Με αφορμή την κοπή της βασιλόπιτας, που πραγματοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία το Σάββατο 17-2-2024, η πρόεδρος του Κέντρου Ιστορικής και Λαογραφικής Έρευνας «Ο ΑΠΟΛΛΩΝ» Καρδίτσας Βασιλική Κοζιού-Κολοφωτιά έκανε μια σύντομη αναδρομή στην τριανταπεντάχρονη πορεία του τονίζοντας ιδιαίτερα τη συνεχή δράση, δημιουργία και προσφορά του στο πολιτιστικό γίγνεσθαι του τόπου μας και την προσπάθεια αξιοποίησης των ιστορικών και λαογραφικών στοιχείων του τόπου μας. Όπως η ίδια τόνισε στην ομιλία της, από τον δεύτερο κιόλας χρόνο λειτουργίας του σύστησε Ομάδα Καταγραφής, η οποία κατέγραψε και εξακολουθεί να καταγράφει παραδοσιακά τραγούδια και χορούς, έθιμα, δρώμενα, παραμύθια, παραδοσιακά παιχνίδια και σπάνιες παραδοσιακές συνταγές φαγητών και γλυκισμάτων του τόπου μας. Όλο αυτό το υλικό έχει σχεδόν αρχειοθετηθεί σε ηλεκτρονική μορφή και είναι προσβάσιμο στους ερευνητές, στους μεταπτυχιακούς φοιτητές και στους υποψήφιους διδάκτορες. Και δεν ήταν λίγοι αυτοί που διαχρονικά άντλησαν πληροφορίες για την Καρδίτσα, ντόπιοι και από άλλες περιοχές της Ελλάδας.
Το Κ.Ι.Λ.Ε. «ΑΠΟΛΛΩΝ» θέλοντας να διασώσει και να προβάλει το δημοτικό τραγούδι δημιούργησε το 1990 τη Χορωδία Παραδοσιακής Μουσικής, η πρώτη στην Καρδίτσα που ασχολήθηκε αποκλειστικά με το παραδοσιακό τραγούδι στο νομό μας. Τη διεύθυνσή της είχαν κατά καιρούς πολλοί και αξιόλογοι μαέστροι. Με τη Χορωδία ο Απόλλωνας κυκλοφόρησε το 2000 ένα cd με τίτλο «Τραγουδώντας τη γη των προγόνων μας», το 2007 ένα διπλό cd με 47 τραγούδια της αγροτιάς και τίτλο «Ήλιο μ΄, γιατί μας άργησες». Συμμετείχε σε cd που κυκλοφόρησε η Ιερά Μητρόπολις Θεσσαλιώτιδος και Φαναριοφερσάλων με τίτλο «Ήρθε Λαμπριά και Πασχαλιά» και στο cd με τίτλο « Ποταμέ, τζάνε μ’ ποταμέ μου», που ήταν παραγωγή του Αρχείου Ελληνικής Μουσικής. Όλα τα cds συνοδεύονται από βιβλιαράκια με τους στίχους των τραγουδιών και πλούσιο φωτογραφικό υλικό. Τον Ιούνιο του 2014 ηχογράφησε άλλα δυο cds με 50 τραγούδια, που συνοδεύουν, σε ένθετες θήκες, το βιβλίο με τίτλο «Παραδοσιακά τραγούδια της Καρδίτσας και της ευρύτερης περιοχής». Το 2021 κυκλοφόρησε ένα νέο cd με 22 τραγούδια της Καρδίτσας, το οποίο συνοδεύει το βιβλίο με τίτλο «Θέλ’τε, δέντρα μ’, ν’ ανθίσετε-Από τον κάμπο στ’ Άγραφα. Μια μουσική διαδρομή.
Από τον πρώτο χρόνο λειτουργίας του, το 1989, το Κέντρο δημιούργησε χορευτικά τμήματα όλων των ηλικιών. Κάθε εβδομάδα χορευτές και χορωδοί όλων των ηλικιών συναντιούντανται στην αίθουσα του Συλλόγου και περνούν ευχάριστα και δημιουργικά τον ελεύθερο χρόνο τους προσφέροντας ο καθένας με τον τρόπο του στην έρευνα και την καταγραφή σπουδαίων στοιχείων της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Με το χορευτικό και τη χορωδία πήρε μέρος σε πολλά διεθνή, πανελλήνια και τοπικά φεστιβάλ. Επίσης, παρουσίασε κατ’ επανάληψη χορούς, τραγούδια και δρώμενα σε διάφορους τηλεοπτικούς σταθμούς (ΕΤ, ΝΕΤ, ΕΤ3, ΘΕΣΣΑΛΙΑ, ΤΡΤ, ΑΣΤΡΑ, κ. .ά.).
Από το 2000 το Κ.Ι.Λ.Ε. «Ο ΑΠΟΛΛΩΝ» άρχισε να δίνει προτεραιότητα σε δράσεις που θα άφηναν πίσω τους το αποτύπωμα της Καρδίτσας. Καλά τα ταξίδια, τα τραγούδια, οι χοροί αλλά τελειώνοντας οι παραστάσεις δεν άφηναν πίσω γραπτά στοιχεία. Έτσι διοργάνωσε πολλές ημερίδες, που αποτελούσαν την προσυνεδριακή δουλειά των οκτώ πανελλήνιων συνεδρίων που τα συνδιοργάνωσε με το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, τη Νομαρχία Καρδίτσας παλαιότερα, την Περιφέρεια Θεσσαλίας-Περιφερειακή Ενότητα Καρδίτσας σήμερα, τον Δήμο Καρδίτσας, την Π/θμια και Δ/θμια Εκπαίδευση Καρδίτσας και συμπαραστάτες διάφορους άλλους τοπικούς φορείς. Τα θέματα που ερευνήθηκαν και αναδείχτηκαν κατά σειρά ήταν: «Λαϊκά Μουσικά Όργανα-Λαϊκοί Οργανοπαίχτες», «Η πολιτιστική κληρονομιά στη Θεσσαλία (χορός -τραγούδι-ενδυμασία)», «Γυναίκα και παράδοση-Η γυναίκα στην οικογενειακή και κοινωνική ζωή, την παιδεία, τον πολιτισμό και την εργασία», «Λαϊκός Πολιτισμός και Εκπαίδευση», «Δημοτικό τραγούδι και ιστορία», «Φυτά και βότανα στον λαϊκό πολιτισμό και την επιστήμη», «Αστικές λαϊκές μουσικές», «Πρόσφυγες: Από τη Μικρασιατική καταστροφή ως τις μέρες μας».
Διοργάνωσε, επίσης, πολλά εργαστήρια, όπως αυτό της παραδοσιακής καραγκούνικης ενδυμασίας, των κεφαλόδεσμων του βουνού και του κάμπου και σεμινάρια παραδοσιακών χορών και μουσικοκινητικής αγωγής σε συνεργασία με την Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση Καρδίτσας. Παρουσίασε με επιτυχία πολλά δρώμενα, όπως τη βερβερίτσα, τα σίγνα, τον κλήδονα, και αναβίωσε το θερισμό, το τίναγμα του σουσαμιού, το στούμπισμα της πανυχίδας, το κόψιμο του μπλουγουριού, το ξεφλούδισμα του καλαμποκιού, τα νυχτέρια, πολλά έθιμα του Πάσχα, των Χριστουγέννων και της Αποκριάς σε συνεργασία με τοπικούς συλλόγους. Κατέγραψε τους λαϊκούς οργανοπαίχτες της Καρδίτσας από το 1887 έως τις μέρες μας, τη γυναικεία και ανδρική καραγκούνικη ενδυμασία, τους πολιτιστικούς συλλόγους, τις θεσμοθετημένες εκδηλώσεις του νομού Καρδίτσας, τους Θεσσαλούς συγγραφείς, το σύνολο των δρώμενων της Καρδίτσας κ.ά.. Όλη αυτή η ερευνητική δουλειά περιλαμβάνεται στα έντυπα προγράμματα του Κ.Ι.Λ.Ε. «Ο ΑΠΟΛΛΩΝ» και στα βιβλία που εξέδωσε διαχρονικά.
Διοργανώνει από το 2000 τις «Μέρες Παράδοσης», ετήσιες εκδηλώσεις, σε συνεργασία με τους τοπικούς φορείς επιλέγοντας κάθε φορά μια θεματική ενότητα που γύρω από αυτή σχεδιάζει την ετήσια δουλειά του. Μερικά από τα θέματα που δούλεψε είναι: «Το ελληνικό χοροστάσι στο ορθόδοξο εορτολόγιο», «Ερόδισε η ανατολή και ξημερώνει η δύση», «Χορολαλιές», «Χοροί και δρώμενα της Θεσσαλίας», «Θεσσαλία μικρή και απέραντη», «Λαϊκός πολιτισμός και εκπαίδευση», «Η μάνα στο διάβα της ζωής», «Τα δημοτικά τραγούδια και ως ψηφίδες της ιστορίας», «Από τον κάμπο στ’ Άγραφα-Μια μουσικοχορευτική διαδρομή», «Ταξίδι στην αστική λαϊκή μουσική παράδοση».
Φέτος το θέμα των εκδηλώσεων «Μέρες Παράδοσης», που θα πραγματοποιηθούν 20, 21 Απριλίου, έχει ως κεντρικό άξονα το δημοτικό τραγούδι και την εξελικτική του πορεία. Ο τίτλος είναι «Δημοτικό τραγούδι-Νέα πλαίσια και δυναμικές». Χορωδίες παραδοσιακής μουσικής θ’ ανοίξουν το πρόγραμμα το Σάββατο στις 20 Απριλίου με δημοτικά τραγούδια της χώρας μας. Τη δεύτερη μέρα θα πραγματοποιηθεί ημερίδα με σημαντικούς πανεπιστημιακούς δασκάλους, διδάκτορες και ερευνητές που είναι ο προάγγελος του 9ου Πανελλήνιου Συνεδρίου, το οποίο θα πραγματοποιηθεί την άνοιξη του 2025.
Εκτός από τον λαϊκό πολιτισμό ο Απόλλωνας νοιάζεται και για άλλες μορφές τέχνης. Διοργάνωσε εκθέσεις φωτογραφίας και έργων ζωγραφικής και παρουσίασε το συγγραφικό έργο πολλών δημιουργών. Εξέδωσε τα πρακτικά όλων των συνεδρίων που πραγματοποιήθηκαν από το 2000 έως το 2021. Επίσης, το 2013 εξέδωσε δυο βιβλία με τίτλους «Τοπικά παραδοσιακά προϊόντα και γεύσεις της Καρδίτσας» και «Παραδοσιακά τραγούδια της Καρδίτσας και της ευρύτερης περιοχής», στο πλαίσιο του προγράμματος LEADER για προβολή της πολιτιστικής κληρονομιάς της Καρδίτσας, σε 1000 αντίτυπα το καθένα. Τα βιβλία αυτά επανεκδόθηκαν το 2014 και κυκλοφορούν μέχρι σήμερα. Το 2021 εξέδωσε το βιβλίο-λεύκωμα με τίτλο «Καταγραφή και ανάδειξη της αγροτικής και πολιτιστικής κληρονομιά της Καρδίτσας» και το 2022 το βιβλίο «Από τον κάμπο στ’ Άγραφα-Μια μουσικοχορευτική διαδρομή». Πολύ σύντομα το Κέντρο Ιστορικής και Λαογραφικής Έρευνας «Ο ΑΠΟΛΛΩΝ» Καρδίτσας θα παραδώσει στους φίλους της παράδοσης και του πολιτισμού ένα νέο βιβλίο που κι αυτό θα αφορά την Περιφερειακή Ενότητα Καρδίτσας. Τα βιβλία του Κέντρου Απόλλων βρίσκονται στις βιβλιοθήκες πολλών πανεπιστημίων της χώρας μας, στο Κέντρο Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών, στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδας, στη Λαϊκή Βιβλιοθήκη «Αθηνά» Καρδίτσας και σε πολλές βιβλιοθήκες της χώρας μας.
Εν συντομία από την κ. Κοζιού αναφέρθηκαν οι σπουδαιότερες δράσεις του Κέντρου Ιστορικής και Λαογραφικής Έρευνας «Ο ΑΠΟΛΛΩΝ» Καρδίτσας που, όπως τόνισε, όλες είχαν και έχουν ως στόχο την έρευνα, τη διατήρηση και την προβολή της πολιτιστικής και ιστορικής κληρονομιάς του τόπου μας, καθώς και την ποιοτική διαχείριση του ελεύθερου χρόνου των μελών του.
Στην κοπή της βασιλόπιτας παραβρέθηκαν και απηύθυναν χαιρετισμό: ο π. Αθανάσιος, εκπρόσωπος του σεβασμιότατου Μητροπολίτη Τιμόθεου, οι βουλευτές Καρδίτσας Γ. Κωτσός, Α. Σκόνδρα, Τ. Σπάνιας, ο Αντιπεριφερειάρχης Καρδίτσας Κ. Τέλιος, ο αντιδήμαρχος αθλητισμού Π. Ευθυμίου ως εκπρόσωπος του Δημάρχου και ο πρόεδρος της Αμφικτιονίας των Θεσσαλών Καραγκούνηδων Α. Φιρφιρής. Χαιρετισμό απέστειλε ο π. Υπουργός Δικαιοσύνης Κ. Τσιάρας δια του εκπροσώπου του Γ. Ηλιούδη. Επίσης, παραβρέθηκε και η Αντιδήμαρχος Μ. Μπαζή. Μετά την κοπή της πίτας ακολούθησε μουσικό πρόγραμμα με τον αειθαλή και εξαιρετικό καλλιτέχνη Βασίλη Νταλάρα, ο οποίος πέτυχε και το φλουρί της βασιλόπιτας. Το πρόγραμμα της βραδιάς έκλεισε η Χορωδία Παραδοσιακής Μουσικής του Κ.Ι.Λ.Ε. «Ο ΑΠΟΛΛΩΝ».
