ΔΑΦΝΟΣΠΗΛΙΑ, ΑΠΙΔΙΑ, ΚΑΛΛΙΦΩΝΙΟΥ, ΖΑΙΜΙ, ΜΟΛΟΧΑ, ΠΑΛΙΟΥΡΙ
ΕΔΡΑ: Καλλιφώνι
Απέχει από την Καρδίτσα μόλις 12 χλμ. Η ίδρυση του χωριού ανάγεται πολύ παλιά (άγνωστο πότε) και η ονομασία του υπήρξε πάντα η ίδια. Αξιόλογη σήμερα είναι η Ιερά Μονή Παναγίας Φανερωμένης. Φυσική ομορφιά – δραστηριότητες: Ο ποταμός Καλέντζης αποτελεί ένα από τα ιδιαίτερα στοιχεία του φυσικού περιβάλλοντος.
ΓΕΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ
Ο Δήμος Καλλιφωνίου δημιουργήθηκε από τη συνένωση των κοινοτήτων: Καλλιφωνίου (οικισμοί Καλλιφωνίου- Μαυρονερίου), Απιδιάς, Δαφνοσπηλιάς, Ζαϊμίου, Μολόχας και Παλιουρίου. Η γεωγραφική του θέση είναι νότια του Νομού Καρδίτσας και συνορεύει δυτικά με τον Δήμου Ιτάμου, βόρεια με το Δ. Καρδίτσας και ανατολικά με το Δ. Μενελαϊδος. Το Καλλιφώνι και το Ζαϊμι χαρακτηρίζονται ως πεδινές περιοχές, η Δαφνοσπηλιά και το Παλιούρι ημιορεινές και η Απιδιά και Μολόχα ορεινές. Ο συνολικός πληθυσμός του Δήμου σύμφωνα με την απογραφή του _91 είναι 3.469 κατοίκους από τους οποίους οι 3.180 θεωρούνται μόνιμοι κάτοικοι. Η συνολική έκταση του Δήμου είναι 154,623 στρέμματα. Το οδικό δίκτυο είναι σε σχετικά καλή κατάσταση και η οδική σύνδεση των δημοτικών διαμερισμάτων με την έδρα θεωρείται καλή εκτός αυτής της Μολόχας που θεωρείται μέτρια. Η απασχόληση στον πρωτογενή τομέα περιλαμβάνει την καλλιέργεια βαμβακιού, σταριού, καπνού, κηπευτικής και κτηνοτροφίας. Τα δάση της περιοχής καλύπτονται από Ελάτη, Δρυ, Καστανιά, Γαύρο, Φιλίκι, Κουμαριά, Κέδρο, Φράξο, Σφένδαμο, Κοκορεβιθιά, Κρανιά, Πλατάνι και άλλα αειθαλή πλατύφυλλα. Στα Δ.Δ Δαφνωσπηλιάς και Μολόχας υπάρχουν αναξιοποίητες ιαματικές πηγές. Η Ι.Μονή Παναγίας Φανερωμένης, στο Καλλιφώνι, είναι το μοναδικό μοναστήρι στο Θεσσαλικό κάμπο. Εντός των ορίων του δήμου υπάρχουν επίσης αρχαιολογικά ευρήματα προϊστορικών οικισμών χωρίς όμως ιδιαίτερη σημασία.
Eντός του Δήμου λειτουργούν οι παρακάτω Υπηρεσίες: Κατάστημα των Ελληνικών Ταχυδρομείων και Αστυνομικός Σταθμός στο Καλλιφώνι. Στη Μολόχα λειτουργεί Δασονομείο.
Στην έδρα του Δήμου λειτουργούν 2 νηπιαγωγεία, 1 εξατάξιο δημοτικό σχολείο και Γυμνάσιο. Στα άλλα Δημοτικά Διαμερίσματα λειτουργούν νηπιαγωγεία και δημοτικά σχολεία, εκτός από το Δ. Δ Απιδιάς που λειτουργεί μόνο δημοτικό σχολείο και το Δ .Δ Μολόχας όπου δεν λειτουργεί ούτε νηπιαγωγείο ούτε δημοτικό σχολείο.
Υγεία και Πρόνοια
Σήμερα στο Δήμο λειτουργούν τα παρακάτω ΝΠΔΔ και πολιτιστικοί φορείς: βιβλιοθήκες στα δημοτικά διαμερίσματα Καλλιφωνίου και Μολόχας, ενώ στο δεύτερο λειτουργεί και λαογραφικό κέντρο/μουσείο.
Αθλητισμός: Σε όλα τα δημοτικά διαμερίσματα πλην, της Μολόχας, υπάρχουν γήπεδα ποδοσφαίρου.
ΔΑΦΝΟΣΠΗΛΙΑ
Περιγραφή
Η Δαφνοσπηλιά ανήκει στο Δήμο Καλλιφωνίου και απέχει 17 χλμ. από την Καρδίτσα. Είναι χτισμένη σε 570 μ. υψόμετρο.
Παραγωγή – Οικονομία
Οι 300 κάτοικοι της Δαφνοσπηλιάς είναι ντόπιοι, με κύρια απασχόλησή τους την αμπελουργία και τη γεωργία (βαμβάκι, σιτάρι, καλαμπόκι).
Ιστορία – Μνημεία – Αξιοθέατα
Η παλιά ονομασία ήταν Βελέσι Παζάρ (κατά μία εκδοχή, βελέσι=βλαστάρι από έλατο) και το χωριό χρονολογείται από πολύ παλιά. Από τα μνημεία αξιόλογο είναι το παλιό μονότοξο πετρόχτιστο γεφύρι της Δαφνοσπηλιάς, έξω από το χωριό στο δρόμο για Απιδιά, που έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο μνημείο. Το γεφύρι κατασκευάστηκε επί Τουρκοκρατίας και διατηρείται σε πολύ καλή κατάσταση. Πετρόχτιστη είναι και η βρύση Κιούγκι μέσα στο χωριό. Τμήματα τειχών επίσης βρέθηκαν κοντά στις ιαματικές πηγές.
H ανεύρεση κάποιων κιβωτιόσχημων τάφων κλασικής εποχής πάνω στο δρόμο Δαφνοσπηλιάς – Aπιδιάς σηματοδοτούν τη θέση αρχαίου οικισμού στην περιοχή αυτή.
Έθιμα – Παραδόσεις
Ο ναός των Εισοδίων της Θεοτόκου, καθολικό παλιότερα μονής, 1 χλμ. ΝΑ του χωριού, χρονολογείται στη βυζαντινή εποχή και κάηκε από τους Τούρκους το 1880. Ξαναχτίστηκε πάνω στα ίδια θεμέλια το 1920 και πριν 20 χρόνια ξαναγκρεμίστηκε και ανακαινίστηκε. Στον ενοριακό ναό της Αγ. Τριάδος υπάρχει ξυλόγλυπτο τέμπλο μεγάλης ιστορικής αξίας. Στην εκκλησία βρίσκεται και η κάρα του Αγ. Γρηγορίου των Ακραγαντινών (Επίσκοπος στον Ακράγαντα της Σικελίας).
Φυσική Ομορφιά – Δραστηριότητες
Κοντά στη Δαφνοσπηλιά ρέει ο ποταμός Καλέντζης, παραπόταμος του Πηνειού, με μήκος γύρω στα 40 χλμ., ο οποίος πηγάζει από την Απιδιά και τον Αμάραντο. Στα νερά του κολυμπούν κέφαλοι, μπριάνες και λαδούσες. Κοντά στη Δαφνοσπηλιά υπάρχουν τρεις πηγές: η Μάνα, η ιαματική πηγή «Καλογιάννη» και η πηγή «Βαρβάρα». Η κατάφυτη κορυφή Πριόνι βρίσκεται σε 700 μ. υψόμετρο και μέχρι τα μισά περίπου πηγαίνει κανείς με αυτοκίνητο. Στην κορυφή Καζάρμα με παρατηρητήριο, γύρω στα 600 μ. υψ., 3 χλμ. Δ του χωριού, φτάνει κανείς από χωματόδρομο, όπως και στην κορυφή Δρακοβούνι Α του χωριού σε υψόμετρο 200 μ. Στις φυσικές ομορφιές συγκαταλέγεται και η πολύ μεγάλη ασβεστολιθική Σπηλιά.
Πολιτισμός – Εκδηλώσεις
Στις 8/9 που γιορτάζεται το Γενέσιον της Θεοτόκου, γίνεται εκκλησιασμός στο ναό των Εισοδίων της Θεοτόκου, 1 χλμ. ΝΑ του χωριού, και το βράδυ ακολουθεί γλέντι στα καφενεία της πλατείας του χωριού. Παρόμοιο γλέντι διεξάγεται του Αγ. Πνεύματος (ο εκκλησιασμός γίνεται στο ναό της Αγ. Τριάδας μέσα στο χωριό) και του Αγ. Γεωργίου, με εκκλησιασμό στην ομώνυμη εκκλησία.
ΑΠΙΔΙΑ
Περιγραφή
Η Απιδιά ανήκει στο Δήμο Καλλιφωνίου και σ_ αυτήν υπάγεται και ο οικισμός Αμπελάκια. Απέχει από την Καρδίτσα 23 χλμ. και από το Καλλιφώνι που αποτελεί την έδρα του Δήμου, απέχει μόλις 11 χλμ. Η Απιδιά είναι χτισμένη σε 330 μ. υψόμετρο. Πιθανότατα το χωριό πήρε την ονομασία αυτή από τις πολλές αχλαδιές της περιοχής.
Παραγωγή – Οικονομία
Ο πληθυσμός της κυμαίνεται από 360 άτομα το χειμώνα έως 400-450 άτομα το καλοκαίρι. Οι μόνιμοι κάτοικοι του χωριού ασχολούνται κυρίως με τη γεωργία (αμπέλια, δένδρα, κηπευτικά), την κτηνοτροφία και την υλοτομία καυσόξυλων.
Ιστορία – Μνημεία – Αξιοθέατα
Σύμφωνα με την παράδοση, μέχρι το 1.200 μ.Χ. η Απιδιά αποτελούνταν από μικρότερους οικισμούς. Έχουν βρεθεί κιβωτιόσχημοι τάφοι, ένδειξη ότι η περιοχή κατοικούνταν από την αρχαιότητα. Εκεί τοποθετείται χρονικά η εγκατάσταση των κατοίκων των οικισμών αυτών στη θέση «Παλιαπιδιά» σε υψόμετρο 900 μ., δημιουργώντας ένα νέο χωριό (οικισμό). Η περίοδος ακμής της Παλιαπιδιάς ήταν από το 1650-1750, όταν υπήρξε κεφαλοχώρι των Αγράφων. Το χωριό αυτό καταστράφηκε κατά τα έτη 1821-1835 από τους Τούρκους και τους Κλέφτες. Δημιουργήθηκε τότε ένας νέος οικισμός, στη σημερινή πλέον θέση του χωριού. Από μνημεία στην περιοχή σώζεται ακόμη ο βακούφικος νερόμυλος ανάμεσα στο Μεσοχώρι και την Κυδωνιά που είναι αξιόλογος για επίσκεψη. Πολύ αξιόλογα μνημεία είναι και τα τρία μονότοξα γεφύρια της περιοχής.
Έθιμα – Παραδόσεις
Ο ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου Παλιαπιδιάς χτίστηκε το 1973, προϋπήρχε όμως στη θέση αυτή από το 1674, σύμφωνα με την παράδοση. Ο κεντρικός ναός τιμάται στη μνήμη του Αγ. Χαραλάμπους, η παλιά εκκλησία είχε κτισθεί το 1733, κατεδαφίστηκε το 1859 και το 1971 εγκαινιάσθηκε ο σημερινός ναός. Ο άλλος ιερός ναός της Ζωοδόχου Πηγής, που είναι κοιμητηριακός, κτίστηκε το 1972. Στο ναό αυτό μεταφέρθηκε και τοποθετήθηκε το 1973 για λόγους ασφάλειας, τέμπλο βυζαντινής εποχής από ξύλο καρυδιάς, κατασκευασμένο στην Κωνσταντινούπολη, που βρισκόταν παλιότερα στο ναό της Παλιαπιδιάς.
Φυσική Ομορφιά – Δραστηριότητες
Η ευρύτερη περιοχή έχει δάση από πουρνάρια, κέδρα, βελανιδιές και έλατα, καθώς και αναρίθμητες πηγές, κάνοντας το τοπίο ιδιαίτερα όμορφο. Ο ποταμός Καλέντζης, τα νερά του οποίου καταλήγουν στον Πηνειό, έχει τις πηγές του στην περιοχή της Απιδιάς. Λίγο πιο πάνω από το Καναβιώτικο γεφύρι, σε υψόμετρο 400 μ. υπάρχει ιαματική πηγή.
Πολιτισμός – Εκδηλώσεις
Στις 10 Φεβρουαρίου πανηγυρίζει ο ενοριακός ναός του χωριού, που τιμάται στη μνήμη του Αγ. Χαραλάμπους. Την Παρασκευή μετά το Πάσχα, της Ζωοδόχου Πηγής, πανηγυρίζει ο ομώνυμος κοιμητηριακός ναός του χωριού. Το Δεκαπενταύγουστο, τέλος, γιορτάζει ο Ι. Ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου, ένα ξωκλήσι στην περιοχή της Παλιαπιδιάς σε απόσταση 1,5 χλμ. από την Απιδιά, προσβάσιμο μόνο κατά τους θερινούς μήνες. Στην Απιδιά εδρεύει Πολιτιστικός Σύλλογος που φροντίζει για τα πολιτιστικά δρώμενα του χωριού. Ο Αθλητικός Σύλλογος του χωριού εδρεύει στην Καρδίτσα.
ΚΑΛΛΙΦΩΝΙΟΥ
Περιγραφή
Το Καλλιφώνι είναι σήμερα έδρα του ομώνυμου Δήμου και σ_ αυτό υπάγεται ο οικισμός Μαυρονέρι. Είναι χτισμένο σε 147 μ. υψ. και απέχει από την Καρδίτσα μόλις 12 χλμ.
Παραγωγή – Οικονομία
Ο αριθμός των κατοίκων του -1262 άτομα που διαμένουν μόνιμα- αυξάνεται το καλοκαίρι κατά 100 περίπου άτομα, κυρίως παραθεριστές. Πηγές εισοδήματος είναι η γεωργία (κατά ένα ποσοστό 80%), η κτηνοτροφία (ποσοστό 16%) και ένα 4% είναι εργάτες και καταστηματάρχες.
Ιστορία – Μνημεία – Αξιοθέατα
Η ίδρυση του χωριού ανάγεται πολύ παλιά (άγνωστο πότε) και η ονομασία του υπήρξε πάντα η ίδια.
Στην περιοχή του συνοικισμού Mαυρονερίου του Kαλλιφωνίου έχουν εντοπιστεί δύο μικροί τειχισμένοι οικισμοί και ένας αρκετά μεγάλος οικισμός που σήμερα δεν φαίνεται να περιβάλλεται από τείχος. Oι οικισμοί αυτοί, που χρονολογούνται στα Eλληνιστικά χρόνια, βρίσκονται κοντά στην πλούσια σε νερό πηγή στα Mαυρονέρια, που φαίνεται ότι αποτέλεσε ένα από τα κριτήρια επιλογής της θέσης αυτής για τη δημιουργία μόνιμων εγκαταστάσεων από την αρχαιότητα.
Στην ίδια περιοχή, δίπλα στις όχθες του Kαλέντζη ποταμού, βρίσκεται και ένας από τους ψηλότερους τύμβους ολόκληρου του νομού Kαρδίτσας.
Έθιμα – Παραδόσεις
Αξιόλογη σήμερα είναι η Ιερά Μονή Παναγίας Φανερωμένης.
Φυσική Ομορφιά – Δραστηριότητες
Ο ποταμός Καλέντζης αποτελεί ένα από τα ιδιαίτερα στοιχεία του φυσικού περιβάλλοντος.
Πολιτισμός – Εκδηλώσεις
Στις 9/5 γιορτάζει ο πολιούχος του χωριού, ο Άγ. Νικόλαος εκ Βουναίνων στον ομώνυμο ναό και στις 23/8 (τα Εννιάμερα της Παναγίας) πανηγυρίζει η Ιερά Μονή Παναγίας Φανερωμένης Καλλιφωνίου στη θέση «Παναγία». Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Καλλιφωνίου διοργανώνει κάθε χρόνο χοροεσπερίδα με τη συμμετοχή των χορευτικών τμημάτων του Συλλόγου.
ΖΑΙΜΙ
Περιγραφή
Το Ζαΐμι ανήκε στο Δήμο Καλλιφωνίου που απέχει μόλις 8 χλμ. από την Καρδίτσα. Είναι χτισμένο σε 570 μ. υψόμετρο.
Παραγωγή – Οικονομία
Οι κάτοικοι του Ζαϊμίου -530 στον αριθμό- μένουν μόνιμα στο χωριό χειμώνα και καλοκαίρι και αντλούν το εισόδημά τους από τη γεωργία (βαμβάκι-καπνός-σιτηρά-βιομηχανική ντομάτα), τα κηπευτικά και την κτηνοτροφία.
Έθιμα – Παραδόσεις
Στο Ζαΐμι ο επισκέπτης μπορεί να δει τον Ιερό Ναό του Αγ. Νικολάου και το νεόκτιστο ναό του Αγ. Αθανασίου.
Φυσική Ομορφιά – Δραστηριότητες
Κατά μήκος της ανατολικής πλευράς του οικισμού ρέει ο ποταμός Καλέντζης, που αποτελεί ένα από τα πιο χαρακτηριστικά στοιχεία του φυσικού τοπίου της περιοχής.
Πολιτισμός – Εκδηλώσεις
Το χωριό πανηγυρίζει στις 6 Δεκεμβρίου, που τιμάται η μνήμη του Αγ. Νικολάου, με Θεία Λειτουργία στην ομώνυμη εκκλησία και με δημοτικά χορευτικά συγκροτήματα στα καταστήματά του. Το καλοκαίρι επίσης πραγματοποιούνται στην πλατεία του Ζαϊμίου διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις με χορευτικά συγκροτήματα, θεατρικές ομάδες κ.ά. Στο χωριό εδρεύει Μορφωτικός Σύλλογος που δραστηριοποιείται σε θέματα πολιτιστικά και άλλου είδους, καθώς και Αθλητικός Όμιλος.
ΜΟΛΟΧΑ
Ιστορία – Μνημεία – Αξιοθέατα
Το χωριό αποτέλεσε το α΄ απελευθερωμένο τμήμα της Θεσσαλίας και η κορυφογραμμή του ήταν το σύνορο μεταξύ ελεύθερης και τουρκοκρατούμενης Ελλάδας. Στη Μολόχα έχει την ευκαιρία κάποιος να επισκεφθεί το Λαογραφικό Μουσείο (λειτουργεί όλο το χρόνο), στο οποίο εκτίθενται αντικείμενα και εργαλεία που χρησιμοποιούνταν τις παλιότερες εποχές.
Έθιμα – Παραδόσεις
Το ξωκλήσι του Προφ. Ηλία 8 χλμ. Β σε πανοραμική θέση, το ξωκλήσι της Αγ Μαρίνας και η παλιά εκκλησία στην πλατεία του χωριού με το ξυλόγλυπτο τέμπλο (χρονολογείται το 1888) ρυθμού βασιλικής.
Φυσική Ομορφιά – Δραστηριότητες
Η περιοχή είναι ιδανική για τους φυσιολάτρες και ελκυστική για πεζοπόρους και ορειβάτες. Οι γύρω κορυφές είναι μαγευτικές. Η κορυφή Καπροβούνι στα 1.600 μ. υψόμετρο, η κορυφή Τάτσι στα 1.654 μ., η κορυφή Σπανός στα 1.560 μ., η Μπίζα στα 1.480 μ. υψόμετρο και η κορυφή Τρία Σύνορα. Ανάμεσα σε Αηδονοχώρι και Μολόχα υψώνονται οι κορυφές της Βουλγάρας (1.600 μ. υψόμετρο), η οποία όπως και η τοποθεσία Βουλγαρομνήματα, απέκτησαν τις ονομασίες τους, κατά την παράδοση, εξαιτίας νίκης των Αγραφιωτών το 996 μ.Χ. κατά στρατευμάτων του Βούλγαρου τσάρου Σαμουήλ (τόπος ταφής εκεί του βουλγαρικού στρατού). Στα δάση της Μολόχας ζουν ζαρκάδια, αρκούδες και γουρούνια. ενώ αρκετές είναι οι πηγές. Το έδαφος της περιοχής της Μολόχας αποτελείται από ασβεστολιθικά πετρώματα και περισσότερο ψαμμιακό σχιστόλιθο.
Πολιτισμός – Εκδηλώσεις
Πανηγύρια στη Μολόχα διοργανώνονται σχεδόν όλο τον Ιούλιο: στις 17/7 (Αγ. Μαρίνας) στο ομώνυμο ξωκλήσι 3 χλμ. βόρεια του χωριού, με εκκλησιασμό το πρωί και γλέντι το βράδυ στα καφενεία. Στις 20/7 (Προφ. Ηλία) με εκκλησιασμό στο ξωκλήσι και το βράδυ επίσης γλέντι με δημοτικούς χορούς στα καφενεία του χωριού και στις 26/7 (Αγ. Παρασκευής) με διήμερο εκδηλώσεων μέχρι το πρωί με όργανα, χορούς και φαγοπότι. Την 1η Κυριακή του Αυγούστου επίσης, στην πλατεία του χωριού ο Σύλλογος Απανταχού Μολοχιωτών που εδρεύει στην Αθήνα, διοργανώνει το βράδυ γλέντι με χορούς, τραγούδια και κλήρωση λαχνών. Στη Μολόχα τελούνται ακόμη παραδοσιακοί γάμοι, έθιμο πολύ ενδιαφέρον.
ΠΑΛΙΟΥΡΙ
Περιγραφή
Το Παλιούρι ανήκει στο Δήμο Καλλιφωνίου.Το Παλιούρι πιθανότατα έλαβε την ονομασία του από τους πολλούς θάμνους της περιοχής (παλιούρια). Κατά καιρούς έχουν αποκαλυφθεί αρχαιότητες στην ευρύτερη περιοχή, που αποδεικνύουν την πολύ παλιά εγκατοίκηση. Το 1927 στο Παλιούρι λειτουργούσε ατμόμυλος, που αργότερα έγινε πετρελαιοκίνητος. Επίσης υπήρχαν αρκετοί νερόμυλοι.
Ιστορία – Μνημεία – Αξιοθέατα
Στη θέση «Kάστρο» στο Παλιούρι κοντά στο βυζαντινό ναό του Aγ. Iωάννου και στη θέση «Xοιρινόκαστρο» υπάρχουν ίχνη τειχισμένων οικισμών. Σε μεταβυζαντινή βρύση του Παλιουρίου (δεν σώζεται σήμερα) υπήρχε εντοιχισμένη αναθηματική επιγραφή στην Aφροδίτη γραμμένη με προευκλείδια γράμματα.
Στην πεδινή περιοχή του Παλιουρίου ακόμη υπάρχει ένας νεολιθικός οικισμός και στη γύρω περιοχή μικροί χαμηλοί τύμβοι σ_ έναν από τους οποίους έχει ανασκαφεί τμήμα ενός μικρού θολωτού τάφου, που ανήκε πιθανότατα στους γεωμετρικούς χρόνους.
Έθιμα – Παραδόσεις
Ο ναός του Αγ. Ιωάννη του Προδρόμου, πιθανόν καθολικό μονής, πρέπει να ιδρύθηκε από εξέχουσα προσωπικότητα της εποχής, γεγονός που πιστοποιείται από τον τάφο του κτήτορα στο αρκοσόλιο του Β τοίχου και από το σπάνιο για το θεσσαλικό χώρο αρχιτεκτονικό του τύπο. Ο τρούλος του ναού στηρίζεται πάνω σε 4 μαρμάρινες κολόνες και εξωτερικά ο ναός φέρει αντιστηρίγματα. Χρονολογείται στο 13ο αι. Κάηκε κατά την επανάσταση του 1854 και ξανακτίστηκε ύστερα από το 1890. Στο χωριό υπάρχει επίσης ο ενοριακός και κοιμητηριακός ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου, καθώς και τα ξωκλήσια Αγ. Παρασκευής, Αγ. Κυριακής και Προφήτη Ηλία.
Πηγή: www.ecoguide.gr
