Πιο έντονο από ποτέ ήταν, ειδικά φέτος το καλοκαίρι, στη χώρα μας, το πρόβλημα της λειψυδρίας. Ένα πρόβλημα που απειλεί με αφανισμό και τις καλλιέργειες και τα αγροτικά προϊόντα. Για το πολύ σοβαρό αυτό ζήτημα και τις διαστάσεις του μίλησε στο Ηχόραμα 100,8 ο καθηγητής Αγροτικής Οικονομίας και Διευθυντής του Εργαστηρίου Αγροτικής Οικονομίας και Καταναλωτικής Συμπεριφοράς του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Γιώργος Βλόντζος.
Ο κ. Βλόντζος ήταν καλεσμένος στην εκπομπή «Μεσημεριανό Μαγκαζίνο» (καθημερινά 14:00 – 15:00) με τη Βάσω Μπαλαμπάνη και αναφέρθηκε σε πολλά και ενδιαφέροντα.
Αναλυτικά η συνέντευξη του κ. Βλόντζου στο Ηχόραμα 100,8 έχει ως εξής:
Ερώτηση: Κύριε καθηγητά, το πρόβλημα της λειψυδρίας αποκτά ολοένα και πιο ανησυχητικές διαστάσεις, και το φετινό καλοκαίρι το αντιμετώπισαν πολλές περιοχές, όπως τα νησιά. Είναι ένα πρόβλημα το οποίο, όμως, απειλεί και πολλές καλλιέργειες. Προϊόντα, όπως το λάδι στην Κρήτη ή η πατάτα της Νάξου, κινδυνεύουν. Έτσι είναι; Ποια είναι η εικόνα που έχει διαμορφωθεί;
Απάντηση: Είναι δεδομένο, ξεκινώντας πρώτα από την Περιφέρειά μας, ότι υποφέρουμε από ένα χρόνιο υδατικό έλλειμμα.
Χρόνο με το χρόνο, βλέπουμε τα υδατικά αποθέματα να μειώνονται χωρίς να γίνεται, μέχρι στιγμής, μια αξιοσημείωτη και δραστικού χαρακτήρα παρέμβαση προκειμένου αυτή η φθίνουσα πορεία τουλάχιστον να ανασχεθεί.
Υπάρχουν κάποια έργα τα οποία έχουν γίνει, με σημαντικότερο τη Λίμνη Σμοκόβου και την ανασύσταση του Ταμιευτήρα της Λίμνης Κάρλας.
Είναι δεδομένο ότι η περσινή καταστροφή του Daniel και του Elias ήταν μια παρένθεση σε μια σταθερή πορεία συνεχούς απομείωσης των υδατικών αποθεμάτων.
Βέβαια, παρόλο που εμείς γνωρίζουμε τα δικά μας, σε τοπικό επίπεδο, που έχει χυθεί πολύ μελάνι πάνω σε αυτό το θέμα, δεν μπορούμε να παραγνωρίζουμε ότι υπάρχουν άλλες περιοχές της χώρας που έχουν ακόμα σοβαρότερα προβλήματα.
Αναφέρομαι στα νησιά του Αιγαίου αλλά και στην Πελοπόννησο. Με πολύ δυναμικές καλλιέργειες που παράγουν ευρέως αναγνωρίσιμα αγροτικά προϊόντα, να βρίσκονται σε διαρκή κίνδυνο.
Ερώτηση: Ποιες καλλιέργειες και ποια αγροτικά προϊόντα κινδυνεύουν περισσότερο;
Απάντηση: Είναι δεδομένο ότι το σύνολο των καλλιεργειών, είτε αυτές είναι ποτιστικές, αρδεύσιμες, είτε είναι χειμωνιάτικες καλλιέργειες που καλύπτουν τια ανάγκες τους από τις βροχοπτώσεις των χειμερινών και ανοιξιάτικων μηνών, βρίσκονται σε μια διαρκή αβεβαιότητα, σε έναν διαρκή κίνδυνο.
Σίγουρα, όταν δεν υπάρχει κάποια διασφάλιση, τουλάχιστον μιας βασικής ποσότητας υδατικού αποθέματος, δεν μπορούμε να μιλάμε για μια αγροτική παραγωγή η οποία κάθε χρόνο να μην διατρέχει αυτόν τον πολύ σημαντικό κίνδυνο.
Ερώτηση: Και, την ίδια στιγμή, μέσα σε όλα αυτά, το κόστος των γεωτρήσεων για τους αγρότες είναι απαγορευτικό. Τι έχετε να επισημάνετε πάνω σε αυτό το θέμα;
Απάντηση: Αποτελεί ίσως και παγκόσμια πρωτοτυπία, είναι αρκετά σπάνιο το φαινόμενο, μεμονωμένα οι αγρότες να επιβαρύνονται με αυτό το κόστος ανόρυξης γεωτρήσεων προκειμένου να καλύψουν τις αρδευτικές τους ανάγκες.
Αυτό, και στην περιοχή της Καρδίτσας αλλά, κυρίως, πάνω στον άξονα Λαρίσης-Βόλου, έχει πάρει διαστάσεις που πλέον δεν είναι εύκολο να καταστούν διαχειρίσιμες.
Και αυτό έγινε μόνο και μόνο εξαιτίας του ότι δεν έγιναν παρεμβάσεις οι οποίες να αγκαλιάζουν μεγάλες περιοχές του Θεσσαλικού κάμπου.
Είχαμε πριν από αρκετές δεκαετίες την παρέμβαση που διαχειρίζεται το νερό της Λίμνης Πλαστήρα.
Αναφέρομαι στον ΤΟΕΒ Ταυρωπού. Αλλά αυτό είναι σταγόνα στον ωκεανό σε σχέση με τις σημαντικές αρδευτικές ανάγκες που έχει ανάγκη η Περιφέρεια Θεσσαλίας.
Τώρα, λοιπόν, που τα υδατικά αποθέματα συνεχώς ταπεινώνονται, συνεχώς μειώνονται, αναγκάζονται οι παραγωγοί να πάνε σε ολοένα και μεγαλύτερα βάθη προκειμένου να βρουν νερό αλλά αυτό είναι ένα νερό το οποίο είναι πάρα πολύ ακριβό και περιβαλλοντικά δημιουργεί έντονο σκεπτικισμό για το αν θα πρέπει τελικά να χρησιμοποιείται για αρδευτικούς σκοπούς.
Διότι, όταν αντλούμε από 300 μέτρα νερά, για παράδειγμα, για να ποτίσουμε μια αροτραία καλλιέργεια, αυτό είναι ένα ρεζερβουάρ, ένα απόθεμα το οποίο είναι πάρα πολύ δύσκολο να αναπληρωθεί σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα.
Ερώτηση: Θα πρέπει, σε κάποιες περιπτώσεις, να εξεταστούν και άλλοι τρόποι ώστε να δοθούν λύσεις, όπως για παράδειγμα η αφαλάτωση;
Απάντηση: Οι τεχνολογίες που είναι διαθέσιμες είναι γνωστές. Το πρόβλημα έχει να κάνει με το κόστος γιατί δεν μπορούμε να μιλάμε, για τα ελληνικά δεδομένα, για αφαλάτωση για χρήση άρδευσης. Το κόστος είναι απαγορευτικό.
Θα μπορούσε να γίνει μια παρέμβαση για την αξιοποίηση των νερών των Βιολογικών, για την κάλυψη κάποιων αρδευτικών αναγκών.
Αλλά, και πάλι, αυτό προϋποθέτει μια σειρά από έργα προκειμένου να οδηγηθεί αυτό το νερό στα χωράφια και να είναι κατάλληλο για άρδευση.
Αυτό που μπορεί να γίνει σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα προκειμένου να ελαχιστοποιηθεί η πίεση στη χρήση αρδευτικού νερού, είναι η δραστική επέκταση των συστημάτων στάγδην άρδευσης.
Έχει αποδειχθεί ότι, όταν ποτίζουμε με σταγόνα, το νερό που χρειαζόμαστε είναι πολύ λιγότερο σε σχέση με τα καρούλια, τα κανόνια και έτσι θα μπορέσουμε να δώσουμε μια ανάσα σε αυτή τη φθίνουσα πορεία που όλοι μας βιώνουμε.
Ερώτηση: Το μόνο σίγουρο είναι πως θα πρέπει να υπάρχει συγκεκριμένο σχέδιο και μια στοχευμένη βιώσιμη λύση για όλα αυτά τα σοβαρά ζητήματα. Σωστά;
Απάντηση: Το νερό το χρησιμοποιούνε, βασικά, τρεις ομάδες δραστηριοτήτων.
Πάνω από το 80% χρειάζεται για την άρδευση. Γύρω στο 10 με 15% για τη βιομηχανία και μόλις το υπόλοιπο ποσοστό για την ανθρώπινη χρήση.
Όταν μπορέσουμε και κάνουμε μια στρατηγικού χαρακτήρα παρέμβαση στο νερό, σε βραχυπρόθεσμο επίπεδο, με την επέκταση της στάγδην άρδευσης, αλλά και σε μακροπρόθεσμα επίπεδα, με άλλα έργα που είναι πιο κοστοβόρα αλλά απαιτούν καλύτερο σχεδιασμό και εύρεση των κατάλληλων χρηματοδοτικών εργαλείων, πιστεύω ότι θα είμαστε σε θέση να φθάσουμε σε ένα επίπεδο όπου δεν θα αγωνιούμε, χρόνο με χρόνο, αν θα έχουμε νερό για τις αρδευτικές ανάγκες και για να λειτουργήσουμε ως άνθρωποι.
