Ένα έργο πνοής που θα αλλάξει όλα τα μέχρι σήμερα δεδομένα στην πόλη της Καρδίτσας κατάφερε και ενέταξε η Δημοτική αρχή. Η Δημοτική αρχή πέτυχε να χρηματοδοτηθεί από το ταμείο συνοχής η πρόταση που υπέβαλε στις αρχές της άνοιξης, για την ανάπλαση του χώρου του άλσους του Παυσιλύπου, της Πλατείας Πλαστήρα και την ενοποίηση του χώρου με τους κοινόχρηστους χώρους του νέου Δημαρχείου ύψους 8.055.797 ευρώ. «Ο κύβος ερρίφθη! Πρόκειται στην κυριολεξία για μια ιστορική στιγμή για το Δήμο μας. Η Καρδίτσα διεκδίκησε και πέτυχε την χρηματοδότηση ενός κολοσσιαίου έργου ανάπλασης. Η ανάπλαση που προτείναμε για το άλσος του Παυσιλύπου και για την πλατεία Πλαστήρα είναι ύψους 8 εκ. ευρώ. Είναι χαρακτηριστικό ότι η πρόταση που υποβάλαμε αξιολογήθηκε μεταξύ 108 παρόμοιων προτάσεων άλλων φορέων της αυτοδιοίκησης και προκρίθηκε μέσα στον κατάλογο των 16 προτάσεων που χρηματοδοτούνται άμεσα. Θέλω να ευχαριστήσω τους υπαλλήλους μας στον Προγραμματισμό και στη Τεχνική Υπηρεσία που σε συνεργασία με τους μελετητές, ετοίμασαν μια άρτια πρόταση που αξιολογήθηκε στις πρώτες που χρηματοδοτούνται. Εκείνο που θέλω να υπογραμμίσω είναι ότι με βάση τη μελέτη, προβλέπεται συνολική ανάπλαση του χώρου με περισσότερο πράσινο, περισσότερα δέντρα, στοιχεία νερού, πέργκολες και χώρους για το κοινό. Σε συνδυασμό με την αναβάθμιση του αναψυκτηρίου του Παυσιλύπου, που σύντομα θα είναι πραγματικότητα, τη λειτουργία του νέου Δημαρχείου και την ανάπλαση του περιβάλλοντα χώρου, θεωρώ ότι θα αλλάξουμε την εικόνα του κέντρου της πόλης. Δημιουργούμε μια πόλη, έναν Δήμο, με πολλά σημεία ενδιαφέροντος, αλλά και με ένα μητροπολιτικό πάρκο που θα συγκεντρώνει το ενδιαφέρον των κατοίκων και των επισκεπτών. Κάνουμε την πόλη μας περισσότερο επισκέψιμη, δημιουργούμε μια πόλη όπου αξίζει να ζεις» δηλώνει για το έργο ο Δήμαρχος Καρδίτσας κ. Βασίλης Τσιάκος.
Πως φτάσαμε στην έγκριση
Η Δημοτική Αρχή Καρδίτσας μετά από σχετική απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου υπέβαλε ολοκληρωμένη πρόταση ύψους πλέον των 8 εκατομμυρίων Ευρώ προς το ταμείο ανάκαμψης. Σε γενικές γραμμές η πρόταση στοχεύει στην αναβάθμιση της ποιότητας αστικού περιβάλλοντος του Δήμου και την αναπτυξιακή και κοινωνική ενίσχυση της Καρδίτσας, αξιοποιώντας τα εργαλεία του βιοκλιματικού σχεδιασμού. Η παρέμβαση περιλαμβάνει πολυεπίπεδες αναπλάσεις εντός του οικισμού της Καρδίτσας, υπό τη σκέπη του βιοκλιματικού σχεδιασμού, με στόχο την αναπτυξιακή, περιβαλλοντική και κοινωνική ενίσχυση της Καρδίτσας. Οι κεντρικές δράσεις περιλαμβάνουν την ανάδειξη του Πάρκου Παυσίλυπου με στόχο τη βελτίωση της λειτουργικότητας και της ελκυστικότητας του οικιστικού περιβάλλοντος της Καρδίτσας, ώστε να μπορεί να ανταποκριθεί αφενός στις σύγχρονες ανάγκες των κατοίκων της και αφετέρου στις νέες προκλήσεις ανθεκτικότητας λόγω της κλιματικής αλλαγής. Στόχος είναι η δημιουργία ενός μητροπολιτικού χώρου πρασίνου, πρότυπου ως προς το βιοκλιματικό του σχεδιασμό, που θα απευθύνεται τόσο στους κατοίκους, όσο στους επισκέπτες. Όπως προαναφέρθηκε η πρόταση εγκρίθηκε στο σύνολο του προτεινόμενου προϋπολογισμού της και αξιολογήθηκε μέσα στις 16 πρώτες που χρηματοδοτούνται αμέσως.
Στοιχεία του έργου
Η πρόταση αφορά παρέμβαση πολυεπίπεδης αναβάθμισης σε αστική περιοχή ιδιαίτερης πολιτιστικής και ιστορικής σημασίας, έχει αναπτυξιακό χαρακτήρα και δημιουργεί τοπική & ευρύτερη αναπτυξιακή δυναμική. Οι κατευθύνσεις που δόθηκαν για τον σχεδιασμό της πρότασης είναι τέτοιες ώστε να ισχυροποιείται η αστική ανθεκτικότητα απέναντι στις προκλήσεις της κλιματικής απορρύθμισης, της οικονομικής κρίσης, της πανδημικής κρίσης και της κοινωνικής συνοχής. Πρόκειται για ολοκληρωμένη πρόταση που ενσωματώνει «έξυπνες εφαρμογές», αξιοποιεί βιοκλιματικά στοιχεία για τη δημιουργία ενός βιώσιμου μικροκλίματος και τη μείωση του αποτυπώματος CO2.
Ο προτεινόμενος σχεδιασμός βασίζεται στον Αρχιτεκτονικό Διαγωνισμό που έγινε για την περιοχή το 1984. Το πρώτο βραβείο του Διαγωνισμού δόθηκε στους μελετητές Ορέστη Βιγγόπουλο, Νίκο Γεωργιάδη, Ανδρομάχη Δαμαλά και Παναγιώτα Μαμαλάκη. Τη δεκαετία του 90 υλοποιήθηκε το έργο με βάση το πρώτο βραβείο του διαγωνισμού. Τα σχέδια του 1ου βραβείου του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού αποτέλεσαν τη βάση σχεδιασμού της προτεινόμενης πρότασης, διατηρώντας τον χαρακτήρα του άλσους πνεύμονα ζωής και καταφυγίου ηρεμίας, αλλά ενσωματώνοντας σ΄ αυτή τις νέες ανάγκες που έχουν προκύψει, όπως η σύνδεση του άλσους με το νέο Δημαρχείο που έχει ήδη ολοκληρωθεί, της πλατείας μπροστά από το νέο Δημαρχείο, την δραματική αλλαγή του κλίματος τις τελευταίες δεκαετίες, την αλματώδη ανάπτυξη της τεχνολογίας, την αναγκαιότητα προώθησης της κοινωνικής συνοχής που έχει πληγεί ανεπανόρθωτα τα τελευταία χρόνια λόγω covid.
Αναδεικνύονται υπάρχοντα αξιόλογα στοιχεία της αρχικής μελέτης, όπως είναι: – το κτίριο του αναψυκτηρίου (το οποίο δεν περιλαμβάνεται στον προϋπολογισμό της πρότασης, μιας και η αξιοποίηση του θα γίνει με διαφορετικό τρόπο, αλλά δίνονται από την πρόταση κατευθύνσεις για την αποκατάσταση του στην αρχική του μορφή, μιας και αποτελεί ένα σημαντικό αρχιτεκτονικό έργο-τοπόσημο για την πόλη μας, έργο του 1954, του αρχιτέκτονα καθηγητή ΕΜΠ Βασιλείου Κασσάνδρα) -της βόρειας πύλης, που αποτελεί χαρακτηριστικό στοιχείο της αρχικής μελέτης, η οποία αναδεικνύεται με μια διαμόρφωση του εξωτερικού χώρου κατάλληλη για να υποδεχθεί τον επισκέπτη σ΄ αυτό το υπέροχο πάρκο. Οι υφιστάμενες επιστρώσεις και ο όλος αστικός εξοπλισμός αποξηλώνεται.
-ο δρόμος-άξονας του πάρκου που επιστρώνεται με χυτό χτυπητό δάπεδο και με τον τρόπο αυτό αποκαθίσταται η αρχική του αίγλη και σημασία του. Η νέα επίστρωση του κύριου άξονα υλοποιείται πάνω στην υφιστάμενη υπόβαση. Όλος ο αστικός εξοπλισμός και φωτισμός αντικαθίστανται με νέο.
-η ελλειπτική πλατεία του αναψυκτηρίου επιστρώνεται με νέα χυτά υλικά, ανανεώνεται με ένα λιτό στρόγγυλο σιντριβάνι και τοποθετείται σ΄ αυτή νότια, μια πέργκολα για την προστασία των πελατών. – τα κλουβιά των παγωνιών ανακαινίζονται γιατί σήμερα δεν είναι σε καλή κατάσταση
– το κτίριο WC των επισκεπτών επανασχεδιάζεται για να περιλαμβάνει τουαλέτες για ΑΜΕΑ και άνετο αερισμό. Επίσης διαχωρίζεται η πρόσβαση του από εκείνη των κλουβιών των πουλιών.
-διατηρούνται όλα τα δρομάκια περιπάτου μέσα στο άλσος σύμφωνα με την αρχική μελέτη και αναδεικνύονται με επίστρωση από κουρασάνι ή διαπερατό υλικό σύμφωνα με τα σχέδια της μελέτης Αξιοποιούνται στοιχεία της μελέτης που δεν υλοποιήθηκαν στο αρχικό έργο, όπως είναι:
– Κατασκευάζονται (3) τρία υδάτινα στοιχεία. Το στοιχείο του νερού που υπήρχε στην αρχική μελέτη στο εσωτερικό του άλσους, μεταφέρεται στην πλατεία Πλαστήρα, διατρέχει το μεγαλύτερο μέρος της βόρειας πλευράς της πλατείας και επεκτείνεται ανατολικά έως την όψη του νέου Δημαρχείου και το κέντρο του πάρκου. Το κανάλι συνοδεύεται με πίδακες νερού που προγραμματισμένα μπορούν να συντονίζονται με ήχο και φως, δημιουργώντας ένα μαγευτικό αποτέλεσμα ιδιαίτερα τις νυχτερινές ώρες και επηρεάζοντας θετικά το μικροκλίμα της πλατείας ιδιαίτερα τους θερινούς μήνες που η πόλη είναι ένα καμίνι. Το κανάλι θα έχει επίστρωση από μπλε μωσαϊκό για όμορφο αισθητικό αποτέλεσμα, αλλά και για τον εύκολο καθαρισμό του και θα είναι αβαθές για να εξασφαλίζεται η ασφάλεια των μικρών παιδιών που θα παίζουν γύρω από αυτό. Ο επισκέπτης έχει την δυνατότητα να βιώσει την ύπαρξη του νερού με διαφορετικούς τρόπους στις δύο πλευρές των καναλιών. Από την πλευρά της πλατείας ως περιπατητής, από την πλευρά του δρόμου ως θεατής και από την βόρεια πλευρά – την πλευρά του πάρκου – να συμμετέχει παθητικά η ενεργητικά στο δρώμενο του νερού. Τα υλικά και οι υφές των δαπέδων επιλέγονται με τρόπο ώστε να υποστηρίζουν τις παραπάνω διαφορετικές προσεγγίσεις. Ντεκ ξύλου και πράσινο από την βόρεια πλευρά, χυτά βοτσαλωτά δάπεδα στη νότια πλευρά.
-η παιδική χαρά αφήνει την αυστηρή ορθογωνική της γεωμετρία και αποκτά ένα πλαστικό σχήμα που θα δώσει νέα πνοή στο χώρο. Ο προϋπολογισμός για την διαμόρφωση της παιδικής χαράς (όργανα, δάπεδο και περίφραξη) δεν περιλαμβάνεται στην πρόταση, αφού θα χρηματοδοτηθεί από άλλο πρόγραμμα, αλλά θα προσαρμοστεί η κατασκευή της στο νέο προβλεπόμενο από την πρόταση περίγραμμα.
-η αστική επίπλωση αντικαθίσταται μέσα στο άλσος, στις ίδιες κατά κανόνα θέσεις που είναι και σήμερα η κατεστραμμένη αστική επίπλωση.
-προστίθεται νέα χρήση στην παιδική βιβλιοθήκη που βρίσκεται στη γωνία Λ. Σακελλαρίου και Γαρδικίου, με την επέκτασή του νότια με γυάλινη προσθήκη και τη λειτουργία του ως εντευκτήριο νέων. Από την αρχική μελέτη υπήρχε πρόβλεψη για παρόμοια κατασκευή κοντά στο αναψυκτήριο, που δεν κατασκευάστηκε όμως ποτέ.
Εισάγονται νέα στοιχεία που επικαιροποιούν τη μελέτη στην σημερινή εποχή:
-Δημιουργία μιας νέας εισόδου στο άλσος από την ανατολική του πλευρά, με δεδομένη την κατασκευή του νέου Δημαρχείου και την αναγκαιότητα ενοποίησης των χώρων, αλλά και της αυξημένης κίνησης από την ανατολική πλευρά.
– Η σημερινή πρόταση φέρνει αυτό το στοιχείο του νερού στο ξέφωτο της παιδικής χαράς, το εντάσσει στην δραστηριότητα του παιχνιδιού στο κέντρο της ενότητας, αλλά και στο πνεύμα που επιβάλλει το νέο δημαρχείο στο όριο της οδού Μυρμιδόνων. Έτσι προστίθενται παιχνίδια ισορροπίας πάνω από το νερό αλλά και σιντριβάνια απέναντι από το δημαρχείο σε ένα κανάλι 500 περίπου μ2 που αλλάζουν δραστικά την εικόνα και προσθέτουν στο μικροκλίμα του πάρκου.
-Δίνεται μια εντελώς νέα εικόνα στη διαμόρφωση της πλατείας Πλαστήρα, που θεωρήθηκε αναγκαία για να τονώσει την επιχειρηματικότητα & την κοινωνική συνοχή, να αναδείξει τα υλικά που χρησιμοποιούνται που θα είναι σύγχρονα, ποιοτικά, ανθεκτικά και ιδιαίτερα ελκυστικά από αισθητικής άποψης.
-οριοθετούνται τα τραπεζοκαθίσματα των επιχειρήσεων εστίασης που υπάρχουν στην πλατεία με την κατασκευή μιας μεταλλικής λευκής πέργκολας (περιλαμβάνεται στην εργολαβία) στην περίμετρο της πλατείας που καδράρει ολόκληρη την ενότητα στη νότια πλευρά της και σηματοδοτεί το όριο μεταξύ του αστικού χώρου και του χώρου του πάρκου.
Η οροφή της πέργκολας είναι κενή, για να μπορεί ο κάθε καταστηματάρχης να τοποθετήσει το υλικό που θεωρεί πρόσφορο σε συνεννόηση και με έγκριση των υπηρεσιών του Δήμου.
-εγκατάσταση συστήματος διαχείρισης όμβριων στην περιοχή παρέμβασης. Πρόκειται για μια εξαιρετικά βιοκλιματική και βιώσιμη λύση, σύμφωνα με την οποία το νερό της βροχής συλλέγεται και διοχετεύεται μέσα από τα διαπερατά υλικά και τα φρεάτια σε ένα υπόγειο σύστημα διήθησης και καθαρισμού και τελικά μέσα σε πλαστικές δεξαμενές νερού και από εκεί μέσω ενός φρεατίου επιθεώρησης σε πλαστικό γεωκυψελοειδές σύστημα διαχείρισης.
Το αποθηκευμένο νερό μπορεί να επαναχρησιμοποιηθεί ή να απελευθερωθεί με ελεγχόμενο ρυθμό. Με την εγκατάσταση ενός τέτοιου συστήματος επιτυγχάνεται μεγάλη εξοικονόμηση νερού, αλλά και προστασία από έντονα πλημμυρικά φαινόμενα.
-περιμετρικά σχεδόν του άλσους και μέσα από το όριο του πεζοδρομίου, δημιουργείται μια ζώνη περιπάτου, άθλησης και ποδηλάτου για την ήπια άθληση των επισκεπτών.
– στο βορειοδυτικό μέρος του άλσους δημιουργείται χώρος για την άθληση των ενηλίκων με ανάλογα όργανα άθλησης (τα όργανα δεν περιλαμβάνονται στην εργολαβία).
-επανασχεδιάζεται ο πεζόδρομος Λ. Σακελλαρίου με στόχο τη συνολική αναβάθμιση της βόρειας πλευράς του άλσους και την περαιτέρω ενοποίηση του με το άλσος.
-καθαιρείται η περιμετρική περίφραξη, καθώς η κατάργηση των ορίων σηματοδοτεί την περαιτέρω ενοποίηση του άλσους με τον αστικό χώρο.
– επιστρώνονται εκ νέου τα πεζοδρόμια γύρω από τον οριοθετημένο χώρο του πάρκου και της πλατείας όπως φαίνεται με ράστερ στα σχέδια.
– αντικαθίσταται ο φωτισμός του πάρκου (οι βάσεις και οι ιστοί πλην των κεφαλών που θα αντικατασταθούν μέσω άλλης εργολαβίας).
-smart συστήματα ενσωματώνονται στη μελέτη για τον εκσυγχρονισμό της πόλης και την προσαρμογή της στη νέα ψηφιακή εποχή.
Προτείνεται να τοποθετηθούν:
- έξυπνοι σταθμοί ανάπαυσης που θα συνδυάζουν την ξεκούραση ενός συμβατικού πάγκου με τεχνολογίες αιχμής όπως η πρόσβαση στο ίντερνετ και στο ηλεκτρικό ρεύμα για φόρτιση κινητού και Η/Υ από ανανεώσιμες πηγές, με περιβαλλοντικούς αισθητήρες για την μέτρηση θορύβου και CO2.
- Info kiosks για γρήγορη και εύκολη ενημέρωση του κοινού με οθόνη αφής υψηλής ευκρίνειας, πάνω σε θέματα πολιτισμού και τοπικής οικονομίας.
- Ψηφιακές οθόνες σήμανσης για την προβολή επιλεγμένων μηνυμάτων πολυμεσικού περιεχομένου.
- έξυπνες διαβάσεις για την ασφαλή διέλευση των πεζών που θα ενεργοποιούνται μόνο στην περίπτωση διέλευσης πεζών και οχημάτων από διαφορετικές κατευθύνσεις για την ενίσχυση της προσοχής τόσο των πεζών όσο και των διερχόμενων αυτοκινήτων.
- σύστημα έξυπνης διαχείρισης και ελέγχου άρδευσης του χώρου για τη βελτιστοποίηση της υποδομής άρδευσης. Δηλαδή προσφέρει ηλεκτρονική απομακρυσμένη παρακολούθηση των μετρήσεων των αισθητήρων και του προγραμματισμού ποτίσματος, ανίχνευση μη κανονικών καταστάσεων π.χ διαρροές και στατιστική ανάλυση των συλλεγόμενων στοιχείων.
– στην τεχνική περιγραφή συστήνονται ορισμένες κατασκευαστικές λύσεις όπως φωτιζόμενα φρεάτια και φρεάτια συλλογής ομβρίων σύγχρονων προδιαγραφών ώστε να συμπεριληφθούν σε καίρια σημεία του έργου στη φάση της οριστικής μελέτης.
