Πολύ ενδιαφέροντα και χρήσιμα ήταν τα συμπεράσματα της ημερίδας που πραγματοποιήθηκε χθες στην αίθουσα συνεδρίων του Περιφερειακού Κέντρου Ποιοτικού Ελέγχου, Ταξινόμησης και Τυποποίησης Βάμβακος Θεσσαλίας με θέμα “Βαμβάκι: Αντιμετώπιση του πράσινου σκουληκιού – Προοπτικές της Καλλιέργειας”.
Όπως ειπώθηκε, η μείωση του πολύ υψηλού κόστους παραγωγής, η προώθηση της συλλογικότητας στην καλλιέργεια και διαχείριση του προϊόντος και η οργανωμένη φυτοπροστασία που να βασίζεται στη στενή συνεργασία των καλλιεργητών με τους γεωπόνους των αρμοδίων Υπηρεσιών, συγκροτούν το αναγκαίο πλαίσιο μέσα από το οποίο το ελληνικό βαμβάκι μπορεί να ανακάμψει και να βγει από την σημερινή ανυποληψία.
Επιπρόσθετα, με πρωτοβουλία της Πολιτείας, θα πρέπει το Περιφερειακό Κέντρο Βάμβακος να μετατραπεί σε εθνικό πυρήνα υλοποίησης προγραμμάτων και δράσεων για την παραγωγή πιστοποιημένου προϊόντος υψηλής ποιότητας. Ένα μεγάλο εγχείρημα που με τον κατάλληλο κεντρικό σχεδιασμό θα δώσει στο βαμβάκι μας την παλιά του αίγλη και τιμή στις διεθνείς αγορές.
Την ημερίδα διοργάνωσαν η Περιφερειακή Ενότητα Καρδίτσας, ο Δήμος Καρδίτσας και το Περιφερειακό Κέντρο Βάμβακος – Ελληνικός Γεωργικός Οργανισμός «ΔΗΜΗΤΡΑ» και περιελάμβανε τις παρακάτω εισηγήσεις:
- Δρ Μωχάμεντ Νταράουσε, Γεωπόνος, Προϊστάμενος και Επιστημονικός Υπεύθυνος των Κέντρων Βάμβακος Θεσσαλίας και Στερεάς Ελλάδας: “Προοπτική – Οργάνωση της βαμβακοκαλλιέργειας”
- Βασίλειος Μερέας, Γεωπόνος, Προϊστάμενος Τμήματος Βάμβακος Δν/σης Φυτών Μεγάλης Καλλιέργειας ΥΠ.Α.Α.Τ.: “Η Ενίσχυση του Βαμβακιού στην Ε.Ε. – Η Νέα ΚΑΠ 2014-2020”
- Δρ Ζώης Ζαρταλούδης, Εντομολόγος, ΚΕΠΠΥΕΛ Ν. Μουδανιών: “Πράσινο σκουλήκι – Οδηγίες αντιμετώπισης”
Ο κ. Παπαλός
Την ημερίδα άνοιξε με τον χαιρετισμό του ο Δήμαρχος Καρδίτσας κ. Παπαλός, ο οποίος αναφέρθηκε στο Κέντρο και στην επικείμενη βούληση του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης να το αναπτύξει περαιτέρω, ενώ τέλος, όσον αφορά στο βαμβάκι υπογράμμισε πως οι δήμοι έχουν χρέος να το στηρίξουν αφού είναι το βασικό εξαγώγιμο προϊόν της χώρας. «Σας καλωσορίζω στην πόλη μας, στο Δήμο Καρδίτσας, σε μια περιοχή που αγωνίζεται σκληρά, όπως όλη η χώρα, να βγει από την κρίση και να βρει ξανά τον αναπτυξιακό βηματισμό της. Το Περιφερειακό Κέντρο Ποιοτικού Ελέγχου και Ταξινόμησης Βάμβακος Καρδίτσας που φιλοξενεί σήμερα τις εργασίες αυτής της σημαντικότατης ημερίδας, είναι ένα από τα λίγα συγκριτικά πλεονεκτήματα που διαθέτει αυτή τη στιγμή ο Νομός μας… Ένα ισχυρό “όπλο” που με τις κατάλληλες κινήσεις και πολιτικές αποφάσεις μπορεί να μετατραπεί άμεσα σε πολύτιμο εργαλείο δράσης στον πρωτογενή τομέα και δυναμικό πυρήνα ανάκαμψης της Θεσσαλίας. Είναι πολύ θετικό ότι το τελευταίο διάστημα η ηγεσία του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και συγκεκριμένα ο Αναπληρωτής Υπουργός κ. Μάξιμος Χαρακόπουλος, μελέτησε τις επιχειρησιακές δυνατότητες του Κέντρου και έχει αναπτύξει μία αξιοσημείωτη θετική κινητικότητα για την πολυπόθητη αξιοποίησή του. Ελπίζουμε ότι πολύ σύντομα θα υπάρξουν σημαντικές εξελίξεις προς την κατεύθυνση της αναβάθμισης των παρεχόμενων Υπηρεσιών προς τους βαμβακοπαραγωγούς μας. Η σημερινή ημερίδα αποτελεί αναμφισβήτητα χαρακτηριστική έκφανση του ουσιαστικού υποστηρικτικού ρόλου που μπορεί να παίξει το Κέντρο στην κοινή προσπάθεια προώθησης νέων πρακτικών στην βαμβακοκαλλιέργεια. Ώς Δήμος Καρδίτσας θα προσπαθήσουμε με κάθε τρόπο να γίνουν οι απαραίτητες στοχευμένες δράσεις προκειμένου να κάνουμε τους αγρότες μας να βγουν επιτέλους από το “καβούκι” τους. Όμως αυτή την ώρα, θα ήθελα να έβλεπα περισσότερους βαμβακοπαραγωγούς στην αίθουσα, διότι η ενημέρωσή τους είναι βασική παράμετρος για την εφαρμογή ενός νέου ολοκληρωμένου σχεδίου προώθησης του βαμβακιού μας, με έμφαση στην οργάνωση της παραγωγής, την περιβαλλοντική προστασία, την ποιότητα και την πιστοποίηση του προϊόντος. Οι Δήμοι οφείλουμε να προγραμματίζουμε παρεμβάσεις και να δραστηριοποιούμαστε για την στήριξη του αγροτικού τομέα, αλλά οι δυνατότητές μας πλέον είναι περιορισμένες. Η Πολιτεία όμως θα πρέπει ν’ αποδείξει έμπρακτα την υποστήριξή της υλοποιόντας σημαντικά έργα που θα βοηθήσουν την αγροτική ανάπτυξη. Σε ότι αφορά στις εισηγήσεις των ειδικών επιστημόνων που λαμπρύνουν με την παρουσία τους την πόλη μας, είναι σίγουρα πολύ ενδιαφέρουσες, διότι η αντιμετώπιση του πράσινου σκουληκιού και οι προοπτικές του βαμβακιού στη νέα ΚΑΠ αποτελούν ζητήματα που απασχολούν έντονα τους αγρότες του νομού Καρδίτσας. Ιδιαίτερα οι προσβολές βαμβακοκαλλιεργειών από το πράσινο σκουλήκι, την τελευταία τριετία έχουν ξεπεράσει κάθε πρόβλεψη στην περιοχή μας και δυστυχώς οι εκτιμήσεις του Γραφείου Γεωργικής Ανάπτυξης του Δήμου μας είναι εξαιρετικά δυσοίωνες για το φετινό καλοκαίρι, λόγω του ήπιου χειμώνα που πέρασε. Το βαμβάκι είναι μία καλλιέργεια από την οποία ζουν χιλιάδες νοικοκυριά, στο Νομό μας. Είναι ένα προϊόν κατεξοχήν εξαγώγιμο. Χρέος μας, λοιπόν, είναι να το στηρίζουμε με κάθε τρόπο, αξιοποιώντας στο έπακρο τις επιστημονικές δομές και προσφέροντας στους καλλιεργητές τις βοήθειες που χρειάζονται».
Ο κ. Νταράουσε
Ειδικότερα ο κ. Νταράουσε στην εισήγησή του επισήμανε μεταξύ άλλων τα εξής:
“Το βαμβάκι είναι ένα από τα σημαντικότερα εξαγώγιμα προϊόντα. Το 2010 περίοδο οικονομικής κρίσης κατείχε την 5η θέση στις ελληνικές εξαγωγές (391 εκ. €). Επίσης λόγω του μεγάλου κύκλου εργασιών στηρίζει την απασχόληση σε μια περίοδο μεγάλης ανεργίας. Απασχολεί 70.000 αγροτικές οικογένειες και δίνει 150.000 θέσεις εργασίας σε άλλους τομείς (μεταποίηση, εμπορία-διακίνηση-υπηρεσίες τρίτων κτλ). Η βαμβακοκαλλιέργεια στην Ελλάδα έχει αρκετά πλεονεκτήματα σε σχέση με τις υπόλοιπες ανταγωνιστικές χώρες όπως:
– Η μικρότερη κατανάλωση νερού λόγω κλίματος, η βαμβακοκαλλιέργεια στην Ελλάδα βρίσκεται στην 13η θέση σε κατανάλωση νερού μεταξύ των 15 πρώτων χωρών σε παραγωγή βαμβακιού
– Είναι η 4η χώρα Διεθνώς σε στρεμματική απόδοση,
– Το ελληνικό βαμβάκι στην δεκαετία του 80 είχε καλύτερη ποιότητα, φήμη και τιμή
– Συνεχίζουμε να παράγουμε συμβατικό βαμβάκι όταν οι άλλες χώρες έχουν στραφεί στο γενετικά τροποποιημένο βαμβάκι (διαφοροποιημένη αγορά),
– Υπεροχή της χώρας σε υλικοτεχνική υποδομή (logistic),
– Η μεγάλη εμπειρία και η υψηλή αξιοπιστία των ελληνικών επιχειρήσεων στην αγορά βάμβακος σε συνδυασμό με τη μεγάλη εμπειρία των παραγωγών, οι οποίοι διαθέτουν τις κατάλληλες υποδομές για διακίνηση και αποθήκευση του προϊόντος σε σχέση με τις ανταγωνιστές χώρες.
Έχουμε ωστόσο μεγάλες αδυναμίες στην οργάνωση κυρίως στο κομμάτι που αφορά την πολιτεία όπως:
-
H έλλειψη θεσμοθετημένου φορέα επίσημης και ενιαίας ταξινόμησης της ποιότητας παρά το γεγονός ότι έχουμε διαπιστευμένο Κέντρο Ποιοτικού Ελέγχου, Ταξινόμησης και Τυποποίησης Βάμβακος στην Θεσσαλία και είμαστε η μοναδική χώρα στον κόσμο που δεν διαθέτουν τέτοιο φορέα,
-
Δεν διαθέτουμε σύστημα αντιστοιχίας μεταξύ ποιότητας και τιμής, δεν διαθέτουμε εθνικό πρόγραμμα ελέγχου ποικιλιών, 3) δεν έχουμε δημιουργήσει κατάλληλες ζώνες για την καλλιέργεια, 4) δεν διαθέτουμε φορέα που να καταγράφει ακριβή στοιχεία για τον αριθμό των στρεμμάτων, για τις ποικιλίες που καλλιεργούνται και για την πορεία της ποιότητας του ελληνικού βαμβακιού. Έτσι οι πρωταγωνιστές του τομέα καταφεύγουν σε ιστοσελίδες ξένων χωρών (όπως το USDA των ΗΠΑ) για να ενημερωθούν για το ελληνικό βαμβάκι. Αυτά τα προβλήματα στην οργάνωση αφορούν την ελληνική πολιτεία.
Από την άλλη μεριά οι παραγωγοί δείχνουν μια αδυναμία στο να δημιουργήσουν συλλογικά σχήματα παραγωγής, συνεταιριστικής μορφής ή ομάδες παραγωγών. Τα συλλογικά σχήματα είναι αναγκαία:
-
για μείωση του κόστους παραγωγής
-
για την παραγωγή ανταγωνιστικού ποιοτικού προϊόντος
-
για να ξεπεραστεί το πρόβλημα του μικρού κλήρου αλλά και 4) για να εφαρμόσουμε περιβαλλοντικά μέτρα και τέλος
-
για να γίνει αποτελεσματική τεχνική υποστήριξη.
Σε άλλη περίπτωση που δεν μπορούμε να οργανώσουμε την παραγωγή θα πρέπει η διαχείριση της παραγωγής-εκκόκκισης να γίνει από το ίδιο πρόσωπο, δηλαδή να πουλάει ίνα και όχι σύσπορο βαμβάκι. Πέρα από την δημιουργία συλλογικών σχημάτων προτείνεται επίσης:
-
να συνεχίσουμε να παράγουμε συμβατικό βαμβάκι όχι μεταλλαγμένο διότι όλες οι χώρες έχουν στραφεί σε αυτό (διαφοροποιημένη αγορά)
-
να δημιουργήσουμε κατάλληλες ζώνες καλλιέργειας με κριτήρια την ποιότητα (3-4 ζώνες)
-
να δημιουργήσουμε εθνικό πρόγραμμα ελέγχου ποικιλιών για παρόμοιο των ΗΠΑ για να αποφασίσουμε τι ποικιλίες χρειάζονται, που θα καλλιεργηθούν
-
να προωθηθεί η χρήση συστημάτων μικρών εισροών και καλλιέργειας στενών γραμμών
-
ένταξη της βαμβακοκαλλιέργειας στην αμειψισπορά και χρήση νέων τεχνολογιών στην άρδευση, λίπανση και φυτοπροστασία
-
εφαρμογή ορθολογικών πρακτικών στη γεωργία.
Χωρίς συνολική αναμόρφωση της σημερινής κατάστασης δεν υπάρχει μέλλον για το βαμβάκι. Για να παραχθεί ένα τυποποιημένο ποιοτικό προϊόν, όπως συνηθίζεται να λέγετε προϊόν προέλευσης και ονομασίας (π.χ. Θεσσαλικό βαμβάκι) χρειάζεται πρώτα να γίνει η απαιτούμενη αναμόρφωση, διαφορετικά αυτό παραμένει μια ωραία μακέτα για πολλούς που δεν γνωρίζουν την πραγματική κατάσταση”.
Ο κ. Μερέας
Αρκετά αποκαλυπτικός στην εισήγησή του ήταν ο κ. Μερέας, ο οποίος επισήμανε ότι η συνδεδεμένη ενίσχυση θα συνεχίσει μέχρι το 2020 με μικρή διαφορά του ποσού από αυτό που δίδεται σήμερα στους βαμβακοπαραγωγούς.
Ειδικότερα, σε ότι αφορά στη νέα ΚΑΠ μετά το 2014 και τη σύγκλιση των δικαιωμάτων ενίσχυσης ο κ. Μερέας έδωσε τα παρακάτω σημαντικά στοιχεία:
ΝΕΑ ΚΑΠ ΜΕΤΑ ΤΟ 2014 ΣΥΓΚΛΙΣΗ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ
- Πιο δίκαιη κατανομή της άμεσης στήριξης. Μείωση των διαφορών που προκύπτουν από τα ιστορικά στοιχεία.
- Σύγκλιση των ενισχύσεων μεταξύ των Κρατών-Μελών.
- Σύγκλιση των ενισχύσεων και μεταξύ των παραγωγών του ιδίου Κράτους-Μέλους.
ΠΡΑΣΙΝΙΣΜΑ
Προκειμένου να λάβει τη Βασική Ενίσχυση ο γεωργός αναλαμβάνει υποχρεώσεις «πρασινίσματος» δηλαδή:
α) Όπου η αρόσιμη γη της εκμετάλλευσης είναι από 10 έως 30 εκτάρια (ha) τουλάχιστον 2 διαφορετικές καλλιέργειες. Η κύρια καλλιέργεια δεν μπορεί να είναι πάνω από το 75% της αρόσιμης γης.
β) Όπου η αρόσιμη γη είναι πάνω από 30 haτουλάχιστον 3 καλλιέργειες. Η κύρια καλλιέργεια το πολύ 75% του συνόλου.
γ) Για εκμεταλλεύσεις άνω των 15 ha ποσοστό τουλάχιστον 5% να είναι περιοχή “οικολογικής εστίασης” (ακαλλιέργητη έκταση, αναβαθμίδες).
| ΠΟΣΟ ΑΝΑ ΕΚΤΑΡΙΟ
ΤΟ 2008 |
ΠΟΣΟ ΑΝΑ ΕΚΤΑΡΙΟ
ΜΕ ΤΗ ΝΕΑ ΠΡΟΤΑΣΗ |
|
| ΕΛΛΑΔΑ | 3,2 τον./εκτάριο Χ 251,75€/τόννο
= 805,6 €/εκτάριο |
3,2 τόννοι/εκτάριο Χ 243,18€/τόννο
= 749,376€/εκτάριο |
| ΙΣΠΑΝΙΑ | 3,5τόννοι/εκτάριο Χ 400€/τόννο
= 1400 €/εκτάριο |
3,5τόννοι/εκτάριο Χ 362,15€/τόννο
= 1267,52 €/εκτάριο |
Παράμετροι του συστήματος ενίσχυσης που καθορίζονται από το πλαίσιο των κανονισμών
| Βασικός Κανονισμός |
Εφαρμοστικός Κανονισμός |
|
|
Απαίτηση για:
|
Έγκριση εκτάσεων
Έγκριση ποικιλιών Ελάχιστη πυκνότητα σποράς Δυνατότητα να καθορίζουν τα Κ-Μ τις ακολουθούμενες γεωργικές πρακτικές Χρήση της ελάχιστης απόδοσης ως μέσου ελέγχου των καλλιεργειών και των εκτάσεων |
| Τρόπος συγκρότησης Διεπαγγελματικών Οργανώσεων. Καθορισμός των στόχων τους και του ύψους ενίσχυσης των μελών |
|
| Μεταφορά του κονδυλίου αναδιάρθρωσης (4 εκατ.ευρώ ετησίως) στο γενικό προϋπολογισμό των μέτρων για την αγροτική ανάπτυξη. |
ΥΨΟΣ ΕΝΙΣΧΥΣΕΩΝ 2011 (μετά την αφαίρεση της διαφοροποίησης)
|
Εκατ. Ευρώ |
|
| Συνδεδεμένες ενισχύσεις ζωικής παραγωγής |
35 |
| Συνδεδεμένες ενισχύσεις φυτικής παραγωγής |
31 |
| Ειδικά δικαιώματα κτηνοτροφίας |
89 |
| ΣΥΝΔΕΔΕΜΕΝΗ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΒΑΜΒΑΚΙ |
186 |
ΕΚΤΑΣΕΙΣ-ΠΑΡΑΓΩΓΗ & ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΑΝΑ ΕΚΤΑΡΙΟ (2006 – 2012)
|
ΕΤΟΣ |
ΕΚΤΑΣΗ (εκτάρια) |
ΠΟΣΟ (ευρώ/εκτάριο) |
ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΣΕ ΣΥΣΠΟΡΟ ΒΑΜΒΑΚΙ (χιλιάδες τόννοι) |
|
2006 |
378.704 |
533,93 |
903 |
|
2007 |
331.901 |
569,86 |
800 |
|
2008 |
284.157 |
594,00 |
670 |
|
2009 |
225.751 |
805,60 |
662 |
|
2010 |
257.180 |
783,10 |
557 |
|
2011 |
285.668 |
705,00 |
796 |
|
2012 |
279.472 |
720,00 |
776 |
Ο κ. Ζαρταλούδης
Τέλος ο κ. Ζαρταλούδης υπογράμμισε μεταξύ άλλων για το πράσινο σκουλήκι:
“Στην βαμβακοκαλλιέργεια η Ολοκληρωμένη Διαχείριση περιλαμβάνει συνδυασμένες καλλιεργητικές τεχνικές όπως κατάλληλη επιλογή ποικιλίας, προετοιμασία εδάφους, ημερομηνίες σποράς και καταστροφή των στελεχών μετά τη συγκομιδή, ορθολογική λίπανση και άρδευση. Επίσης διαχείριση της βιοποικιλότητας του οικοσυστήματος, συχνή επισκόπηση του αγρού και παρακολούθηση της πανίδας του (παρουσία και πυκνότητα πληθυσμών ωφελίμων και εχθρών), βιολογικό έλεγχο των εχθρών της καλλιέργειας με την προστασία των αρπακτικών, παρασίτων και παθογόνων και με επιλεκτική, ορθή, επίκαιρη με εκλεκτικό τρόπο και κατά το δυνατόν περιορισμένη χρήση κατάλληλων ήπιας δράσης φυτοπροστατευτικών, για να διατηρηθούν οι πληθυσμοί των επιβλαβών εντόμων και ακαρέων κάτω από τα επίπεδα οικονομικής ζημιάς. Αυτό το σύστημα διαχείρισης των εχθρών σχεδιάζεται με βάση τις εκάστοτε συνθήκες, ώστε να επιτρέπει περιορισμό του κόστους και σταδιακή αύξηση της παραγωγής, με τη μικρότερη δυνατή επίπτωση στο περιβάλλον, χωρίς επικίνδυνα υπολείμματα στο παραγόμενο βαμβακέλαιο, τη βαμβακόπιτα και την ίνα του βάμβακος. Προτείνεται ένα σχέδιο οργάνωσης και παρακολούθησης της φυτοπροστασίας σε τοπικό και εθνικό επίπεδο, ώστε οι παραγωγοί να ενημερώνονται έγκαιρα, ανάλογα με τον γεωγραφικό τομέα της περιφέρειας στην οποία ανήκουν, και να ενεργούν άμεσα όταν υπάρχει ανάγκη”.
Επίσης ο κ. Ζαρταλούδης τόνισε ιδιαίτερα ότι ο παραγωγός θα πρέπει συνεχώς να βρίσκεται σε εγρήγορση και να κάνει επιτόπιους ελέγχους προκειμένου ο ίδιος να καθορίσει τον κατάλληλο χρόνο που θα επέμβει στο χωράφι του, πάντα σε συνεργασία με το επιστημονικό δυναμικό των αρμοδίων κρατικών Υπηρεσιών.
Να σημειωθεί ότι στην διάρκεια της εκδήλωσης οι παρευρισκόμενοι ενημερώθηκαν και για την κυκλοφορία ενός νέου οικολογικού φαρμάκου για την καταπολέμηση του πράσινου σκουληκιού.
Στην ημερίδα τους συγκεντρωμένους αγρότες και επαγγελματίες του κλάδου χαιρέτησαν ο Αντιπεριφερειάρχης Καρδίτσας κ. Βασίλης Τσιάκος, ο Δήμαρχος Καρδίτσας κ. Κώστας Παπαλός, ο Δήμαρχος Μουζακίου κ. Γιώργος Κωτσός, ο Αντιδήμαρχος Σοφάδων κ. Ηλίας Τρίγκας
