Ένας χρόνος συμπληρώνεται από την κακοκαιρία Daniel που άφησε πίσω της σοβαρές καταστροφές στις περιοχές του Βόλου, του Νοτίου Πηλίου, της Λάρισας και της Καρδίτσας, με πλημμύρες που προκάλεσαν τεράστιες ζημιές. Δεκαεπτά συνάνθρωποί μας πέθαναν αβοήθητοι κάτω από το νερό και τις λάσπες, ενώ χιλιάδες άλλοι σώθηκαν την τελευταία στιγμή. Ολόκληρα χωριά θάφτηκαν κάτω από τις λάσπες, υποδομές, σπίτια και επιχειρήσεις καταστράφηκαν ολοσχερώς.
Δώδεκα μήνες μετά η οργή και η αγανάκτηση των κατοίκων των πληγεισών περιοχών ξεχειλίζει για τις καθυστερήσεις στις αποζημιώσεις αλλά και για τα έργα που εξαγγέλθηκαν και έμειναν στα χαρτιά μετά την κακοκαιρία Daniel.
Τα ακραία φαινόμενα από την κακοκαιρία Daniel χτύπησαν ανελέητα και τον πρωτογενή τομέα, βουλιάζοντας καλλιέργειες στα νερά και στις λάσπες και πνίγοντας κοπάδια.
Το χρονικό
Η κακοκαιρία Ντάνιελ ήταν ακραίο καιρικό φαινόμενο με ισχυρές βροχές και καταιγίδες που έπληξε αρχικά την Ελλάδα, την Βουλγαρία και την Τουρκία και στη συνέχεια κατευθύνθηκε προς την Λιβύη, προκαλώντας επίσης ισχυρές βροχοπτώσεις, με αποτέλεσμα τεράστιες υλικές καταστροφές και τον θάνατο τουλάχιστον 11.500 ανθρώπων, μετά τη ρήξη δύο φραγμάτων, ενώ δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι στη Λιβύη εξακολουθούν να αγνοούνται. Η κακοκαιρία Ντάνιελ ξεκίνησε στις 4 Σεπτεμβρίου 2023 από το Ιόνιο πέλαγος, με επίκεντρο την ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλίας, προκαλώντας τεράστιες καταστροφές και απολογισμό -μέχρι στιγμής- 17 νεκρούς. Άλλες περιοχές που επλήγησαν από την κακοκαιρία στην Ελλάδα είναι ο Δομοκός στην Φθιώτιδα, όπου εντοπίστηκε νεκρός και ένας αγνοούμενος κτηνοτρόφος και η Εύβοια.
Σύμφωνα με την υπηρεσία FloodHub του Κέντρου Επιστημών Παρατήρησης της Γης και Δορυφορικής Τηλεπισκόπησης BEYOND, μόνο στην ευρύτερη περιοχή της Καρδίτσας, οι πλημμυρισμένες εκτάσεις ανέρχονται σε 870.000 στρέμματα, η πλειοψηφία των οποίων να είναι αγροτικές εκτάσεις (περίπου 90%).
Ανάλυση
Το ακραίο αυτό φαινόμενο οφείλεται σε έναν εμποδισμό, καθώς μια ζώνη υψηλής πίεσης μπήκε ανάμεσα σε δύο ζώνες χαμηλής πίεσης, σχηματίζοντας το γράμμα Ω.
Σύμφωνα με τον καθηγητή Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών, Ευθύμιο Λέκκα η κακοκαιρία Ντάνιελ είναι εξαιρετικό ακραίο φαινόμενο, όπου η περιοχή του Βόλου δέχθηκε 150 εκατομμύρια τόνους νερού και λάσπης σε μία ημέρα μόνο. Ο διαδικτυακός ιστότοπος Μeteo.gr, ανέφερε ότι η περιοχή του Πηλίου είχε δεχτεί 750 χιλιοστά βροχής, από τα μεσάνυχτα έως τις 3 το μεσημέρι της Τρίτης, όταν η μέση ετήσια βροχόπτωση στην Αθήνα ήταν περίπου 400 χιλιοστά. Ο διευθυντής ερευνών στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών Κωνσταντίνος Λαγουβάρδος δήλωσε πως Σχεδόν δεν μπορούσαμε να πιστέψουμε την πρόβλεψη. Αυτός είναι ένας αριθμός που δεν έχουμε ξαναδεί. Είναι εξωπραγματικό. Ο ακαδημαϊκός και καθηγητής Φυσικής της ατμόσφαιρας Χρήστος Ζερεφός δήλωσε πως οδεύουμε στην πλήρη αποσταθεροποίηση του κλίματος και εκτίμησε ότι τέτοια φαινόμενα θα μας ξανάρθουν.
Ελλάδα
Από την έναρξη της κακοκαιρίας το Κέντρο Επιχειρήσεων του Πυροσβεστικού Σώματος έλαβε περισσότερες από 4.870 κλήσεις, οι οποίες αφορούσαν κυρίως αντλήσεις υδάτων, κόψιμο δέντρων και απομακρύνσεις ανθρώπων προς πιο ασφαλή σημεία.
Στις 5 Σεπτεμβρίου, οι πλημμύρες στη Θεσσαλία, είχαν σαν αποτέλεσμα τον θάνατο τουλάχιστον ενός ατόμου. Την ίδια μέρα, η Ζαγορά δέχθηκε 759.6 χιλιοστά βροχής, 55 φορές περισσότερες από τις μέσες βροχοπτώσεις της χώρας για τον ίδιο μήνα. Η Πορταριά κατέγραψε επίσης νέο ρεκόρ βροχόπτωσης με 761.9 χιλιοστά. Δεν ήταν δυνατή η μέτρηση περαιτέρω χιλιοστών βροχοπτώσεων επειδή ο μετεωρολογικός σταθμός στη συνέχεια απέτυχε να δώσει στοιχεία.
Στις 6 Σεπτεμβρίου, ο χείμαρρος Κραυσίδωνας, που πηγάζει από το Πήλιο, ξεχείλισε στις όχθες του στο Βόλο και κατέστρεψε μια γέφυρα και ένα γηροκομείο, ενώ παρέσυρε αυτοκίνητα, λεωφορεία, δέντρα και άλλα βαριά αντικείμενα στο πέρασμά του.
Στις 7 Σεπτεμβρίου, ο βασικός αυτοκινητόδρομος μεταξύ Αθήνας και Θεσσαλονίκης έκλεισε και τα δρομολόγια των τρένων μεταξύ των δύο πόλεων ανεστάλησαν. Επίσης περισσότεροι από 800 άνθρωποι χρειάστηκε να διασωθούν από την ΕΜΑΚ μέσα από κτίρια και γέφυρες που κατέρρευσαν και βυθισμένα χωριά. Στη Λάρισα, μετά το τέλος των βροχοπτώσεων στις 8 Σεπτεμβρίου, το νερό συνέχισε να ανεβαίνει, καθώς ο Πηνειός ποταμός υπερχείλισε στις όχθες του, φτάνοντας σε στάθμη 9,5 μέτρων, σε σύγκριση με την κανονική στάθμη των 4 μέτρων.
Πλημμυρισμένο τοπίο στον Παλαμά Καρδίτσας
Την ίδια μέρα, η συνεχόμενη έντονη βροχόπτωση που σημειώθηκε στην Καρδίτσα και στα Τρίκαλα κατά τις πρωινές ώρες είχε σαν αποτέλεσμα την υπερχείλιση των ποταμών, με πολλά χωριά (όπως ο Βλοχός και η Μεταμόρφωση) να βυθιστούν κάτω από τα νερά και δεκάδες κατοίκους να εγκλωβιστούν. Κατά την επιχείρηση διάσωσης της ΕΜΑΚ στο χωριό Αστρίτσα Καρδίτσας, εντοπίστηκαν νεκρές, δύο ηλικιωμένες γυναίκες. Στο Μορφοβούνι Καρδίτσας αρκετά σπίτια κατέρρευσαν, ενώ οι κάτοικοι στον Παλαμά ανέβηκαν στις στέγες των σπιτιών τους ή σε ψηλότερα σημεία προκειμένου να προστατευθούν.
Στη πόλη των Τρικάλων, ο Ληθαίος ποταμός υπερχείλισε σε διάφορα σημεία, με αποτέλεσμα ολόκληρες γειτονιές να μετατράπηκαν σε λιμνοθάλασσα. Επίσης κατοικίες, επιχειρήσεις και αυτοκίνητα παρασύρθηκαν από τα νερά του ποταμού. Στην ευρύτερη περιοχή της Λάρισας και ειδικότερα στην ανατολική είσοδο της πόλης σημειώθηκαν μεγάλες ζημιές σε κτίρια, κατοικίες και επιχειρήσεις από την υπερχείλιση του χείμαρρου Γκουσμπασανιώτη. Στο Δήμο Φαρκαδόνας οι καταστροφές ήταν τεράστιες με πολλά χώρια να βρίσκονται κάτω από το νερό όπως στο Κεραμίδι και στον Κλοκοτό, αλλά και στην έδρα του Δήμου, στην Φαρκαδόνα, η ζημιά ήταν επίσης μεγάλη με όλη την κωμόπολη να λαμβάνει εντολή εκκένωσης προς το υψηλότερο σημείο της περιοχής στο δημαρχείο, αφού σε πολλά σημεία η στάθμη του νερού έφτασε και τα τέσσερα μέτρα λόγω της πτώσης τοπικών αναχωμάτων που προστάτευαν τον Δήμο. Στον Δήμο Πύλης οι ζημιές είναι μεγάλες, με τα πεδινά του Δήμου να πλημμυρίζουν ενώ τα ορεινά χωριά είχαν αποκοπεί από την Πύλη. Ο Πορταικος ποταμός στο ύψος του Δημαρχείου Πύλης ήταν έτοιμος να παρασύρει την πόλη. Χάρη στην έγκαιρη προσπάθεια των μηχανημάτων του Δήμου αλλά και της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας Πύλης η πόλη σώθηκε. Το Αστυνομικό Τμήμα της πόλης απομάκρυνε τους κατοίκους από την παραποτάμια περιοχή απ το ύψος των σχολικών συγκροτηματων έως τον κυκλικό κόμβο στην είσοδο της Πύλης. Στην Κοιλάδα των Τεμπών το ύψος των νερών του Πηνειού ποταμού έφτασε τα 18 μέτρα. Ο απολογισμός, μέχρι στιγμής, για την Ελλάδα είναι 17 άνθρωποι νεκροί και 229.192 πνιγμένα ζώα. Ο νομός Τρικάλων και Καρδίτσας κηρύχθηκαν σε κατάσταση συναγερμού, καθώς οι περιοχές αυτές βρίσκονται στον Θεσσαλικό Κάμπο με αποτέλεσμα τις φονικές αυτές πλημμύρες.
Επιπτώσεις στην δημόσια υγεία
Μετά το πέρασμα της κακοκαιρίας Ντάνιελ από την Ελλάδα, αποκαλύφθηκαν δεκάδες νεκρά ζώα, τα οποία σύμφωνα με τον καθηγητή Μικροβιολογίας του ΕΚΠΑ, Αθανάσιο Τσακρή, μπορεί να αποτελέσουν μεγάλο κίνδυνο για τη δημόσια υγεία προκαλώντας στον πληθυσμό διάφορα λοιμώδη νοσήματα, όπως γαστρεντερίτιδα, τυφοειδή πυρετό, δυσεντερία, ακόμα και χολέρα. Τον κίνδυνο εμφάνισης λεπτοσπείρωσης από τα μολυσμένα νερά, επεσήμανε η καθηγήτρια Επιδημιολογίας του ΕΚΠΑ και βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ., Αθηνά Λινού. Η αναπληρώτρια υπουργός Υγείας Ειρήνη Αγαπηδάκη, συνέστησε στους κατοίκους των πληγεισών περιοχών να μη χρησιμοποιούν καθόλου το πόσιμο νερό, αλλά ούτε να έρχονται σε επαφή με τα λιμνάζοντα ύδατα στις πλημμυρισμένες περιοχές, καθώς αποτελούν ένα τοξικό μείγμα από λάσπες, φυτοφάρμακα, λιπάσματα, υπολείμματα νεκρών ζώων κ.α.
Επιπτώσεις στην οικονομία
Οι οικονομικές επιπτώσεις της κακοκαιρίας Ντάνιελ αναμένεται να έχουν πολύ σημαντικό αντίκτυπο το επόμενο χρονικό διάστημα στην οικονομία της Θεσσαλίας και κατ’ επέκταση στην εθνική, κυρίως στον πρωτογενή τομέα, καθώς ο θεσσαλικός κάμπος παράγει το 38% της εγχώριας παραγωγής βαμβακιού και το 52% της βιομηχανικής ντομάτας. Επίσης το ποσοστό παραγωγής φρούτων και ξηρών καρπών, (αχλάδια, μήλα, κάστανα, καρύδια), είναι πολλές φορές πάνω από το 50% της εγχώριας παραγωγής. Σε ότι αφορά την παραγωγή κρέατος, η Θεσσαλία παράγει πάνω από 18% σε βοοειδή, όπως επίσης κατέχει πολύ υψηλή θέση στη χοιροτροφία και στην κτηνοτροφία.
Οικονομική στήριξη
Κατά την επίσκεψη του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, συνοδεία αρμόδιων υπουργών στην Λάρισα, ανακοινώθηκε πακέτο μέτρων οικονομικής στήριξης στους πληγέντες, όπως φοροελαφρύνσεις και άμεσες αποζημιώσεις στους αγρότες. Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, μετά την συνάντηση που είχε με τον Έλληνα πρωθυπουργό στο Στρασβούργο στις 12 Σεπτεμβρίου δήλωσε πως έχουμε εκπλαγεί από τις καταστροφές στην Ελλάδα. Πραγματικά δεν το έχω ξαναδεί αυτό. ενώ παράλληλα ανακοίνωσε οικονομική υποστήριξη έως και 2,2 δισ. ευρώ.
