Πρόσφατα ο ΥΠΕΘΑ κ. Ν. Δένδιας ανακοίνωσε το κλείσιμο 137 στρατοπέδων, μέσα στο 2025 και την αλλαγή της δομής των Ενόπλων Δυνάμεων. Μάλιστα, χαρακτήρισε τις αλλαγές αυτές ως τη μεγαλύτερη μεταρρύθμιση που έχει γίνει στο ελληνικό κράτος και αφορούν και τους τρεις κλάδους των Ενόπλων Δυνάμεων (Στρατός Ξηράς, Πολεμικό Ναυτικό, Πολεμική Αεροπορία). Η στρατηγική στη χωροθέτηση των στρατοπέδων που ακολουθεί το γνωστό σλόγκαν «Κάθε πόλη και στάδιο» δεν μπορεί να ισχύσει. Η Ελλάδα διαθέτει περισσότερα στρατόπεδα από την Αμερική, ενώ υπάρχουν στρατόπεδα με 30% πληρότητα στον Έβρο και 130% στην Πελοπόννησο!!
Θα επιχειρηθεί στη συνέχεια η διατύπωση, συνοπτικά, μιας προσωπικής άποψης αναφορικά με τη χωροθέτηση των στρατοπέδων στην Ελλάδα, τους δυο βασικούς κανόνες στους οποίους αυτή θα πρέπει να στηρίζεται και τους στόχους που πρέπει να θέτει.
1ος κανόνας: Η ενίσχυση της εθνικής άμυνας
Είναι ευνόητο ότι η βασική αποστολή του στρατού είναι η διασφάλιση της άμυνας, η διαφύλαξη των εθνικών συνόρων, η υπεράσπιση της ανεξαρτησίας και της εδαφικής ακεραιότητας της χώρας. Ικανοποιείται σήμερα ο κανόνας αυτός με βάση την χωροθέτηση των στρατοπέδων στην Ελλάδα; Σίγουρα όχι!!
Παρά το γεγονός ότι, για λόγους ευνόητους, δεν υπάρχει επίσημος χάρτης καταγραφής της θέσης των στρατοπέδων, όλοι μας γνωρίζουμε ότι η χωροθέτηση των στρατοπέδων εδώ και χρόνια έχει πάψει να εξυπηρετεί τους σκοπούς της άμυνας της χώρας. Η θέση τους και η διασπορά τους στο χώρο εξυπηρετεί μάλλον τις κατά τόπους πελατειακές ανάγκες, αφού βρίσκονται στην ενδοχώρα και σε περιοχές που καμιά σχέση δεν έχουν με τα εθνικά σύνορα!
Άραγε, ποια εθνική ανάγκη ικανοποιούν τα στρατόπεδα στην Πελοπόννησο ή στη Δυτική Ελλάδα, όταν αυτές οι περιοχές απέχουν πολλά χιλιόμετρα από τα εθνικά μας σύνορα, δηλαδή τον Έβρο και τα νησιά του Αιγαίου; Ανάλογα με την ισχύ κάθε πολιτικού παράγοντα στην εκάστοτε Κυβέρνηση επιτυγχάνονταν τις προηγούμενες δεκαετίες η ίδρυση μιας στρατιωτικής μονάδας στον Νομό του. Και, από την ίδρυση του ελληνικού κράτους, η ισχύς των πολιτικών της Πελοποννήσου ήταν διαχρονικά μεγαλύτερη της ισχύος των πολιτικών των άλλων νομών ή τουλάχιστον των νομών της Θεσσαλίας.
Επίσης, η επιθυμία για μια καλή μετάθεση των στρατιωτικών ή των στρατιωτών με καταγωγή από την Αθήνα ευνοούσε την εγκατάσταση στρατιωτικών μονάδων στην Αττική. Αξίζει τον κόπο να δει κάποιος που έχουν υπηρετήσει τη θητεία τους οι περισσότεροι γιοί των πολιτικών μας, αλλά και οι ίδιοι οι πολιτικοί που σήμερα είναι εν ενεργεία!! Το ίδιο βέβαια ισχύει και για τους γιούς των στρατιωτικών και των άλλων ισχυρών παραγόντων της χώρας. Άραγε πόσα στρατόπεδα πρέπει να έχουμε στην Αττική για να χωρέσουν τα παιδιά που υπηρετούν τη θητεία τους 4 εκατομμυρίων Αθηναίων; Χωρίς να διαθέτουμε τα απαραίτητα στοιχεία, εκτιμούμε ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των στρατιωτικών και των στρατιωτών σήμερα υπηρετεί στην Αττική ή στους όμορους νομούς!!
2ος κανόνας: Η οικονομική ενίσχυση της φτωχότερων νομών της χώρας
Όπως διδάσκεται στο πρώτο έτος κάθε οικονομικής σχολής, η εγκατάσταση πληθυσμού – συνεπώς και μιας στρατιωτικής μονάδας – σε μια περιοχή, αυξάνει τη ζήτηση για αγαθά και υπηρεσίες και έμμεσα ενισχύει την ανάπτυξη της περιοχής. Στο πλαίσιο μιας γενικότερης επιδίωξης για ενίσχυση της περιφερειακής ανάπτυξης, οι στρατιωτικές μονάδες θα πρέπει να εγκαθίστανται στις φτωχότερες ή λιγότερο αναπτυγμένες περιοχές της χώρας. Έτσι, θα βοηθούν στην ανάπτυξη των περιοχών αυτών και έμμεσα θα βοηθούν στην επίτευξη των στόχων της ισόρροπης οικονομικής ανάπτυξης.
Εφαρμόζεται ο κανόνας αυτός στη χώρα; Αν παρατηρήσουμε την κατανομή των στρατιωτικών μονάδων στη Θεσσαλία, με σιγουριά λέμε όχι!! Οι πιο φτωχός νομός της Θεσσαλίας, δηλαδή ο νομός Καρδίτσας, διαθέτει μια μικρή στρατιωτική μονάδα στο Ρούσσο, σε αντίθεση με τους πλουσιότερους νομούς της Λάρισας και της Μαγνησίας που διαθέτουν μεγάλο αριθμό στρατιωτικών μονάδων και κάποιες χιλιάδες μόνιμων στρατιωτικών και επί θητεία στρατιωτών. Αν μάλιστα αναλογιστεί κανείς τις μεγάλες και πολύχρονες προσπάθειες που είχαν καταβληθεί τη δεκαετία του 1990 για την εγκατάσταση της μικρής στρατιωτικής μονάδας στο Ρούσσο, τότε τα συμπεράσματα για την αδικία σε βάρος της Καρδίτσας είναι ευνόητα!
Διαβάζοντας τις δηλώσεις του ΥΠΕΘΑ για την αναδιάταξη των στρατιωτικών μονάδων, σκέφτηκα ότι αργά ή γρήγορα θα έλθει και η σειρά της Καρδίτσας για την μεταφορά της μιας και μοναδικής στρατιωτικής μονάδας που διαθέτει. Ούτως ή άλλως, ο νομός Καρδίτσας έχει συνηθίσει στην αδικία σε βάρος του εδώ και πολλές δεκαετίες!
Κρίνω ότι, ο εξορθολογισμός του χάρτη των στρατοπέδων της χώρας αποτελεί καλή ευκαιρία να γίνει με σωστό προγραμματισμό και πάνω από τα τοπικά μικροσυμφέροντα ή την επιρροή των ισχυρών πολιτικών παραγόντων. Αν υιοθετηθούν τα κριτήρια που έχω παραπάνω προτείνει, θα πρέπει να γίνει μια πλήρης αποκέντρωση και να ενισχυθούν οι συνοριακοί, αλλά και οι φτωχότεροι ή «αδικημένοι» νομοί της χώρας. Και βέβαια σε αυτούς ανήκει και ο νομός Καρδίτσας.
Σημειώνω ότι στην ανακοίνωση του ΥΠΕΘΑ «βγήκε» η είδηση ότι η χώρα διαθέτει 800 στρατιωτικές μονάδες. Από τις 800 μονάδες στο νομό Καρδίτσας βρίσκεται μόνο μία!!! Επίσης, από την ανακοίνωση πληροφορηθήκαμε ότι υπάρχουν στρατιωτικές μονάδες στον Πύργο, στο Γύθειο, ναυτοδικείο στα Ιωάννινα, στη Στερεά Ελλάδα 41 αποθήκες, εκ των οποίων οι 30 είναι άδειες, κ.λ.π.
Ο εξορθολογισμός του χάρτη των στρατοπέδων της χώρας μπορεί να αποτελέσει μια πολύ μεγάλη μεταρρύθμιση, με εθνικές, οικονομικές και κοινωνικές διαστάσεις. Είναι βέβαιο ότι θα συναντήσει εμπόδια μικροσυμφερόντων. Και αν τηρηθούν οι παλαιότερες τακτικές, η ισχύς των πολιτικών κάθε νομού θα καθορίσει το τελικό αποτέλεσμα της κατανομής των στρατιωτικών μονάδων στη χώρα.
Όμως, το αυτονόητο εθνικό συμφέρον θα πρέπει, επιτέλους, να πρυτανεύσει. Γιατί, οι καιροί ου μενετοί!!
