Αλήθειες και Ψέματα, Πραγματικότητα και Ιδεολογικές εμμονές
– 1Ο ΜΕΡΟΣ-Η ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΘΕΣΗ
Α. ΚΛΙΜΑΤΙΚΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ
Σήμερα Σάββατο 28-3-2009 η πόλη μας, η χώρα μας και όλος ο Πλανήτης, τίμησαν των Ώρα της Γης. Για 1 ώρα έσβησαν τα φώτα αντιδρώντας στην υπερθέρμανση που ευθύνεται για τις κλιματικές αλλαγές
Ο καθηγητής – ακαδημαϊκός και πρόεδρος του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, κ. Χρήστος Ζερεφός, πρόσφατα σε άρθρο του με τίτλο «Η εκδίκηση της Φύσης» υποστηρίζει ότι η ατμόσφαιρα έχασε την ποιότητά της. Οι υγιώς σκεπτόμενοι πολίτες το γνωρίζουν καθώς οι επιστήμονες από καιρό φωνάζουν και κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για τις κλιματικές αλλαγές, αλλά μόνο τελευταία το πρόσεξαν οι περισσότεροι όταν μίλησε γι’ αυτό ο νέος πρόεδρος Ομπάμα (βέβαια από χρόνια δραστηριοποιείται στο θέμα αυτό ο πρώην αντιπρόεδρος Γκορ).
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Κάρολος Παπούλιας μιλώντας στο Παγκόσμιο Επιστημονικό Φόρουμ (World Science Forum) που πραγματοποιήθηκε στη Βουδαπέστη, δήλωσε ότι «η δημοκρατία δεν έχει απολύτως κανένα νόημα σε μια έρημο».
Επιστήμονες απ’ όλο τον κόσμο ενώνουν τις φωνές τους προς τους απανταχού κυβερνώντες ζητώντας μέτρα εδώ και τώρα για την αντιμετώπιση της υπερθέρμανσης του πλανήτη η οποία είναι η αιτία των κλιματικών αλλαγών που αναμένονται στο άμεσο μέλλον.
Οι πόλεις που ήδη ασφυκτιούν από το τσιμέντο «αναστενάζουν» τους θερινούς μήνες καθώς η θερμοκρασία αυξάνεται και οι φωτοχημικοί ρύποι «χτυπούν κόκκινο» στα μηχανάκια των μετρήσεων. Οι κλιματικές αλλαγές ενοχοποιούνται για τις ακραίες διακυμάνσεις της θερμοκρασίας και της υγρασίας, που σε μια μεσογειακή χώρα όπως η Ελλάδα αυξάνουν τον αριθμό και την ένταση των πυρκαγιών στην ύπαιθρο. Το «φάντασμα» της λειψυδρίας, αναβιώνει κάθε χρόνο περισσότερο εξαιτίας της συνεχούς αύξησης της ζήτησης και της ανύπαρκτης διαχείρισης των υδατικών πόρων λόγω της υπερθέρμανσης του πλανήτη.
Που οφείλονται όμως οι κλιματικές αλλαγές ?
Όπως είναι γνωστό το ατμοσφαιρικό περιβάλλον αποτελείται κατά 99% από άζωτο και οξυγόνο, και κατά 1% από άλλα αέρια. Η ποιότητα όμως του ατμοσφαιρικού περιβάλλοντος εξαρτάται ακριβώς από αυτό το 1% των αερίων που είναι σε μικρές ποσότητες αλλά πολύ σημαντικά για τη διατήρηση της ισορροπίας και του ευ ζην στη Γη. Ο άνθρωπος με τις δραστηριότητές του, προκάλεσε ραγδαία αύξηση εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και δημιούργησε στην ατμόσφαιρα καταστάσεις «θερμοκηπίου». Η ηλιακή θερμότητα δεν μπορεί να διαφύγει, προκαλώντας υπερθέρμανση του πλανήτη και αυτή με τη σειρά θα οδηγήσει σε εκτεταμένες κλιματικές αλλαγές. Αυτό που ξεκίνησε τα προηγούμενα 100 χρόνια προβλέπεται ότι θα συνεχισθεί ως τα τέλη του 21ου αιώνα, αν δεν αλλάξει το πρότυπο οικονομικής ανάπτυξης, το οποίο στηρίχθηκε στο πετρέλαιο, στον άνθρακα και στα ορυκτά καύσιμα γενικότερα.
Πρόσφατη έρευνα στα πλαίσια της Ε.Ε. (η οποία μοιράστηκε στα ελληνικά Γυμνάσια-Λύκεια το 2008 με τη μορφή DVD) έδειξε ότι αν δεν ληφθούν μέτρα σήμερα, αναμένεται αύξηση της μέσης θερμοκρασίας της Γης κατά 2,1 – 6,0 βαθμούς Κελσίου ως το 2100. Ακόμα και με το ηπιότερο σενάριο της αύξησης κατά 2 βαθμούς, αναμένεται λιώσιμο των πολικών πάγων, άνοδο της στάθμης της θάλασσας κατά 2 τουλάχιστο μέτρα, επέκταση της τροπικής ζώνης ως τη βόρεια βαλκανική με ταυτόχρονη δραματική μείωση των αποθεμάτων γλυκού (πόσιμου) νερού. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το λιώσιμο των πάγων θα τροφοδοτήσει μόνο το αλμυρό νερό των ωκεανών ενώ δεν συμβάλλει καθόλου στην αύξηση του γλυκού νερού. Αντιστοιχίστε τα παραπάνω στην Ελλάδα και θα έχετε το παζλ συμπληρωμένο. Το μόνο που μπορούμε να προσθέσουμε είναι ότι στις ελληνικές πόλεις αναμένεται αύξηση της θερμοκρασίας (μικροκλίμα) κατά 5-10 βαθμούς Κελσίου!!!
Β. ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ (ΑΠΕ)
Ο παγκόσμιος κίνδυνος και φόβος για καταστροφή του κόσμου όπως το ξέρουμε σήμερα, οδηγεί την ανθρωπότητα σε στροφή στις φυσικές-καθαρές πηγές ενέργειας. Το φυσικό ενεργειακό δυναμικό μπορεί να αποτελέσει την καθαρή κινητήρια δύναμη της νέας χιλιετίας.
Τα τελευταία χρόνια είναι εμφανής η προσπάθεια, που γίνεται από όλες τις κυβερνήσεις, για την εκμετάλλευση της ηλιακής ή της αιολικής ενέργειας και την μετατροπή τους σε ηλεκτρική. Το Δεκέμβριο 2008 επικυρώθηκε στο Στρασβούργο το σχέδιο της Ε.Ε. για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Κεντρικός στόχος η μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 20% έως το 2020. Οι «27» θέτουν 2 στόχους:
- μείωση των αερίων του θερμοκηπίου κατά 20% έως το 2020.
- αύξηση της χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας κατά 20% έως το έτος 2020.
Παράλληλα, ορίζεται ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να επιτύχει την εξοικονόμηση ενέργειας κατά το ίδιο ποσοστό. Οι συνολικές εκπομπές του πλανήτη θα πρέπει να αρχίσουν να μειώνονται το αργότερο το 2015, οι μειώσεις θα πρέπει να συνεχιστούν και μετά το 2050 ακόμη και με «αρνητικές εκπομπές» (δηλαδή τρόποι απορρόφησης του CΟ2) για να σταθεροποιηθεί το κλίμα.
Γιατί αξιοποίηση της ηλιακής ενέργειας ?
Η ηλιακή ενέργεια είναι καθαρή, ανεξάντλητη, ήπια και ανανεώσιμη. Η ηλιακή ακτινοβολία δεν ελέγχεται από κανέναν και αποτελεί ένα ανεξάντλητο εγχώριο ενεργειακό πόρο, που παρέχει ανεξαρτησία, προβλεψιμότητα και ασφάλεια στην ενεργειακή τροφοδοσία.
Τα φωτοβολταϊκά συνεπάγονται σημαντικά οφέλη για το περιβάλλον, την κοινωνία, για τον καταναλωτή, για τις αγορές ενέργειας και για τη βιώσιμη ανάπτυξη. Τα ηλιακά φωτοβολταϊκά συστήματα έχουν αθόρυβη λειτουργία, αξιοπιστία και μεγάλη διάρκεια ζωής, δυνατότητα επέκτασης ανάλογα με τις ανάγκες, δυνατότητα αποθήκευσης της παραγόμενης ενέργειας (στο δίκτυο ή σε συσσωρευτές) και απαιτούν ελάχιστη συντήρηση. Κυρίως όμως (μαζί με τις ανεμογεννήτριες) εγγυώνται την πραγματική ενεργειακή απεξάρτηση της χώρας από τρίτες χώρες.
Η Ε.Ε. πιστεύει ότι, αν «ντυθούν» τα κατάλληλα κτίρια της χώρας με συλλέκτες τότε η ελληνική παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας θα εξασφαλίσει το 30% της δύναμής της. Με τον τρόπο αυτό ίσως η χώρα μας να καταφέρει να αντιπαρατεθεί με αξιώσεις στη «σκοτεινή» Γερμανία που θεωρείται πρωτοπόρος στον τομέα αυτό. Στη Γερμανία υπάρχει σε εξέλιξη το πρόγραμμα «100.000 στέγες», σύμφωνα με το οποίο χρηματοδοτείται η ανάπτυξη Φ-Β σε στέγες δημόσιες ή / και ιδιωτικές. Ήδη 75.000 στέγες έχουν «ντυθεί».
Τι επιπτώσεις έχουν τα φωτοβολταϊκά στο περιβάλλον;
Μόνο θετικές. Δεν παράγουν αέρια ή επιβλαβή ακτινοβολία ούτε θόρυβο. Επίσης, κάθε ΜWh από φωτοβολταϊκά, σημαίνει αποφυγή έκλυσης περίπου ενός τόνου διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα. Επιγραμματικά: Φωτοβολταϊκά ισχύος 1 KW ισοδυναμούν με 2 στρέμματα δάσους όσον αφορά την αποφυγή έκλυσης διοξειδίου του άνθρακα.
Γιατί στέγες και όχι οικόπεδα ?
Είναι πολύ πρόσφατη η συζήτηση – διαμάχη για τα αιολικά πάρκα. Πριν μερικά χρόνια πήγαν «άγαρμπα» να εξαπλωθούν οι ανεμογεννήτριες και δημιουργήθηκαν αντιδράσεις για οπτική όχληση, διατάραξη περιβάλλοντος, πιθανό κίνδυνο σε πτηνά, κ.λ.π. Κάτι ανάλογο θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος και για εγκατάσταση Φ-Β σε οικόπεδα. Γι’ αυτό εκτιμάται ότι το μόνο που δεν δημιουργεί επίδραση στο περιβάλλον είναι η εγκατάσταση Φ-Β σε στέγες. Στέγες επικλινείς που θα «ντύνονται» όμορφα καθώς τα Φ-Β είναι σχεδιασμένα από αρχιτέκτονες.
Τι συμβαίνει με το Φυσικό Αέριο?
Το Φυσικό Αέριο ήλθε τα 4 τελευταία χρόνια στη χώρα μας και επενδύει σημαντικά ποσά στη δημιουργία δικτύου διανομής. Ασφαλώς είναι πιο «καθαρό» και από το λιθάνθρακα και από το πετρέλαιο. Ελάχιστα όμως βελτιώνει την κατάσταση σε εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Πρόσφατα μάλιστα επιστήμονες το θεωρούν εξίσου επιβλαβές όσον αφορά το φαινόμενο του θερμοκηπίου καθώς από τους αγωγούς μεταφοράς διαφεύγουν μεγάλες ποσότητες μεθανίου, ένα αέριο ιδιαιτέρως «θερμοκηπιακό». Τέλος, απ’ όπου διέρχονται αγωγοί, προκαλείται σοβαρή υποβάθμιση της ποιότητας του οδικού δικτύου και η εικόνα που δημιουργείται είναι η εικόνα βομβαρδισμένης πόλης.
Γ. «ΠΡΑΣΙΝΗ» ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ και ΕΡΓΑΣΙΑ
Μια άλλη παράμετρος που αξίζει να εξετάσουμε είναι αν η προώθηση των ΑΠΕ θα συμβάλλει στην παγκόσμια οικονομία η οποία σημειωτέον βρίσκεται στα πρόθυρα κρίσης ανάλογης με το «Κραχ του 1929».
Ο Διεθνής Οργανισμός Εργασίας (ΔΟΕ) σε έκθεσή του, με τίτλο «Για μια αξιοπρεπή εργασία σε έναν βιώσιμο κόσμο με χαμηλές εκπομπές άνθρακα», που ετοιμάστηκε από κοινού με το Πρόγραμμα του ΟΗΕ για το Περιβάλλον και το Worldwatch Ιnstitute, εκτιμά, με ορίζοντα το 2030, ότι η εφαρμογή μιας πολιτικής μείωσης των ρύπων αερίων με επιπτώσεις θερμοκηπίου θα μεταφραστούν σε μια ανάπτυξη πιο πλούσια σε θέσεις απασχόλησης. Ήδη ο κλάδος των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) δημιουργεί, σε παγκόσμιο επίπεδο, περισσότερες θέσεις απ’ όσες δημιουργούν ετησίως οι κλάδοι παραγωγής ενέργειας ορυκτής προέλευσης.
Όλες οι έρευνες που έχουν γίνει στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, δείχνουν ότι η παραγωγή φωτοβολταϊκής ηλιακής ενέργειας θα είναι πρωτοπόρος στη δημιουργία θέσεων εργασίας. Στη Γερμανία εκτιμάται ότι ο κλάδος των τεχνολογιών περιβάλλοντος θα απασχολεί το 2030 περισσότερους εργαζομένους απ’ όσο η αυτοκινητοβιομηχανία και οι εργαλειομηχανές μαζί, που είναι σήμερα οι δύο ατμομηχανές της γερμανικής βιομηχανίας !!!.
Το πλέον παρήγορο όμως είναι ότι όλα τα παραπάνω όχι μόνο συζητούνται αλλά και αποφασίζονται παγκόσμια εν μέσω διεθνούς οικονομικής κρίσης. Θα περίμενε κανείς ότι σήμερα που η οικονομική συγκυρία είναι δυσχερέστατη, είτε δεν θα μιλά κανείς για αλλαγή του οικονομικού μοντέλου, είτε τα σχέδια να πάρουν παράταση για εφαρμογή αφού ξεπεραστεί η κρίση. Διότι είναι σαφές ότι η προώθηση της «πράσινης» οικονομίας απαιτεί εξασφάλιση οικονομικών πόρων και ταυτόχρονα μεταστροφή της οικονομικής παραγωγής σε τελείως διαφορετικούς τύπους οργάνωσης. Εν μέσω κρίσης τέτοιοι πόροι συρρικνώνονται και αφιερώνονται στη διάσωση της καθόλου «πράσινης» οικονομίας.
Από αυτό και μόνο καταλαβαίνουμε ότι η σημερινή κατάσταση αξιολογείται ως άκρως επείγουσα καθώς εκτιμάται διεθνώς ότι η «πράσινη» οικονομία θα δώσει ασφαλείς και οριστικές λύσεις και στο ζήτημα της αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής, και στο ζήτημα της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και στο ζήτημα της δημιουργίας θέσεων εργασίας.
Βασίλειος Θ. Σουφλάκος
Αντιδήμαρχος Έργων και Πολεοδομίας
Δήμου Καρδίτσας
(Φυσικός MSc Τηλεπικοινωνίες)
