Πριν λίγες μέρες, ξεφυλλίζοντας το βιβλίο «Περίπατος στην Παλιά Καρδίτσα» του Φώτη Βογιατζή, την προσοχή μου τράβηξε μια φωτογραφία ιδιαίτερη. Δεκάδες άνθρωποι στις όχθες ενός ποταμού, άλλοι όρθιοι, άλλοι καθισμένοι στο χορτάρι, ένας από αυτούς πάνω σε ποδήλατο, έχουν σταματήσει την κουβέντα τους και αγναντεύουν το τρένο που περνά πάνω από τη γέφυρα. Είμαστε στις όχθες του ποταμού Καράμπαλη μια Καθαρά Δευτέρα στην Καρδίτσα της δεκαετίας του 1930. Το κείμενο που συνοδεύει την εν λόγω φωτογραφία μας πληροφορεί ότι σε παλιότερες εποχές, τότε που οι διακοπές, τα μπάνια στη θάλασσα και το λουτρό στο σπίτι ήταν όνειρο απατηλό για τους Καρδιτσιώτες, το ψάρεμα ή το μπάνιο στον Καράμπαλη ήταν για εκείνους «πηγή ζωής», «ένα ευφρόσυνο διάλειμμα». Η Καθαρά Δευτέρα όμως ήταν μια εμπειρία ξεχωριστή για τους κατοίκους αυτής της πόλης που γιόρταζαν τα κούλουμα πλάι στο ποτάμι με μεταμφιέσεις, μουσική, χορό, γαϊτανάκια, ιππασία και ένα μεγάλο περίπατο που ξεκινούσε από το σιδηροδρομικό σταθμό κι έφτανε ως τη γέφυρα, η οποία έναν αιώνα και πλέον μετά στέκει αγέρωχη στο ίδιο σημείο. Το έθιμο αυτό – του οποίου οι ρίζες βρίσκονται στα τέλη του 20ου αιώνα – έφτασε μέχρι τη δεκαετία του ’70 κι έπειτα ξεθώριασε κι έμειναν μόνο οι αναμνήσεις σε όσους είχαν την τύχη να το χαρούν.
Από το 1970 και μετά η παραποτάμια περιοχή άρχισε να παραμελείται και να υποβαθμίζεται. Η Καρδίτσα πολεοδομικά γύρισε την πλάτη της στο ποτάμι και το απαξίωσε με κάθε δυνατό τρόπο. Οι όχθες του ποταμού έπαψαν να φιλοξενούν περιπατητές που αναζητούσαν την απόλαυση της επαφής με τη φύση και γέμισαν με κάθε είδους σκουπίδια και μπάζα. Αυτό που κάποτε ήταν μια αληθινή όαση, έφτασε να μοιάζει με χωματερή. Έλλειψη σεβασμού προς το περιβάλλον; Ελλιπής σχεδιασμός; Λανθασμένες αποφάσεις τοπικών αρχόντων; Αδιαφορία; Πολλά συντέλεσαν ώστε η συγκεκριμένη περιοχή να μη θυμίζει παρά ελάχιστα το παρελθόν…
Τα τελευταία 2-3 χρόνια, μέσα από αξιέπαινες ιδιωτικές πρωτοβουλίες, έγιναν προσπάθειες για τον καθαρισμό και επαναξιοποίηση της παρόχθιας περιοχής και πραγματοποιήθηκαν σχετικές ημερίδες και εκδηλώσεις οι οποίες βρήκαν θετική ανταπόκριση στην τοπική κοινωνία. Παρολ’αυτά απαιτούνται ουσιαστικές παρεμβάσεις από τη δημοτική αρχή και τους αρμόδιους φορείς – σε συνδυασμό με την ιδιωτική δραστηριότητα – προκειμένου να αλλάξει ριζικά το τοπίο. Περιστασιακές πρωτοβουλίες δίνουν μεν ένα στίγμα αλλά δεν αποτελούν λύση.
Αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε εξέλιξη η δημόσια διαβούλευση που αφορά στο γ’πολεοδομικό σχέδιο και έχει κατατεθεί ήδη σειρά προτάσεων από μηχανικούς του νομού. Οι κύριες παρεμβάσεις που κατατέθηκαν από μελετητές και μηχανικούς είναι: η απαγόρευση δόμησης σε μια μεγάλη έκταση της παρόχθιας περιοχής, ο καθορισμός ζωνών πρασίνου, η οριοθέτηση της κοίτης του ποταμού καθώς και η ενοποίηση του Παλέρμου με το ποτάμι.
Μια λίστα με ιδέες για την αξιοποίηση του ποταμού και της γύρω περιοχής θα ήταν πραγματικά ανεξάντλητη – αναφέρω μόνο λίγες ακόμα από αυτές:
- Κατασκευή «πύλης εισόδου» της πόλης στον Καράμπαλη.
- Δημιουργία πάρκου μεταξύ των ποταμων Καράμπαλη και Καλέντζη, που θα «φιλοξενεί» εκθέσεις, μουσικές εκδηλώσεις, παζάρια, αλληλέγγυες δράσεις και άλλες δραστηριότητες.
- Δημιουργία παιδικής χαράς, τοποθέτηση καλαίσθητων παγκακιών και πάγκων μέσα στο πάρκο.
- Πλήρης απαγόρευση εισόδου οχημάτων στη συγκεκριμένη περιοχή.
- Κατασκευή παρόχθιου ποδηλατόδρομου και ποδηλατικού σταθμού που θα παρέχει τη δυνατότητα ενοικίασης ποδηλάτων τόσο από τους κατοίκους της πόλης όσο και από τους επισκέπτες.
- Δημιουργία καλαίσθητης παρόχθιας υπαίθριας αγοράς με τοπικά προϊόντα.
- Δημιουργία παρόχθιου βοτανικού κήπου και μικρού θεματικού μουσείου στο οποίο θα υπάρχει δυνατότητα οργάνωσης εκδηλώσεων και δράσεων σχετικών με το περιβάλλον.
- Δημιουργία υποδομών για αθλητικές και άλλες υπαίθριες δραστηριότητες.
- Προσπάθεια αναβίωσης του εθίμου της Καθαράς Δευτέρας στο ποτάμι.
Με το σωστό σχεδιασμό, τις κατάλληλες παρεμβάσεις και την ευαισθητοποίηση της τοπικής κοινωνίας, η περιοχή αυτή μπορεί να αποτελέσει ξανά μια όαση για τους Καρδιτσιώτες, έναν χώρο οπτικής τέρψης και ηρεμίας μόλις λίγα λεπτά μακριά από το κέντρο της πόλης, και πόλο έλξης επισκεπτών από ολόκληρη την Ελλάδα.
Η χρηματοδότηση (όπου χρειάζεται) των αναφερόμενων έργων και παρεμβάσεων μπορεί να στηριχθεί κατά κύριο λόγο σε αναζήτηση ευρωπαϊκών κονδυλίων απευθείας από τις Βρυξέλλες, καθώς και σε εθελοντικές εισφορές (crowdfunding) ή/και δωρεές.
Από την ιδέα και το σχεδιασμό στην υλοποίηση… Γίνεται!
Σπύρου Αναστασία
Ομάδα υποστήριξης «Καρδίτσα Μας»
