«Στην Περιφέρεια Θεσσαλίας είμαστε μια περήφανη ομάδα που πετύχαμε πολλά λειτουργώντας με όριο το …αδύνατο, σταθερά δίπλα στην κοινωνία. Μια Περιφέρεια πρωταγωνίστρια, με παγκόσμια αναγνώριση και συνεχείς διακρίσεις που επιτυγχάνει με τη συνένωση της προσπάθειας πολλών ανθρώπων. Μια Περιφέρεια που ξέρει να σχεδιάζει, να βρίσκει τρόπους χρηματοδότησης, να συνεργάζεται και να υλοποιεί έργα εμβληματικά, πρωτοποριακά για την Ελλάδα και την Ευρώπη σε όλους τους τομείς. Δίνουμε λύσεις σε χρόνια προβλήματα. Κάποτε τα λόγια δημιουργούσαν οράματα. Σήμερα καταφέραμε να φτάνουμε σε πράξεις που δημιουργούν οράματα, με εργαλείο το ΕΣΠΑ και με τη συνεργασία όλων» είπε ο Περιφερειάρχης Θεσσαλίας Κώστας Αγοραστός στην 7η Επιτροπή Παρακολούθησης του ΕΣΠΑ Θεσσαλίας 2014 -2020 στη Σκιάθο.
Το αποτύπωμα του ΕΣΠΑ στη Θεσσαλία
«Την τελευταία δεκαετία με τη χρηματοδοτική στήριξη της Ε.Ε. και του ΕΣΠΑ στη Θεσσαλία πραγματοποιήθηκαν περισσότερα από 300.000 έργα, δράσεις και επενδύσεις συνολικού προϋπολογισμού 5,7 δις ευρώ » τόνισε ο Περιφερειάρχης.
Το μεγαλύτερο περιβαλλοντικό έργο στην Ν.Α. Ευρώπη τα τελευταία χρόνια, την ανασύσταση της λίμνης Κάρλα. Μεγάλες οδικές υποδομές που εξασφαλίζουν άνετες και ασφαλείς μετακινήσεις. Η Περιφέρεια Θεσσαλίας καταγράφει τις καλύτερες επιδόσεις, σύμφωνα με μελέτη του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών βάσει του Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου Οδικής Ασφάλειας 2030 και του Πανεπιστημίου Κρήτης. Κάνουμε τη φιλοσοφία του green πράξη. Γνωρίζοντας την σημασία της βιωσιμότητας για τον πλανήτη μας, παρουσιάζουμε το πρόγραμμα και τα έργα Green Thessaly – Πράσινες Υπηρεσίες στην Περιφέρεια. Ένα από τα μεγαλύτερα προγράμματα αγροτικής ανάπτυξης στη χώρα, με πρωτοποριακά έργα εξοικονόμησης ενέργειας και ορθής διαχείρισης του νερού. Και σε νέου τύπου σύμπραξη με τον ιδιωτικό τομέα το πρωτοποριακό φωτοβολταϊκό που δίνει δωρεάν ρεύμα σε 30.000 αγρότες για 200.000 στρέμματα γης. Εμβληματικά έργα που αναδιαμορφώνουν το αστικό τοπίο και βελτιώνουν την ποιότητα ζωής. Έργα διαχείρισης στερεών και υγρών αποβλήτων που αναδεικνύουν τη Θεσσαλία στην πιο πράσινη περιφέρεια στη χώρα. Ένα από τα μεγαλύτερα προγράμματα κοινωνικής στήριξης που δίνει ίσες ευκαιρίες σε όλους. Έργα που άλλαξαν τα δεδομένα στην Υγεία και στην Εκπαίδευση. Έργα ανάδειξης του πολιτισμού και του τουρισμού, όπως το μεγαλύτερο δίκτυο Υποθαλλάσιων Μουσείων στη χώρα. Ο Παρθενώνας των ναυαγίων στην Περιστέρα της Αλοννήσου είναι σύμφωνα με το National Geographic το πρώτο ανάμεσα στα 50 κορυφαία υποθαλάσσια μουσεία παγκοσμίως. Έργα για την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας που οδήγησαν σε επενδύσεις άνω του 1,5 δις ευρώ τα τελευταία χρόνια στη Θεσσαλία. Η Περιφέρεια Θεσσαλίας είναι η πιο βιώσιμη Περιφέρεια στην Ελλάδα. Η μόνη ελληνική Περιφέρεια που έχει ήδη εκπληρώσει τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης του ΟΗΕ σε ποσοστό μεγαλύτερο από 50%. Επιλέχτηκε και συμμετέχει στην αποστολή της Ε.Ε. για 100 κλιματικά ουδέτερες περιοχές έως το 2030. Διακρίθηκε στις 200 καλύτερες πρακτικές green deal της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών. Η «Smart Region 2023» Περιφέρεια για το πολυδιάστατο έργο και τη σταθερή επένδυσή της στην διατήρηση υψηλών δεικτών επίδοσης.
«Κάποτε οι τεχνικές εταιρίες έψαχναν έργα για να κατασκευάσουν. Σήμερα τα έργα που τρέχουν στην Περιφέρεια Θεσσαλίας είναι τόσο πολλά που οι εταιρίες αδυνατούν να ανταποκριθούν. Όλα αυτά έγιναν σε μια δεκαετία συνεχόμενων πολλαπλών κρίσεων που διαχειριστήκαμε με επιτυχία: στάση πληρωμών και κλείσιμο εργοταξίων, πανδημία covid 19, Ιανός, σεισμός, ενεργειακή κρίση. Η ταχύτητα στην εποχή μας σώζει» τόνισε ο Κώστας Αγοραστός. «Τα έργα χρειάζεται να αποδίδονται όλα, σωστά, στην ώρα τους. Κανένας εφησυχασμός, όχι σε παρατάσεις. Σήμερα τα δημόσια έργα είναι μια συνεχής μάχη δυσκολίων και γραφειοκρατικών διαδικασιών. Το καθεστώς των δημοσίων έργων χρειάζεται να αλλάξει ριζικά. Χρειάζονται σοβαρές, υπεύθυνες μελέτες και ικανός αριθμός ανθρώπινων πόρων στο δημόσιο. Καταφέραμε να φέρουμε το μέλλον στο παρόν με υπερδέσμευση των πόρων του ΕΣΠΑ 2014 -2020 και όχι το αντίθετο, σπρώχνοντας έργα στο μέλλον. Συγχαρητήρια και βαθιά ευγνωμοσύνη στον καθένα και στη καθεμιά ξεχωριστά για αυτά που όλοι μαζί πετύχαμε στην πράξη» έκλεισε ο Περιφερειάρχης.
Ο Κάρστεν Ράσμουσσεν, Επικεφαλής του τμήματος Ελλάδας – Κύπρου, της Γενικής Διεύθυνσης Περιφερειακής Πολιτικής και Αστικής Ανάπτυξης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής συνεχάρη τον Κώστα Αγοραστό για την εύγλωττη παρουσίαση όλου του φάσματος παρεμβάσεων που υλοποιήθηκαν με χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ εν μέσω πολλαπλών κρίσεων. Είστε ανέφερε χαρακτηριστικά ένας Περιφερειάρχης που αφιερώνει χρόνο για να κατανοήσει τον τρόπο λειτουργίας του ΕΣΠΑ. Γιατί το ΕΣΠΑ είναι κατεξοχήν πολιτικό εργαλείο που διαμορφώνεται στο εκάστοτε πλαίσιο και κάθε Περιφερειάρχης αφήνει το δικό του αποτύπωμα. Κάθε φορά που ο Κώστας Αγοραστός λέει «πετύχαμε αυτό χάρη στο ΕΣΠΑ» εμείς σας λέμε «το ΕΣΠΑ το πέτυχε αυτό χάρη σε εσάς».
Πορεία υλοποίησης ΕΣΠΑ Θεσσαλίας 2014 -2020
Η Προϊσταμένη της Ειδικής Υπηρεσίας Διαχείρισης Προγράμματος «Θεσσαλία» Μελίνα Σαραφίδου παρουσίασε την πρόοδο του Προγράμματος που έχει ως εξής:
-Έχουν εξειδικευθεί 128 Δράσεις προϋπολογισμού 759.701.308 € (201,7 %)
-Έχουν εκδοθεί 124 Προσκλήσεις για υποβολή προτάσεων προς ένταξη προϋπολογισμού 937.107.071 € (248,8 %)
-Έχουν ενταχθεί 9.144 έργα προϋπολογισμού 684.666.780 €
-Οι Δαπάνες ανέρχονται σε 328.832.531 € Συγχρηματοδοτούμενη Δημόσια Δαπάνη (87,3 %)
Η πρόοδος υλοποίησης του Προγράμματος ανά άξονα προτεραιότητας και θεματικούς στόχους έχει ως εξής:
-Ενίσχυση της έρευνας, της τεχνολογικής ανάπτυξης και της καινοτομίας: Ενίσχυση ερευνητικών υποδομών, εντάχθηκαν 21 πράξεις προϋπολογισμού 4.527.332 €
-Ενίσχυση της πρόσβασης σε ΤΠΕ και της χρήσης και ποιότητάς τους: νέες δημόσιες ψηφιακές υπηρεσίες, τέσσερις προτάσεις προϋπολογισμού 1.000.000 €
-Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των ΜΜΕ, έχουν ενταχθεί 8.723 πράξεις προϋπολογισμού 157.903.300 €
Έχουν ολοκληρωθεί και υλοποιούνται:
- 110 Επενδυτικά Σχέδια για νέες Τουριστικές Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις (17,5 εκατ. ευρώ)
- Στήριξη Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων από το Ταμείο Επιχειρηματικότητας ΙΙ-ΤΕΠΙΧ ΙΙ (10 εκατ. ευρώ)
- 210 Επενδυτικά Σχέδια για υφιστάμενες Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις (24,2 εκατ. ευρώ)
- 373 Επενδυτικά Σχέδια για νέες Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις (52,5 εκατ. ευρώ)
- Ενίσχυση 7.983 μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στη Θεσσαλία και πλήττονται από την πανδημία Covid-19 (53,6 εκατ. ευρώ)
- 47 εκατ. ευρώ για τους εργαζόμενους που τέθηκαν σε αναστολή λόγω covid -19
-Προώθηση της βιώσιμης απασχόλησης υψηλής ποιότητας και υποστήριξης της κινητικότητας των εργαζομένων.
-Προώθηση της κοινωνικής ένταξης και καταπολέμηση της φτώχειας και των διακρίσεων:
-Έχουν ενταχθεί 85 πράξεις προϋπολογισμού 100.624.241 €.
Ενδεικτικά έχουν ολοκληρωθεί και υλοποιούνται:
- Δράσεις εναρμόνισης οικογενειακής & επαγγελματικής ζωής (χορήγηση vouchers σε έχοντες την επιμέλεια τέκνων και είναι κάτω του ορίου της φτώχειας, για την παροχή υπηρεσιών από βρεφονηπιακούς σταθμούς & Κέντρα Δημιουργικής Απασχόλησης). Οι σχετικές Δράσεις καλύπτουν την περίοδο από το σχολικό έτος 2015-2016 έως και το 2021-2022 (7 σχολικά έτη) με τον Επιλέξιμο Π/Υ να ανέρχεται σε 36,7 εκ.€ ενώ οι ωφελούμενοι γονείς και κηδεμόνες υπερβαίνουν αθροιστικά τους 30.500.
Από το σχολικό έτος 2022-2023, αντίστοιχη δράση χρηματοδοτείται από το Πρόγραμμα «Θεσσαλία» 2021-2027.
- Εξειδικευμένη εκπαιδευτική υποστήριξη για την ένταξη μαθητών με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες (χρηματοδότηση απασχόλησης εξειδικευμένου προσωπικού σε σχολικές μονάδες) για 8 σχολικά έτη (από το σχολικό έτος 2015-2016 έως και το 2022-2023) με Π/Υ 6,1εκ.€. Κάθε σχολικό έτος ωφελούνται από την Δράση 50-52 σχολεία και αντίστοιχος αριθμός μαθητών.
Από το σχολικό έτος 2023-2024, αντίστοιχη δράση προβλέπεται να χρηματοδοτηθεί από το Πρόγραμμα «Θεσσαλία» 2021-2027.
- 25 Κέντρα Κοινότητας(κάλυψη συνόλου Δήμων Περιφέρειας Θεσσαλίας) με 8 Παραρτήματα Ρομά στα Κέντρα Κοινότητας των Δήμων με οικισμούς Ρομά στα όρια τους και 1 Παράρτημα ένταξης Μεταναστών στο Κέντρο Κοινότητας του Δήμου Τρικκαίων με χρηματοδότηση λειτουργίας τους έως 30/10/23, Π/Υ τάξης 12,3 εκ.€ . Στα Κέντρα Κοινότητας έχουν απευθυνθεί μέχρι τα τέλη 2022 άνω των 80.000 άτομα (σε Κ.Κ. και παραρτήματα Ρομά).
- 8 Δομές παροχής Βασικών Αγαθών (Κοινωνικό Παντοπωλείο & Κοινωνικό Φαρμακείο) στους Δήμους των εδρών των 4 Περιφερειακών Ενοτήτων με χρηματοδότηση λειτουργίας τους έως 30/10/2023, Π/Υ τάξης 2,0 εκ.€. Από τις υπόψη Δομές είχαν εξυπηρετηθεί έως τα τέλη 2022 περί τα 6.000 άτομα.
- 4 Κέντρα Ημερήσιας Φροντίδας Ηλικιωμένων με χρηματοδότηση λειτουργίας τους έως 31/10/23, Π/Υ τάξης 3εκ.€. Έως τα τέλη 2022, υπηρεσίες τους είχαν λάβει 257 Ηλικιωμένοι.
- Δομές υποστήριξης ΑμεΑ – Κέντρα Διημέρευσης Ημερήσιας Φροντίδας, Κακοποιημένων Γυναικών και αντιμετώπισης έμφυλης βίας, το Περιφερειακό Παρατηρητήριο Κοινωνικής Ένταξης, Δομές στήριξης επιχειρηματικότητας ή και ευάλωτων ομάδων στο πλαίσιο των Στρατηγικών ΒΑΑ, κ.α.
- Παροχή υπηρεσιών ψυχικής υγείας από 5 Δομές με χρηματοδότηση λειτουργίας τους έως 31/10/23, Π/Υ τάξης 2εκ.€. Έως τα τέλη 2022 ωφελήθηκαν 3.847άτομα.
- 11 Τοπικές Ομάδες Υγείας (ΤΟΜΥ) με χρηματοδότηση λειτουργίας τους έως 31/10/23, Π/Υ τάξης 4εκ.€. Έως τα τέλη 2021, υπηρεσίες τους είχαν λάβει 7.055 άτομα που πλήττονται από τη φτώχεια και ωφελούνται από τις ΤΟΜΥ.
- Πρόσληψη Επικουρικού Προσωπικού για την ενίσχυση των δημόσιων Φορέων Υγείας στη Θεσσαλία, στο πλαίσιο αντιμετώπισης της πανδημίας COVID-19, με Π/Υ τάξης 27εκ.€. Αφορά σε πλέον των 534 ατόμων επικουρικό προσωπικό (ενεργό προσωπικό 5ος/2023) που εργάζεται για τις σχετικές ανάγκες της 5ης ΥΠΕ και δομών της ΠΦΥ, των Νοσοκομείων της Θεσσαλίας και των ΦΠΥΥ : ΕΚΑΒ, ΟΚΑΝΑ, ΕΟΠΥΥ, έως 31-12-2023.
Επίσης, τον 3ο 2023 εντάχθηκε στο πλαίσιο του Θ.Σ.8 / Ε.Π.8v Δράση Κατάρτισης επαγγελματιών και εργαζομένων της περιοχής παρέμβασης της Στρατηγικής Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης(ΣΒΑΑ) του Δήμου Λαρισαίων, Π/Υ 887χιλ.€, η οποία σήμερα βρίσκεται σε φάση ενεργοποίησης και στοχεύεται η ολοκλήρωση στο πλαίσιο του ΠΕΠ.Θ 2014-2020.
-Προώθηση της κοινωνικής ένταξης και καταπολέμηση της φτώχειας και των διακρίσεων
-Επένδυση στην εκπαίδευση, την κατάρτιση και την επαγγελματική κατάρτιση για την απόκτηση δεξιοτήτων και τη δια βίου μάθηση:
Έχουν ενταχθεί 73 πράξεις, προϋπολογισμού 51.598.887 € (132%).
Ενδεικτικά έχουν ολοκληρωθεί και υλοποιούνται:
- Εκσυγχρονισμός 2 Κέντρων Υγείας και ιατροτεχνολογικός εξοπλισμός για τα Νοσοκομεία της Θεσσαλίας, Π/Υ 17,5 εκ.€, από τα οποία δυνητικά ωφελείται το σύνολο του πληθυσμού της Θεσσαλίας (άνω των 700.000 ατόμων),
- Κτιριακές Υποδομές & εξοπλισμοί πληροφορικής πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης Π/Υ 8,4εκ.€, από τον οποίο ωφελείται σχεδόν το σύνολο του μαθητικού δυναμικού της Θεσσαλίας (περί τους 90.000 μαθητές),
- Κτιριακές Υποδομές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, Π/Υ 6εκ.€, από τις οποίες ωφελούνται περί τους 3.000 φοιτητές του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας,
- Κοινωνικές υποδομές Π/Υ 6,6εκ.€ δυναμικότητας 1260 άτομα.
Ορισμένες πράξεις (εξοπλισμός Υγείας) και για διαχειριστικούς λόγους, προγραμματίζεται να «μεταφερθούν» στο νέο Περιφερειακό Πρόγραμμα «Θεσσαλία» 2021-2027.
-Στήριξη της μετάβασης προς μια οικονομία χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα σε όλους τους τομείς
-Προαγωγή της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, της πρόληψης και διαχείρισης κινδύνων
-Διατήρηση και προστασία του περιβάλλοντος και προαγωγή της αποδοτικής χρήσης των πόρων:
Έχουν ενταχθεί 211 πράξεις, προϋπολογισμού 229.448.477 € (278,3%).
Επισημαίνεται ότι για την αντιμετώπιση της προγραμματικής Υπερδέσμευσης που καταγράφεται και για διαχειριστικούς λόγους, σημαντικός αριθμός ενταγμένων πράξεων που αφορούν κυρίως σε βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας δημοσίων κτιρίων, σε ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς καθώς και σε δημιουργία «Πράσινων Σημείων», προγραμματίζεται να «μεταφερθεί» στο νέο Περιφερειακό Πρόγραμμα «Θεσσαλία» 2021-2027.
Έχουν ολοκληρωθεί και υλοποιούνται:
- Έργα εξοικονόμησης ενέργειας σε Δημόσια Κτίρια Π/Υ 13εκ.€ μέσω των οποίων αναμένεται μείωση της ετήσιας κατανάλωσης πρωτογενούς ενέργειας της τάξης των 26.500kWh.
- Παρεμβάσεις ενεργειακής αναβάθμισης ιδιωτικών κατοικιών Π/Υ 10εκ.€ μέσω των οποίων ωφελούνται περί τις 800 κατοικίες.
- Έργα για την βελτίωση της ποιότητας και της ποσότητας του πόσιμου νερού (εξωτερικά και εσωτερικά δίκτυα) Π/Υ τάξης 10εκ.€ από τα οποία αναμένεται να ωφεληθούν 71.650 κάτοικοι οικισμών της Θεσσαλίας
- Αποκαταστάσεις – αναδείξεις πολιτιστικών χώρων και Χώρων Πολιτισμού (στο πλαίσιο της Ε.Π. 6.γ και 6.ε) Π/Υ 26εκ.€ μέσω των οποίων αναμένεται αύξηση του αριθμού των ετήσιων επισκέψεων στους υπόψη χώρους της τάξης των 59.600.
- Παρεμβάσεις σε οικιστικά κέντρα Π/Υ 11εκ.€ μέσω των οποίων θα δημιουργηθούν ή θα αναπλασθούν υπαίθριοι χώροι της τάξης των 225.000 τετραγωνικών μέτρων.
Ως ειδικότερα θέματα , αναφέρουμε :
– 2 ενταγμένες πράξεις (1ος/2023) που αφορούν σε ανάδειξη περιοχών Natura (Ε.Π.6δ), Π/Υ 1,8εκ.€, παρότι η ενεργοποίηση έχει ξεκινήσει, εκτιμάται ότι δεν θα καταστεί εφικτή η ολοκλήρωσή τους εν συνόλω στο πλαίσιο του ΠΕΠ.Θ, ως εκ τούτου και στο βαθμό που θα απαιτηθεί εξετάζεται η μεταφορά τους στο ΕΣΠΑ 2021-2027 (τομεακό Πρόγραμμα «Περιβάλλον & Κλιματική Αλλαγή» δεδομένης της μη ύπαρξης του αντίστοιχου Ειδικού Στόχου στο Πρόγραμμα «Θεσσαλία» 2021-2027.)
– Εκ των ενταγμένων πράξεων Στρατηγικών ΒΑΑ, ιδίως στην Ε.Π. 6.ε, ορισμένες υλοποιούνται με καθυστέρηση που οδηγεί σε ανάγκη εφαρμογής διαχειριστικών μεθόδων αντιμετώπισης, μεταξύ των οποίων και η «μεταφορά» τους στο Πρόγραμμα «Θεσσαλία» 2021-2027 και ειδικότερα Στόχο Πολιτικής 5 / ΣΒΑΑ που αφορά, εφόσον πληρούνται οι σχετικές προϋποθέσεις.
– Στο πλαίσιο του «Θεσσαλία» 2021-2027 έχουν ξεκινήσει οι ενέργειες για την «μεταφορά» των έργων που προγραμματίστηκε από το ΠΕΠ.Θ 2014-2020, προκειμένου να υπάρξει απρόσκοπτη συνέχισης υλοποίησής τους και απόδοσης αποτελεσμάτων τους.
-Προαγωγή των βιώσιμων μεταφορών και εξάλειψη των σημείων συμφόρησης σε υποδομές βασικών δικτύων: Ενταγμένες 24 πράξεις, προϋπολογισμού 133.167.543€ (167,3%).
