες από όλο τον κόσμο. Επί σαράντα λεπτά, την νύχτα της 24ης Ιουνίου, ο ουρανός πλημμύρισε με φαντασμαγορικά πυροτεχνήματα, υπόμνηση της καθαρτικής δύναμης της φωτιάς που συνδέεται παραδοσιακά με τις παγανιστικές λατρείες αλλά και ‘‘τις φωτιές του Αη-Γιάννη του Κλύδωνα‘‘, όπως τον ξέρουμε και στη χώρα μας. Ήταν οι φωτιές που φτάνανε μέχρι τους αγρούς και κρατούσαν τις μάγισσες έξω από τα όρια της πόλης, ήδη από το Μεσαίωνα.
Το ταξίδι ήταν πρωτοβουλία του εικαστικού εργαστηρίου GRANA-ZEI Girarte και πραγματοποιήθηκε με την ευκαιρία της συμπλήρωσης δέκα χρόνων λειτουργίας του. Στόχος του ήταν, μετά την ολοκλήρωση κύκλων μαθημάτων για την μεσαιωνική και την αναγεννησιακή τέχνη, οι μαθητές να έρθουν σε επαφή με αυθεντικά έργα, τα οποία καθόρισαν την παγκόσμια ιστορία της τέχνης. 46 άτομα, μαθητές της σχολής, ενήλικες και παιδιά, αλλά και φίλοι της είχαν την ευκαιρία να ξεναγηθούν από τον υπεύθυνο, εικαστικό, Κωνσταντίνο Μπιλιούρη, σε μεγάλα μουσεία, τα οποία στεγάζονται σε κτήρια-σύμβολα, αποτυπώματα διαχρονικά του οικουμενικού ρόλου της τοσκανικής πρωτεύουσας στις τέχνες και τον πολιτισμό.
Τέτοια ήταν τα Uffizi, το τεράστιο συγκρότημα που στέγαζε από τον 16ο αιώνα τις διοικητικές υπηρεσίες, δημιούργημα της σημαντικότερης οικογένειας της πόλης, των Μεδίκων, το οποίο σήμερα φιλοξενεί τη μεγαλύτερη παγκοσμίως συλλογή έργων από την Αναγέννηση (Λεονάρντο Ντα Βίντσι, Μποτιτσέλι, Ραφαήλ κά.). Επίσης το εξίσου εμβληματικό Palazzo Pitti, τα θερινά ανάκτορα των Μεδίκων, όπου εκτός από σημαντικά έργα ζωγραφικής από τον 16ο ως τον 19ο αιώνα, έχει κανείς την ευκαιρία να δει αναλλοίωτο το εσωτερικό των ανακτόρων, προτού ανηφορίσει στους βασιλικούς κήπους του Boboli για να γευτεί το ιδιότυπο αυτό κράμα αισθητικής και κυριαρχίας στο χώρο, φυσικό και δομημένο, που επεδίωκαν οι αρχικοί του ένοικοι.
Μια άλλη, όχι τόσο ορατή σήμερα, όψη της Φλωρεντίας, αυτή του ρωμαϊκού & ετρουσκικού παρελθόντος της, προσέγγισαν οι εκδρομείς μέσα από την επίσκεψή τους στο πρόσφατα εγκαινιασμένο μουσείο του καθεδρικού ναού (Duomo), όπου κανείς, εκτός από τη ρωμαϊκή κρύπτη κάτω από το ναό, μπορεί να δει όλον τον μαρμαρογλυπτικό και ξυλογλυπτικό του διάκοσμο, όπως την εντυπωσιακή θύρα του Βαπτιστηρίου του Ghiberti, γνωστή ως ‘‘Πύλη του παραδείσου‘‘, την διάσημη Μαρία Μαγδαληνή του Ντονατέλο, εκατοντάδες ανεκτίμητα κειμήλια μικρογλυπτικής, αλλά και ευαγγέλια με μικρογραφίες υπομονετικών μοναχών και περίτεχνες δερμάτινες σταχώσεις.
Από τον μακρύ κατάλογο μουσείων και χώρων πολιτιστικού ενδιαφέροντος που επισκέφτηκε η ομάδα – ολόκληρη η πόλη είναι άλλωστε ένα μουσείο- ξεχωρίζει η Santa Croce, το μεσαιωνικό μοναστήρι του Τιμίου Σταυρού, με το εσωτερικό του να θυμίζει περισσότερο αποθετήριο συλλογικής διαχρονικής μνήμης και προσφοράς της Φλωρεντίας στον οικουμενικό πολιτισμό, παρά τόπο λατρείας: τάφοι ή κενοτάφια προσωπικοτήτων που γεννήθηκαν εκεί, όπως ο Δάντης, ο Μακιαβέλι, ο Γαλιλαίος, ο Ντα Βίντσι, ο Μιχαήλ Άγγελος και δεκάδες άλλων εξίσου σημαντικών αποδεικνύουν ότι η τέχνη είναι αδιαχώριστη από την επιστήμη και τις ιδέες και ότι το αποτύπωμά τους βρίσκεται παντού, όχι μόνο στα μουσεία. Μέσα στο ίδιο μνημείο λειτουργεί σχολή κατεργασίας και παραγωγής δερματίνων ειδών, όπου σπουδαστές απ’ όλο τον κόσμο μαθητεύουν, με την υποχρέωση να επιδεικνύουν ζωντανά τη δουλειά τους στους επισκέπτες.
Η περιήγηση στη Φλωρεντία των χειροτεχνών δεν μπορούσε να μην συμπεριλάβει το ‘‘Santo Spirito‘‘, τη συνοικία, όπου η ομάδα μπόρεσε να δει από κοντά ψηφοθέτες, κορνιζοποιούς, ξυλογλύπτες, συντηρητές, υποδηματοποιούς, χαρτοποιούς κά. να δημιουργούν ζωντανά. Μοναδική ίσως σε εντυπώσεις ήταν η επαφή μας με τον διεθνώς καταξιωμένο χρυσοχόο μικρογλύπτη, Alessandro Dari, σ’ ένα πραγματικό εργαστήρι ‘‘αλχημείας‘‘, όπου οι εξαιρετικές σε ποιότητα και ατμόσφαιρα δημιουργίες του καλλιτέχνη απαρτίζουν ένα κανονικό μουσείο. Τη θεματική αυτή περιήγηση συμπλήρωσε η επίσκεψη στο ιστορικό φαρμακείο της «Santa Μaria Novella» τμήμα του σπουδαίου μοναστηριού Δομινικανών, όπου οι επισκέπτες είχαν την ευκαιρία να δοκιμάσουν χειροποίητες κρέμες και αρώματα. Όπως δεν έλειψε και η επίσκεψη σε σχετικά καταστήματα, όπως των Zecchi και Rigacci, όπου σύγχρονοι ζωγράφοι απ’ όλο τον κόσμο, στα βήματα των ομοτέχνων τους, προμηθεύονται ποιοτικά υλικά ζωγραφικής, όπως χειροποίητα πινέλα, χρώματα, καμβάδες κά.
Το πρόγραμμα δεν μπορούσε να μη συμπεριλάβει την πλούσια τοπική γαστρονομία, αναπόσπαστο κομμάτι της ιταλικής κουλτούρας.
