«Δεν βλέπετε πώς αγρίεψε το Γένος μας από την αμάθειαν και εγινήκαμεν όλοι ωσάν θηρία; Δια τούτο σας συμβουλεύω να κάμετε σχολείο! Να σπουδάζετε, αδελφοί μου, το σχολείο φωτίζει τους ανθρώπους!», με αυτές τις διδαχές του ο Κοσμάς ο Αιτωλός αγωνίστηκε για τη διαφύλαξη της χριστιανικής πίστης και έδωσε σκληρή μάχη για τη διάσωση της ελληνικής ταυτότητας τονώνοντας τις ελπίδες των υπόδουλων Ελλήνων για απελευθέρωση από την τουρκική κυριαρχία.
Η 25η Μαρτίου 1821 ήταν μια ηρωική στιγμή αλλά και το αποτέλεσμα ενός υπαρξιακού αγώνα του υπόδουλου Έθνους για να διατηρήσει στα τετρακόσια χρόνια σκλαβιάς του, τη Γλώσσα, τις παραδόσεις του, την Εθνική του συνείδηση, τη Θρησκεία του. Φωτισμένοι πνευματικοί άνδρες, όπως ο Ρήγας Βελεστινλής, ο Αδαμάντιος Κοραής, ο Κοσμάς ο Αιτωλός, οι Φιλικοί και πολυάριθμοι άλλοι έδρασαν σε όλη τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, ιδρύοντας σχολεία και με τον τρόπο αυτό έγινε εφικτή η διατήρηση της ελληνικής αυτοσυνειδησίας.
Αν κάτι λοιπόν σημασιοδοτεί την ιστορία και την ψυχή του ελληνισμού, δεν είναι παρά η Επέτειος της 25ης Μαρτίου: υψώνοντας στον πανίσχυρο δυνάστη τους το λάβαρο της Επανάστασης, οι Έλληνες το 1821, λίγοι και ανίσχυροι στρατιωτικά, κατάφεραν να αποδείξουν ότι το αθάνατο ελληνικό πνεύμα των προγόνων ήταν βαθιά ριζωμένο μέσα τους.
Σε καιρούς που το αίτημα για ειρήνη ανάμεσα στους λαούς και τους ανθρώπους είναι επιτακτικό, το παράδειγμα των ηρώων του Ελληνισμού ας φωτίσει σαν φάρος τη δική μας ζωή και η επέτειος της 25ης Μαρτίου 1821 ας θυμίζει σε όλους μας ότι αληθινός στόχος της παιδείας είναι να αφυπνίζει συνειδήσεις διαπλάθοντας ελεύθερους ανθρώπους που αξιοποιούν τη γνώση του παρελθόντος για να πορευθούν σε ένα δημιουργικό μέλλον.
