Κων/νος Σιώμος (ψυχίατρος παιδιών και εφήβων) στο Ηχόραμα 100,8: Τα παιδιά σήμερα δεν έχουν ενδιαφέροντα, πέρα από τα ψηφιακά

Για τις επιπτώσεις της αλόγιστης χρήσης του Διαδικτύου από τα παιδιά και το ρόλο αυτού στην ολοένα και αυξανόμενη νεανική παραβατικότητα μίλησε στο Ηχόραμα 100,8 ο Καρδιτσιώτης ψυχίατρος παιδιών και εφήβων και διδάκτορας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.

Ο κ. Σιώμος ήταν καλεσμένος, πριν από λίγες μέρες, στην εκπομπή «Μεσημεριανό Μαγκαζίνο» (καθημερινά 14:00-15:00) με τη Βάσω Μπαλαμπάνη και αναφέρθηκε σε πολλά και ενδιαφέροντα.

Πιο αναλυτικά, η συνέντευξη του κ. Σιώμου στο Ηχόραμα 100,8 έχει ως εξής:

Ερώτηση: Η αλόγιστη χρήση του Διαδικτύου από τα παιδιά είναι μια νέα ψυχική νόσος; Πόσο σοβαρό είναι το πρόβλημα;

Απάντηση: Καταρχήν, η τεχνολογία ήρθε για καλό στη ζωή μας.

Αλλά τα παιδάκια σήμερα μεγαλώνουν σε ένα πραγματικά ψηφιακό περιβάλλον, πολύ διαφορετικό από ό,τι μεγάλωσε η δική μας η γενιά.

Βλέπουμε, πλέον, ότι η Generation Ζ είναι η γενιά που γεννήθηκε μέσα στο Διαδίκτυο όπου θέτει για το 2024 το θέμα της ψυχικής υγείας ως πρώτη προτεραιότητα.

Διότι βλέπουμε ότι από το 2014 και έπειτα, όπου τα smart phones έχουν μπει στη ζωή μας, ο χρόνος on line συνεχώς, χρόνο με το χρόνο, αυξάνεται στην παιδική ηλικία και στην εφηβική ηλικία.

Η δε κορύφωσή του έγινε μετά το 2019-2020 όπου είχαμε την πανδημία του κορωνοϊού.

Εκεί, είδαμε, πραγματικά, η πληθώρα των παιδιών χρησιμοποιούσε πάνω από 12 ώρες την ημέρα, ή και περισσότερο, τα κοινωνικά δίκτυα, το Διαδίκτυο, αλλά ήταν και ένας τρόπος να επικοινωνήσουν και να εκπαιδευτούν.

Μετά, όμως, είδαμε και σε κλινικό επίπεδο ότι οι λιγότερο εξωστρεφείς έφηβοι ή τα παιδιά που ήταν λιγότερο κοινωνικά δυσκολεύτηκαν πάρα πολύ να προσαρμοστούν στη νέα συνθήκη, στην κανονική συνθήκη της καθημερινότητας.

Αυτό επηρέασε πολύ και την κοινωνική τους ζωή.

Η πρόσωπο με πρόσωπο επικοινωνία έχει περιοριστεί πολύ.

Τα social media ουσιαστικά χρησιμοποιούνται πάρα πολύ από τη νέα γενιά.

Είναι ο μοναδικός τρόπος επικοινωνίας πλέον και όλη αυτή η χρήση δημιουργεί και κάποιες παρενέργειες.

Μία από αυτές είναι η εξάρτηση. Ήδη, από το 2018 ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας θέτει τη διαταραχή ηλεκτρονικού παιχνιδιού ως μια νέα ψυχική διαταραχή στο ταξινομικό σύστημα των ψυχικών διαταραχών.

Έκτοτε, όλοι οι ψυχίατροι, οι παιδοψυχίατροι ασχολούνται και με αυτό το ψυχιατρικό πρόβλημα.

Ερώτηση: Τι άλλες επιπτώσεις μπορεί να επιφέρει όλο αυτό σε έναν ανήλικο;. Στη σωματική, στην ψυχική του υγεία;

Απάντηση: Βλέπουμε ότι η εξαρτητική σχέση των νέων και των μεγαλυτέρων με το Διαδίκτυο, είτε είναι gaming είτε είναι social media, επηρεάζει σε πολλούς τομείς.

Ένας από αυτούς, πολύ σημαντικός, είναι η ψυχική υγεία.

Δηλαδή, βλέπουμε επιπτώσεις στην ψυχική υγεία, αγχώδεις ή συναισθηματικές διαταραχές, πολύ πιο συχνές σε εξαρτημένους από ό,τι σε μη εξαρτημένους νέους.

Επίσης, χαμηλή παραγωγικότητα. Είτε στο περιβάλλον της εργασίας είτε στο σχολικό περιβάλλον.

Και σαφώς υπάρχουν πολλές άλλες παρενέργειες όπως  μια σιωπηλή διαταραχή που δεν γίνεται πολύ κουβέντα γι ΄ αυτή και είναι και ο διαδικτυακός τζόγος ανηλίκων.

Ερώτηση: Απέναντι σε όλα αυτά τα πολύ σοβαρά και πολύ ανησυχητικά συνάμα, ποιος θα πρέπει να είναι ο ρόλος της οικογένειας και του σχολείου;

Απάντηση: Ας ξεκινήσουμε από την οικογένεια. Γιατί η ευθύνη είναι των γονέων.

Ο εθισμός στο Διαδίκτυο είναι η πρώτη εξαρτητική συμπεριφορά που βλέπουν οι γονείς μέρα με τη μέρα να αναπτύσσεται μπροστά στα μάτια τους.

Και είναι σημαντικό οι γονείς να θέτουνε όρια από νωρίς.

Η ηλεκτρονική, η μη ψυχαγωγία, να είναι ένα μικρό μέρος της συνολικής ψυχαγωγίας του παιδιού.

Τα παιδιά σήμερα δεν έχουν ενδιαφέροντα, πέρα από τα ψηφιακά.

Αυτό είναι ένα σημαντικό πρόβλημα των κοινωνιών του σήμερα.

Οι περισσότεροι γονείς «παρκάρουν» τα παιδιά μπροστά από ένα τάμπλετ, με αποτέλεσμα τα πιο υπερκινητικά παιδιά να ησυχάζουν.

Ναι, ησυχάζουν αλλά αναπτύσσουν και μια συμπεριφορά, εκπαιδεύεται ο εγκέφαλός τους να λειτουργεί σε ένα συγκεκριμένο επίπεδο, αλληλεπιδρώντας με τις ηλεκτρονικές συσκευές.

Και αυτό είναι πολύ διαφορετικό από το επίπεδο που λειτουργεί ο εγκέφαλός μας όταν, για παράδειγμα, εκπαιδευόμαστε στη γραφή και στην ανάγνωση.

Άρα, οι προσλαμβάνουσες πληροφορίες, μέσα από την αλληλεπίδραση με τις συσκευές, εκπαιδεύει τον εγκέφαλο του μικρού παιδιού στην άμεση ανταμοιβή.

Δηλαδή, να εκκρίνει ντοπαμίνη και να αφεθεί, να παίρνει χαρά με ένα συγκεκριμένο τρόπο.

Ερώτηση: Ο ρόλος του Διαδικτύου σε όλη αυτή τη συνεχώς αυξανόμενη έξαρση της βίας και της παιδικής παραβατικότητας, ποιος είναι;

Απάντηση: Έγινε μια μεγάλη μετά-ανάλυση πολλών συστηματικών ερευνών όσον αφορά τη βία μέσα από το Διαδίκτυο ή τα video games.

Όλες οι έρευνες δείχνουν ότι ναι μεν η βία, μέσα από το Ίντερνετ ή μέσα από τα κοινωνικά δίκτυα, επηρεάζει, σε έναν βαθμό, τη βίαιη συμπεριφορά αλλά δεν είναι ο σημαντικότερος παράγοντας έκφρασης βίας από την πλευρά των παιδιών.

Ο σημαντικότερος παράγοντας για να εκδηλώνει συμπεριφορά βίας ένα παιδί είναι το ίδιο να έχει υπάρξει θύμα βίας σε προηγούμενη φάση της ζωής του.

Τα παιδιά που είναι συναισθηματικά λιγότερο ώριμα, είναι περισσότερο επιρρεπή στο να αναπτύξουν, μέσω του μιμητισμού, αυτές τις συμπεριφορές.

Άρα, εάν θέλουμε να μειωθούν αυτές οι συμπεριφορές, πρέπει να στοχεύσουμε στην προσωπική ανάπτυξη των παιδιών, να δημιουργήσουμε προσωπικότητες με υψηλή αυτονόμηση, με σημαντική ωριμότητα, ψυχική ανθεκτικότητα και ικανότητα να διαχειρίζονται δύσκολες καταστάσεις.