Συμπληρώνονται φέτος 80 χρόνια από την ίδρυση της ΕΠΟΝ. Την ημέρα εκείνη, με πρόταση της ΟΚΝΕ και με την συμμετοχή εκπροσώπων όλων των οργανώσεων νέων, που συμμετείχαν στο ΕΑΜ Νέων, καθώς και άλλων ενιαίων οργανώσεων, πραγματοποιήθηκε σύσκεψη, που κατέληξε στην απόφαση ίδρυσης της ΕΠΟΝ.
Από το πρώτο αυτό ιδρυτικό κείμενο γίνεται φανερό πως η ΕΠΟΝ δεν ήταν κάποια οργάνωση με «ουδέτερα» ή «αταξικά» χαρακτηριστικά, όπως όχι λίγοι καλοθελητές θέλησαν να την παρουσιάσουν. Αντιθέτως με σαφήνεια προσχωρούσε στο ΕΑΜ, ζητώντας συμμετοχή στην Κεντρική Επιτροπή του ΕΑΜ-του οποίου βασικός αιμοδότης και τροφοδότης ήταν το ΚΚΕ.
Η ΕΠΟΝ αυτοπροσδιοριζόταν από τα ιδρυτικά της κείμενα και το καταστατικό της, ως οργάνωση εθνικοαπελευθερωτική, αντιφασιστική, προοδευτική, αντιπολεμική φιλειρηνική.
Αναδείχτηκε στη σημαντικότερη και μεγαλύτερη οργάνωση νεολαίας, που έδρασε στη διάρκεια της κατοχής και ιστορικά αποτελεί την μαζικότερη οργάνωση νεολαίας στην Ελλάδα. 600.000 νέοι ήταν τα μέλη της.
Από την πρώτη στιγμή της ιδρυσής της, η ΕΠΟΝ, πήρε ενεργό μέρος στον ένοπλο αγώνα κατά των χιτλερο-φασιστών κατακτητών. Στο μεγάλο έπος του ένοπλου αγώνα της ΕΑΜικής Αντίστασης, η ΕΠΟΝ συμμετείχε:
- Με πάνω από 8.000 επίλεκτους ΕΠΟΝίτες αντάρτες μέσα από τις γραμμές 200 υποδειγματικών στρατιωτικών σχηματισμών της ΕΠΟΝ.
- Πάνω από 27.000 μέλη και στελέχη της, εκτός από τους παραπάνω, πολέμησαν μέσα από τους άλλους σχηματισμούς του ΕΛΑΣ.
- Σε 430 μάχες και συγκρούσεις πήραν μέρος οι αντάρτικες ομάδες της ΕΠΟΝ.
- Στις μάχες αυτές έπεσαν πάνω από 1.300 μέλη και στελέχη της ως την απελευθέρωση.
Η ΕΠΟΝ όμως εκτός από τις ηρωϊκές μάχες στο πλευρό του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ, στις πόλεις και τα βουνά, επιτέλεσε και μια γιγάντια εκπολιτιστική δραστηριότητα.
Ίδρυσε σχολεία και σχολές.
Ανέβασε πολλές θεατρικές παραστάσεις, έφερε πολλές μορφές διασκέδασης στη νεολαία και στο λαό μας. Ανέπτυξε τον αθλητισμό και τα αθλητικά ιδεώδη σε συνδυασμό με την μάχη κατά των ναρκωτικών. Πρωτοφανής ήταν η εκδοτική δραστηριότητά της και πρωτίστως η έκδοση ¨Νέα Γενιά» που ήταν το δημοσιογραφικό όργανο του ΚΣ της ΕΠΟΝ.
Όπως ήταν αναμενόμενο, μια τέτοια οργάνωση νεολαίας, που αφύπνιζε τη νέα γενιά και ζητούσε από αυτή να σταθεί στο πλευρό του λαού, να αγωνιστεί για μια πραγματικά ελεύθερη Ελλάδα, το ξενόδουλο μεταβαρκιζιανό καθεστώς, δεν μπορούσε παρά να νοιώθει οργή και μίσος. Έτσι αρχικά, το Πρωτοδικείο της Αθήνας, τον Φλεβάρη του 1947, αποφασίζει την διάλυση της ΕΠΟΝ και τελικά στο τέλος του 1947, με τον περιβόητο νόμο 509, τίθεται εκτός νόμου.
Οι σκοποί και τα οράματα της ΕΠΟΝ έμειναν ανεκπλήρωτα. Παραμένουν όμως επίκαιρα σήμερα όσο ποτέ άλλοτε.
Διανύουμε μια περίοδο που οι ανταγωνισμοί των ιμπεριαλιστών κυρίως των ΗΠΑ-ΝΑΤΟ-ΕΕ με Ρωσία, Κίνα για τις σφαίρες επιρροής, την ενέργεια, την καταλήστευση των πλουτοπαραγωγικών πηγών ξένων χωρών, των δρόμων μεταφοράς τους, έχουν δημιουργήσει μια πολύ επικίνδυνη κατάσταση με πολέμους, όπως αυτός σήμερα στην Ουκρανία, χθες στη Μέση Ανατολή, στη Β. Αφρική και πάει λέγοντας. Αμετρητα τα θύματα απ’ αυτούς τους πολέμους, εκατομμύρια οι πρόσφυγες από τις ιμπεριαλιστικές πολεμικές συγκρούσεις, με ορατό πλέον τον κίνδυνο για μια παγκόσμια σύρραξη.
Είναι επίσης απανωτές και δυσβάσταχτες οι αντιλαϊκές πολιτικές της αστικής τάξης και των κυβερνήσεών της, με τις οποίες πολιτικές λεηλατούνται τα εισοδήματα των εργαζομένων, αυξάνεται η εκμετάλλευσή τους και χτυπιούνται τα εργασιακά αλλά και τα δημοκρατικά δικαιώματά τους.
Οι αγώνες της ΕΠΟΝ, τα ιδανικά της, οι θυσίες των ΕΠΟΝιτών και ΕΠΟΝιτισσών δεν σβήνουν, παρά τις επιθέσεις της ντόπιας και ξένης αντίδρασης, μεταλαμπαδεύονται από γενιά σε γενιά, αποτελούν πλούτο, παρακαταθήκη, έμπνευση στους σημερινούς ταξικούς αγώνες της νεολαίας ενάντια στην εκμετάλλευση, τον ιμπεριαλισμό και τον πόλεμο για μια κοινωνία σοσιαλιστική-κομμουνιστική.
Χρωστάμε τιμή και ευγνωμοσύνη στους ΕΠΟΝίτες και ΕΠΟΝίτισσες, αλλά και όλους εκείνους τους ήρωες των λαϊκών μας αγώνων που κράτησαν ψηλά την τιμή και την υπόληψη της πατρίδας μας, που υπερασπίστηκαν με το αίμα τους το δίκιο του λαού μας. Ο καλύτερος τρόπος να τιμήσουμε τη θυσία τους, είναι να σταθούμε εμείς στο πόδι τους και να συνεχίσουμε τον αγώνα τους, για τον ίδιο σκοπό και με τα ίδια ιδανικά για τα οποία εκείνοι έδωσαν ό,τι πολυτιμότερο είχαν: τα νιάτα τους και την ίδια τη ζωή τους.
Μέχρι να αποτρέψουμε αυτό το απάνθρωπο καθεστώς της αδικίας και της εκμετάλλευσης.
