Οι αναπνευστικές λοιμώξεις αποτελούν έναν από τους κύριους λόγους προσέλευσης στις υγειονομικές υπηρεσίες, αποτελώντας μια σημαντική απειλή για τη δημόσια υγεία με υψηλή νοσηρότητα και θνησιμότητα. Στο πλαίσιο αυτό, τα εργαλεία έγκαιρης προειδοποίησης (earlywarningtools)είναι ιδιαίτερα σημαντικά, διότι επιτρέπουν την άμεση ανίχνευση αυξήσεων στα κρούσματα ή νέων επιδημιών, επιτρέποντας την ταχεία εφαρμογή μέτρων πρόληψης και ελέγχου.
Για το σκοπό αυτό δημιουργήθηκε στο Τμήμα Δημόσιας και Ενιαίας Υγείας από την ομάδα του Αναπληρωτή Καθηγητή κ Πολυχρόνη Κωστούλα ο Δείκτης Μεταβλητότητας Επιδημίας (EpidemicVolatilityIndex–EVI), ένα νέο, απλό εργαλείο έγκαιρης προειδοποίησης για επερχόμενα επιδημικά κύματα (http://83.212.175.101:3838/version10/ ).Ο δείκτης αυτός βασίζεται στη μεταβλητότητα των νεοαναφερόμενων κρουσμάτων ανά μονάδα χρόνου και «κοκκινίζει» (εκδίδει δηλαδή έγκαιρη προειδοποίηση) όταν ο ρυθμός αλλαγής της μεταβλητότητας υπερβαίνει ένα όριο.
Χρησιμοποιώντας το εργαλείο αυτό καθώς και πραγματικά δεδομένα από το σύστημα παρακολούθησης αναπνευστικών λοιμώξεων που εφαρμόζεται στο Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών και την Πνευμονολογική κλινική ΠΓΝΛ καταφέραμε να προβλέψουμε έγκαιρα το κύμα της εποχικής γρίπης κατά τη φετινή σεζόν 2023-2024 . Ο Καθηγητής ΚΙ Γουργουλιάνης πολύ νωρίς τον προηγούμενο Δεκέμβρη με τα δεδομένα αυτά , τόνισε έγκαιρα ότι η επιβάρυνση στο σύστημα Υγείας οφείλοντανκυρίως στη γρίπη.
Πιο αναλυτικά, κατά την χειμερινή περίοδο 2023-2024,όσοι ασθενείς προσέρχονταν στην Πνευμονολογική κλινικήκαι στο τμήμα Επειγόντων περαστικών ΠΓΝΛ με συμπτώματα «γριπώδους συνδρομής» υποβάλλονταν σε δοκιμασίες ταχείας ανίχνευσης αντιγόνων (rapidtests) προς ανίχνευση των πιο συχνών αναπνευστικών ιών και συγκεκριμένα: SARS-CoV-2, Γρίπης Α/Β, Αναπνευστικού συγκυτιακού ιού (RSV),καιΑδενοϊού. Συνολικά, από τους 1.434 ασθενείς που εξετάστηκαν, οι περισσότεροι, 226, ήταν θετικοί στη γρίπη Α,203 ήταν θετικοί στονSARS-CoV-2, 65στην γρίπη Β,61 στον RSV, και μόλις 11ήταν θετικοί στον αδενοϊό. Από αυτούς χρειάστηκανεισαγωγή στο νοσοκομείο 38 ασθενείς με γρίπη Α, 27 ασθενείς μεSARS-CoV-2, 3 ασθενείς με γρίπη Β, 25 ασθενείς μεRSV, και 4 ασθενείς με αδενοϊό.
Παρατηρούμε επίσης , ότι κατά τη σεζόν 2023-2024 τα πρώτακρούσματαγρίπηςΑ αρχίζουν να ανιχνεύονται το τελευταίο 10ήμερο του Νοεμβρίου, με κορύφωση αρκετά νωρίτερα από ότι αναμένονταν, τις εβδομάδες 18 Δεκέμβρηέως 7 Ιανουαρίου(δεδομένα που συμφωνούν με αυτά της προηγούμενης χρονιάς 2022-2023, αλλά όχι με αυτά της σεζόν 2021-2022, όταν η κορύφωση είχε συμβεί πού αργότερα ,την εβδομάδα 7 έως 13 Μαρτίου).Στις αρχές Φεβρουαρίου αρχίζουν να παρατηρούνταιτα πρώτα κρούσματα γρίπης Β, με κορύφωση αυτών την πρώτη εβδομάδα του Μαρτίου. Σε αντίθεση με τη γρίπη, ο SARS-CoV-2φαίνεται να κινείται σε χαμηλά επίπεδα καθ’ όλη τη διάρκεια της περιόδου.
Στην Ελλάδα, δεν εφαρμόζονται μέχρι τώρα συστήματα πρόβλεψης επιδημικών κυμάτων. Προς αυτή την κατεύθυνση, τα rapidtestsμπορούν να αποτελέσουν έναν γρήγορο,εύκολο, οικονομικό και αξιόπιστοτρόποδιάγνωσης λοιμωδών νοσημάτων, με την προϋπόθεση να διεξάγονται από οργανωμένες δομές και με συγκεκριμένες ενδείξεις. Ο συνδυασμός τους με το μοντέλο πρόβλεψης EVI, όπως εφαρμόζεται στην Πνευμονολογική κλινική ΠΓΝΛ στοχεύει στην επιτήρηση των αναπνευστικών λοιμώξεων αλλά κυρίως στην έγκαιρη προετοιμασία των δομών υποδοχής και νοσηλείας .
