Πραγματοποιήθηκε την Κυριακή (19/2) στο Εργατικό Κέντρο της Καρδίτσας συζήτηση με θέμα: «Αξιολόγηση και το έργο του εκπαιδευτικού». Η συζήτηση ξεκίνησε με την εισηγητική παρέμβαση της Ελένης Γκαραγκάνη η οποία αναφέρθηκε στους παράγοντες που διαμορφώνουν τη σχολική πραγματικότητα και στο πως η αξιολόγηση επαναφέρει ουσιαστικά τον κακόφημο επιθεωρητή μετά από 41 χρόνια. Επεσήμανε πως η αντίθεσή μας στην επιβαλλόμενη εκπαιδευτική πολιτική δεν αφορά μόνο το κομμάτι της αξιολόγησης αλλά το σύνολο των εκπαιδευτικών αναδιαρθρώσεων. Η αξιολόγηση δεν είναι έννοια πολιτικά και κοινωνικά ουδέτερη και συνδέεται με την προσπάθεια μετατραπούν οι εκπαιδευτικοί σε άκριτους ιμάντες μεταβίβασης των εκάστοτε άνωθεν εντολών, σε υπάκουους εφαρμοστές αντιπαιδαγωγικών πολιτικών έξω από τα ενδιαφέροντα και ενάντια στα μορφωτικά δικαιώματα των μαθητών.
Στη συνέχεια ο κ Περικλής Παυλίδης αναφέρθηκε στην ιδιομορφία του έργου των εκπαιδευτικών που έχει: γνωσιακή- ερευνητική, συναισθηματική, αισθητική και ηθική διάσταση. Υπογράμμισε πως δεν περιορίζεται σε κάποιο συμβατικό χρόνο εργασίας, και αντλεί ερεθίσματα από όλες τις στιγμές της κοινωνικής ζωής, πως υπερβαίνει την αυστηρή διάκριση μεταξύ του αναγκαίου χρόνου εργασίας και του ελεύθερου χρόνου και πως η ικανοποίηση των εκπαιδευτικών από το έργο τους είναι κρίσιμος παράγων για την αποτελεσματικότητά του.
Συνέχισε λέγοντας πως το εκπαιδευτικό έργο είναι αποτελεσματικό όταν πραγματοποιείται με όρους δημιουργικότητας, όταν ενεργοποιούνται τα εσωτερικά κίνητρα για την υλοποίηση του έργου τους. Αντίθετα ο αυξημένος φόρτος εργασίας και η προσπάθεια εντατικοποίησής της δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να οδηγήσουν σε αυξημένη «παραγωγικότητα» και αποτελεσματικότητα. Παρομοίως πρακτικές πίεσης –εξαναγκασμού που ενισχύουν το άγχος των εκπαιδευτικών έχουν πολύ αρνητικά αποτελέσματα στο έργο τους. Συνεπώς το εκπαιδευτικό έργο, ως δραστηριότητα δημιουργική και ουσιαστικά καινοτόμος διανοητική δραστηριότητα, δεν μπορεί να μετρηθεί ποσοτικά ή να αξιολογηθεί με τη χρήση ορισμένων τυπικών κριτηρίων απόδοσης. Η δημιουργικότητα ως θεμελιώδες στοιχείο της εργασίας των εκπαιδευτικών (καθώς και της εργασίας των επιστημόνων και των καλλιτεχνών) είναι μια μη μετρήσιμη διάσταση. Επίσης το εκπαιδευτικό έργο έχει χαρακτήρα δυναμικό, επηρεάζεται από πληθώρα παραγόντων, από το σύνολο της ζωής των εκπαιδευτικών, τις υποδομές των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, τις σχέσεις μεταξύ των εκπαιδευτικών, από τις συνθήκες ζωής των μαθητών, τη σημασία της εκπαίδευσης για τις προοπτικές του βίου τους και τη νοηματοδότηση της μαθησιακής προσπάθειας.
Οι εκπαιδευτικοί σήμερα βρίσκονται σε καθεστώς «προλεταριοποίησης» και «αλλοτρίωσης» αφού η επαγγελματική εξουθένωση, η συναισθηματική εξάντληση, η απώλεια του αισθήματος προσωπικής επιτυχίας και η αποπροσωποποίηση των σχέσεών τους, ειδικά με τους μαθητές και τις μαθήτριες συνδέεται συχνά με τις πρακτικές αξιολόγησης και λογοδοσίας των σχολείων.
Αναφερόμενος στην αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου σημείωσε πως:
- Η αξιολόγηση αποτελεί οργανικό – κρίσιμο παράγοντα της συνολικής πολιτικής νεοφιλελεύθερης μετάλλαξης του δημόσιου σχολείου, της μετατροπής του σε αυτόνομη μονάδα η οποία θα βρίσκει μόνη της τους απαραίτητους για τη λειτουργία της πόρους, θα προσλαμβάνει και θα απολύει μόνη της το προσωπικό της. Η αξιολόγηση διαφοροποιεί τα σχολεία. Καλλιεργεί τον ανταγωνισμό. Παράγει ανισότητα και τη νομιμοποιεί.
- Η αξιολόγηση αποτελεί οργανικό – κρίσιμο παράγοντα αποσταθεροποίησης των συνθηκών και όρων εργασίας των εκπαιδευτικών. Συνιστά διαδικασία χειραγώγησης των εκπαιδευτικών αλλά και γραφειοκρατικού ελέγχου του συνόλου της σχολικής ζωής. Η αξιολόγηση παράγει γραφειοκρατία. Πνίγει τη σχολική ζωή σε γραφειοκρατικές διαδικασίες.
- Η αξιολόγηση ενοχοποιεί του εκπαιδευτικούς, ενώ απενοχοποιεί τις κυρίαρχες πολιτικές και τις δυνάμεις που τις εφαρμόζουν. Κατηγοριοποιεί εκπαιδευτικούς και σχολεία. Αναπτύσσει τον ανταγωνισμό μεταξύ των εκπαιδευτικών. Ενισχύει την αποξένωση των εκπαιδευτικών από τους όρους εργασίας και μεταξύ τους. Η αξιολόγηση τέλος θα κατασκευάσει στοιχεία-τεκμήρια ενοχοποίησης των εκπαιδευτικών.
- Η αξιολόγηση είναι αυθαίρετη. Σε μικρό χρονικό διάστημα, με ευκαιριακές παρακολουθήσεις είναι αδύνατο να εξαχθούν σοβαρά συμπεράσματα για το εκπαιδευτικό έργο και τους φορείς του. Το φάσμα των ζητημάτων που πρόκειται να ανιχνευτούν και να αξιολογηθούν είναι αδύνατο να αποκαλυφθεί σε μερικά στιγμιότυπα διδακτικού έργου. Η επιστημονική συγκρότηση, η παιδαγωγική κατάρτιση και η διδακτική ικανότητα δεν είναι ποσοτικά μεγέθη που μπορούν να μετρηθούν.
Αναρωτήθηκε ποιος όρισε το μέτρο-τα κριτήρια αποτίμησής τους αφού δεν υπάρχουν μέθοδοι ή κριτήρια «αντικειμενικά» και «αξιοκρατικά».
Σε σχέση με την κοινωνική στήριξη του εκπαιδευτικού έργου υπογράμμισε πως οι εκπαιδευτικοί δεν μπορούν να επιτελέσουν δημιουργικά το έργο τους χωρίς την εμπιστοσύνη και στήριξη της κοινωνίας.
-χωρίς τη δυνατότητα να αναπτύσσονται ως προσωπικότητες εντός της εργασίας τους αλλά και σε όλες τις στιγμές του βίου τους
-χωρίς μετεκπαίδευση για όλους/όλες χωρίς προϋποθέσεις
– χωρίς τη συλλογική και συνεργατική διαχείριση των εκπαιδευτικών θεσμών, γιατί μόνο άνθρωποι που έχουν αποφασιστικό λόγο και ρόλο στα θέματα της εργασίας τους (οπωσδήποτε της διανοητικής) και της κοινωνικής τους δραστηριότητας έχουν και αυθεντικό αίσθημα ευθύνης για το έργο που προσφέρουν.
Καταλήγοντας ανέφερε πως στην εκπαίδευση συγκρούονται δυο αντίθετες στρατηγικές. Η στρατηγική των αφεντικών και η στρατηγική των εργαζομένων. Αυτή η σύγκρουση ξεπερνά το πεδίο της εκπαίδευσης και αγκαλιάζει το σύνολο της κοινωνίας. Οι εκπαιδευτικοί έτσι αντικειμενικά παίρνουν μέρος σ’ αυτή τη σύγκρουση τοποθετούμενοι στην πλευρά του κόσμου της εργασίας, των κοινωνικά καταπιεσμένων υπηρετώντας τα μορφωτικά δικαιώματα των μαθητών τους και τα δικά τους εργασιακά δικαιώματα.
Στη συνέχεια και για μια ώρα ακολούθησε συζήτηση με ερωτήσεις και τοποθετήσεις από τους εκπαιδευτικούς της α/θμιας και β/θμιας εκπαίδευσης που συμμετείχαν. Τονίστηκε πως εκδήλωση αυτή ανοίγει τη συζήτηση για την εκπαίδευση με την κοινωνία, πως η αξιολόγηση αποτελεί τον μοχλό μέσα από τον οποίο σήμερα επιχειρείται η διάλυση της δημόσια εκπαίδευσης.
