Ο Βουλευτής και π. Υφυπουργός Παιδείας κ. Σπύρος Ταλιαδούρος, κατά τη συζήτηση στην Ολομέλεια του Συμβουλίου της Ευρώπης με θέμα «Εθνική Ασφάλεια και πρόσβαση στην πληροφορία» επεσήμανε ότι η πρόσβαση στην πληροφορία έχει αναχθεί στον πιο ουσιαστικό παράγοντα αποτελεσματικού δημοσίου ελέγχου.
Ειδικότερα, η ομιλία του κ. Ταλιαδούρου έχει ως εξής:
«Η γνώση είναι δύναμη. Ειδικά στις σημερινές δημοκρατίες, η πρόσβαση στην πληροφορία αποτελεί το απαραίτητο εργαλείο προκειμένου να διασφαλίσουμε ότι η εξουσία είναι και θα παραμείνει στα χέρια των πολιτών. Είναι δεδομένο ότι οι κυβερνήσεις προσπαθώντας να εφαρμόσουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τις αρχές της διαφάνειας και της ευθύνης, πρέπει κυρίως να αντιμετωπίσουν την έλλειψη επαρκούς πρόσβασης του κοινού στην πληροφορία. Στην πραγματικότητα, η πρόσβαση στην πληροφορία έχει αναχθεί στον πιο ουσιαστικό παράγοντα αποτελεσματικού δημοσίου ελέγχου. Δίνει την δυνατότητα στους πολίτες να λαμβάνουν συνειδητές και ουσιαστικές αποφάσεις σε πολιτικά και κοινωνικά ζητήματα. Αποτελεί ένα θεμελιώδες δικαίωμα με βαθιές πολιτικές προεκτάσεις.
Εδώ, στο Συμβούλιο της Ευρώπης, όλοι έχουμε συναίσθηση της σημασίας της πρόσβασης στην πληροφορία και πρέπει να είμαστε περήφανοι για την πρωτοποριακή Σύμβαση της Πρόσβασης σε Επίσημα Έγγραφα. Γνωρίζουμε επίσης ότι στο κράτος δικαίου, οι περιορισμοί των θεμελιωδών δικαιωμάτων πρέπει να προσδιορίζονται ρητά στο νόμο και να είναι αναγκαίοι σε μια δημοκρατική κοινωνία. Δεδομένου ότι αποτελεί ειδικότερη εκδοχή της ελευθερίας του λόγου, το δικαίωμα πρόσβασης στη πληροφορία υπόκειται στους περιορισμούς που τίθενται από το άρθρο 10 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Στην πραγματικότητα, είναι συχνά αναγκαίο να μην επιτρέπουμε την πρόσβαση του κοινού σε συγκεκριμένες πληροφορίες, σε περίπτωση που η αποκάλυψή τους απειλεί την εθνική ασφάλεια, η οποία είναι απαραίτητη για την επιβίωση του κράτους και την ευημερία των πολιτών.
Όπως προανέφερα, η γνώση είναι δύναμη. Για τον λόγο αυτό είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε ότι όσο και αν επιθυμούμε η εξουσία να είναι στα χέρια των πολιτών, την ίδια στιγμή είναι αναγκαίο να εμποδίσουμε την πρόσβαση σε πληροφορίες που δεν πρέπει να γνωστοποιηθούν. Όταν η αποκάλυψη των πληροφοριών αυτών απειλεί σημαντικές δομές της άμυνας και της διπλωματίας της χώρας, οι πληροφορίες αυτές πρέπει να παραμείνουν απόρρητες. Σε κάθε περίπτωση όμως δεν θα πρέπει να συγχέουμε την εθνική ασφάλεια με την ανάγκη ελέγχου των κυβερνητικών εκπροσώπων και των δημόσιων θεσμών. Η επίκληση της εθνικής ασφάλειας θα πρέπει να οδηγεί στην απουσία ελέγχου και την ατιμωρησία της δημόσιας εξουσίας.
Πιο συγκεκριμένα, είναι πολύ σημαντικά τα εξής:
1.Οι περιορισμοί στην ελεύθερη πρόσβαση στην πληροφορία πρέπει να ερμηνεύονται στενά.
2.Οι κανόνες της διαδικασίας για την κατηγοριοποίηση των πληροφοριών και τον ορισμό των αρμοδίων προσώπων για τον έλεγχό τους πρέπει να είναι σαφείς και διαφανείς.
3.Τα αιτήματα για πρόσβαση σε πληροφορίες πρέπει να αντιμετωπίζονται σε εύλογο χρόνο. Οι τυχόν αρνήσεις θα πρέπει να αιτιολογούνται επαρκώς, να μπορούν να προσβληθούν ενώπιον μιας ανεξάρτητης αρχής και τελικά να υπόκεινται σε δικαστικό έλεγχο.
Λαμβάνοντας υπόψη τις ανωτέρω παρατηρήσεις, πιστεύω ότι θα καταφέρουμε να διατηρήσουμε την απαραίτητη ισορροπία μεταξύ της ανάγκης για επαρκή πρόσβαση στην πληροφορία και της ανάγκης προστασίας της εθνικής ασφάλειας.»
