Αποκαλυπτικά είναι τα στοιχεία για τις διαστάσεις του προβλήματος του εθισμού των εφήβων στο ίντερνετ στο Νομό μας, τα οποία και παρουσιάστηκαν στη σχετική ημερίδα που πραγματοποιήθηκε το πρωί της Κυριακής στην αίθουσα του Επιμελητηρίου Καρδίτσας. Κατάθλιψη, αυξημένα επίπεδα άγχους, δυσκολία στις διαπροσωπικές σχέσεις τους, διαταραχές ύπνου και κίνδυνος για αυτοκτονία, είναι μερικά από τα κύρια συμπτώματα του εθισμού των εφήβων από το Διαδίκτυο. Την ημερίδα παρακολούθησαν γονείς, εκπαιδευτικοί και μαθητές.
Ο κ. Τσιάρας
Ο Βουλευτής της Ν.Δ. και Υπεύθυνος του Τομέα Υγείας της Ν.Δ., κ. Κωνσταντίνος Τσιάρας ήταν ένας εκ των κεντρικών ομιλητών στην χθεσινή ημερίδα, που διοργάνωσε ο Δήμος Καρδίτσας και η Ελληνική Εταιρία Μελέτης της Διαταραχής Εθισμού στο διαδίκτυο. Ο κ. Τσιάρας είναι μέλος της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Έρευνας και Τεχνολογίας του Ελληνικού Κοινοβουλίου και εισηγητής της έκθεσης της Επιτροπής για το φαινόμενο του Εθισμού στο διαδίκτυο. Τα κυριότερα σημεία της ομιλίας του έχουν ως εξής: «Ζούμε σε μια εποχή, όπου η εμπειρία έχει παραδώσει τη σκυτάλη στη γνώση και τώρα η γνώση παραδίδει τη σκυτάλη στην πληροφόρηση. Ο παγκόσμιος ιστός, το internet, είναι το διαβατήριο στη γνώση. Αποτελεί τον συνδετικό κρίκο για την επικοινωνία με ένα πολυπολιτισμικό περιβάλλον, που καθιερώνει νέα μοντέλα συμπεριφοράς και κοινωνικής δράσης. Η βασικότερη ένσταση, που εγείρουν όσοι επικρίνουν το Διαδίκτυο, είναι οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν από την ανεξέλεγκτη πλοήγηση σε ένα χαοτικό, εικονικό κόσμο. Ο εθισμός στη χρήση των Ηλεκτρονικών Μέσων και του Διαδικτύου, είναι φαινόμενο που τώρα ενσκήπτει στο προσκήνιο και απειλεί τους νέους ανθρώπους. Το φαινόμενο απασχόλησε και το Ελληνικό Κοινοβούλιο. Στην Ειδική Μόνιμη Επιτροπή Έρευνας & Τεχνολογίας της Βουλής, ολοκληρώθηκε ένας κύκλος συνεδριάσεων στην έρευνα για την κακή χρήση του διαδικτύου, με στόχο τη γόνιμη συμβολή στην αντιμετώπιση των προβλημάτων της νεολαίας μας. Κλήθηκαν σε ακρόαση σε ένα πλαίσιο διευρυμένης και ελεύθερης συζήτησης, χωρίς τυπολατρίες, ειδικοί επιστήμονες και εκπρόσωποι Φορέων που ασχολούνται με το ζήτημα. Παρουσιάστηκαν αναλυτικές, τεκμηριωμένες και εμπεριστατωμένες εισηγήσεις για το μέγεθος του προβλήματος. Η πρώτη διαπίστωση της Επιτροπής ήταν πως, προς το παρόν, το πρόβλημα της εξάρτησης των νέων από τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές και το διαδίκτυο, όπως μας κατέδειξαν οι Εισηγητές, δεν είναι τόσο εκτεταμένο και έντονο στην Ελλάδα όσο σε άλλες χώρες, όπως για παράδειγμα, η Κίνα, η Κορέα, οι Η.Π.Α. Μόνο κατά το τελευταίο διάστημα αρχίζει να μεγεθύνεται και στην πατρίδα μας. Κατά τη διάρκεια των συνεδριάσεων της Επιτροπής, οι ειδικοί επιστήμονες, που κλήθηκαν σε ακρόαση, αναφέρθηκαν σε μια σειρά στερητικών συμπτωμάτων, που παρατηρούνται στον χρήστη του Διαδικτύου. Σημειώνεται, εδώ, η επισήμανση των επιστημόνων, πως αρκεί μία έστω και ολιγόλεπτη επαφή με το αντικείμενο εξάρτησης, που στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι ο υπολογιστής, για να εξαφανιστούν τα προαναφερόμενα συμπτώματα στέρησης. Στην αναζήτηση των γενεσιουργών αιτίων του εθισμού από τους Ηλεκτρονικούς Υπολογιστές και το Διαδίκτυο, ακούστηκαν πολλές απόψεις. Επικεντρωθήκαμε, κυρίως, στις κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες, στον οικογενειακό ιστό και τις αλλαγές του, στις προκλήσεις της αγοράς, στο εκπαιδευτικό σύστημα, στο άτομο και τις αγωνίες του, στις πολιτισμικές συνήθειες και στις εφαρμοζόμενες πολιτικές. Στις ημέρες μας, οι ραγδαίες κοινωνικές αλλαγές, με τις μικρές οικογένειες σε μεγάλες πόλεις και την απουσία επίβλεψης από τους γονείς, το εξεταστικό και όχι εκπαιδευτικό σύστημα, ευθύνονται για την ανάπτυξη νέων μορφών εξάρτησης και μάλιστα στις μικρές ηλικίες. Ο πειραματισμός της εφηβικής ηλικίας και το έλλειμμα στην κοινωνική συμμετοχή των εφήβων, αποτελούν παράγοντες που κατευθύνουν τους νέους στην υπερβολική ενασχόλησή τους με τους Ηλεκτρονικούς Υπολογιστές και τους καθιστούν ευάλωτους και ευαίσθητους σε εξαρτήσεις. Το συγκεκριμένο φαινόμενο είναι πολυπαραγοντικό, μεταβάλλεται στην πορεία του χρόνου και, ως εκ τούτου, απαιτεί πολύπλευρη, διαχρονική και συνεχή παρακολούθηση και αντιμετώπιση. Χρειάζεται μελετημένος σχεδιασμός και σύνολο παράλληλων δράσεων για την πρόληψη, την περίθαλψη και την αποτελεσματικότερη αντιμετώπισή του φαινομένου εθισμού από την υπερβολική ή στρεβλή χρήση του Διαδικτύου. Κατά τις συνεδριάσεις της Βουλής διεπιστώθη η ανάγκη ενημέρωσης, κυρίως των παιδιών και των γονέων τους, για τις ύπουλες διαδρομές του διαδικτύου. Επιθυμία των μελών της Επιτροπής υπήρξε η συνεργασία με όλους τους αρμόδιους Φορείς για την αποτελεσματική προστασία της νεολαίας Η Πολιτεία θα πρέπει να μεριμνήσει, ώστε να θεσπισθεί πλέγμα όρων και κανόνων για τη λειτουργία του διαδικτύου και να διευρυνθεί το νομοθετικό πλαίσιο για την αποτελεσματική προστασία των χρηστών. Ακόμη έχει καταστεί, πλέον, σαφές ότι χρειάζεται επαναπροσδιορισμός της στάσης των παιδαγωγών, των κοινωνιολόγων και των ψυχολόγων, για τον ορισμό διαχωριστικής γραμμής μεταξύ σωστής χρήσης και υπερβολής και αντιμετώπιση των αρνητικών επιπτώσεων, που επενεργούν σωρευτικά στην προσωπικότητα του χρήστη. Σήμερα, δυστυχώς, η επίδραση που έχει το Διαδίκτυο στη διαμόρφωση του χαρακτήρα των εφήβων είναι τεράστια. Πιστεύω ότι πρέπει να δούμε το πρόβλημα σε βάθος χρόνου. Έχοντας στο νου ότι πολλές φορές η αιτία που κάποιος απομονώνεται στον υπολογιστή του, είναι ότι δε δουλεύει καλά η κοινωνία στις διάφορες εκφάνσεις της. Είτε της κοινωνικής συμμετοχής είτε της πολιτικής συμμετοχής είτε της συμμετοχής του νέου σε κάτι που τον παρακινεί για να προσφέρει.»
Ο κ. Σιώμος
Ο Δρ. Σιώμος Κωνσταντίνος, ειδικευόμενος ψυχίατρος παιδιών και εφήβων, Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας μελέτης της διαταραχής εθισμού στο διαδίκτυο, έκανε την παρακάτω εισήγηση: «Στη σημερινή εποχή που οι νέες Τεχνολογίες εισβάλλουν στην ανθρώπινη καθημερινότητα, προσελκύοντας ολοένα και περισσότερους ανθρώπους στη χρήση τους, η επίδρασή τους δεν θα πρέπει να θεωρείται αμελητέα. Ο εθισμός στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές και η εξάρτηση από το Διαδίκτυο, αποτελεί ένα φαινόμενο της τελευταίας δεκαετίας, που ολοένα εξαπλώνεται. Στα πλαίσια αυτού του προβληματισμού, σε αντιπροσωπευτικό δείγμα 2200 έφηβων μαθητών 12-18 ετών, των τεσσάρων Θεσσαλικών πόλεων, εκπονήθηκε από τον Ιατρό κ. Σιώμο Κωνσταντίνο διδακτορική διατριβή στην Ιατρική σχολή του Πανεπιστημίου της Θεσσαλίας με επιβλέποντα τον Καθηγητή Ψυχιατρικής κ. Νικηφόρο Αγγελόπουλο. Από τα ευρήματα της έρευνας προκύπτει ότι ο εθισμός στο διαδίκτυο εντοπίζεται στο 8.2% των εφήβων χρηστών του διαδικτύου με χαμηλότερο ποσοστό στη Λάρισα 5.9% και υψηλότερο στο Βόλο 11.7%, που είναι σημαντικά υψηλότερα από το 1% που παρατηρήθηκε σε αντίστοιχη έρευνα στον εφηβικό πληθυσμό των Αθηνών, γεγονός που αποδεικνύει πως η επαρχία αντιμετωπίζει σοβαρότερο πρόβλημα.
Συγκεκριμένα στην πόλη της Καρδίτσας το 80% των εφήβων χρησιμοποιούν Η/Υ, δύο στους τρεις πλοηγούνται στο διαδίκτυο και η κυριότερη δραστηριότητα είναι τα διαδικτυακά παιχνίδια. Ο εθισμός στο διαδίκτυο παρατηρείται στο 8.7% των χρηστών και αφορά κυρίως αγόρια που πίνουν αλκοόλ και συχνάζουν σε Ιντερνετ καφέ. Τα σύγχρονα ερευνητικά δεδομένα φωτογραφίζουν τον εθισμό στο διαδίκτυο, ως ένα από τα βασικά προβλήματα της ψηφιακής εποχής που διανύουμε και πολύ σύντομα θα αναγκάσει τη Παγκόσμια Ψυχιατρική κοινότητα αλλά και τα κράτη να αναλάβουν δράσεις αντιμετώπισης του φαινομένου. Τον Νοέμβριο του 2008 ιδρύθηκε στην Λάρισα η Ελληνική Εταιρεία Μελέτης της Διαταραχής Εθισμού στο Διαδίκτυο, μία αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία. Τα ιδρυτικά μέλη της προέρχονται από τον χώρο της Ψυχικής Υγείας και της Εκπαίδευσης. Σκοπός της είναι η συμμετοχή σε ερευνητικά προγράμματα με σκοπό την προσφορά νέας επιστημονικής γνώσης στο αντικείμενο της Διαταραχής Εθισμού στο Διαδίκτυο, η συμμετοχή στην πρόληψη μέσω της ευαισθητοποίησης και της εκπαίδευσης γονέων, εκπαιδευτικών, καθηγητών πληροφορικής, σχολικών μονάδων και συμβούλων εκπαίδευσης, η προσφορά κοινωνικής υποστήριξης και συμβουλευτικής σε άτομα με Διαταραχή Εθισμού στο Διαδίκτυο όλων των ηλικιών και στις οικογένειές τους. Για την πραγματοποίηση των παραπάνω στόχων δέχεται αιτήματα από όλη την Ελλάδα για την οργάνωση διαλέξεων, ημερίδων και ειδικών επιστημονικών σεμιναρίων. Για την επικοινωνία με την εταιρεία επισκεφτείτε την ιστοσελίδα της στην ηλεκτρονική διεύθυνση (www.hasiad.gr). Η σημερινή ημερίδα στην Καρδίτσα αποτελεί την πρώτη μιας σειράς ημερίδων ευαισθητοποίησης του κοινού που θα πραγματοποιήσει η Εταιρεία τα επόμενα δύο έτη, σε όλες της πόλεις της Ελλάδας».
Ο κ. Ταλιαδούρος
Ο Υφυπουργός Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων κ. Σπύρος Ταλιαδούρος παρέστη στην ημερίδα του Δήμου Καρδίτσας που διοργανώνει σε συνεργασία με την Ελληνική Εταιρεία Μελέτης της Διαταραχής Εθισμού στο Διαδίκτυο με θέμα «Εθισμός στο Διαδίκτυο – Επιδράσεις στην ψυχοσωματική ανάπτυξη του παιδιού και του εφήβου» και κατά το χαιρετισμό του επεσήμανε τα εξής: «Σας ευχαριστώ θερμά για την πρόσκληση να παραβρεθώ στην πολύ ενδιαφέρουσα ημερίδα «Εθισμός στο Διαδίκτυο – Επιδράσεις στην ψυχοσωματική ανάπτυξη του παιδιού και του εφήβου» που διοργανώνει ο Δήμος Καρδίτσας σε συνεργασία με την Ελληνική Εταιρεία Μελέτης της Διαταραχής Εθισμού στο Διαδίκτυο. Το θέμα της ημερίδας είναι φλέγον ιδιαίτερα στην σημερινή εποχή της τεχνολογίας και της ραγδαίας εξέλιξης του διαδικτύου. Τα τελευταία χρόνια η παγκόσμια χρήση του διαδικτύου έχει εμφανίσει σημαντική αύξηση και δυστυχώς όχι μόνο με θετικά αποτελέσματα. Ο κίνδυνος του εθισμού στο διαδίκτυο έχει εισβάλει στα ελληνικά σπίτια και κυρίως στην ελληνική περιφέρεια. Όλο και περισσότερα παιδιά και έφηβοι έχουν εξιδανικεύσει την πρόσβαση στο internet στην καθημερινότητά τους. Εθίζονται σε ηλεκτρονικά παιχνίδια του διαδικτύου και σε κοινωνικές συναναστροφές μέσω της οθόνης του υπολογιστή τους. Όλα αυτά έχουν δυσάρεστα αποτελέσματα τόσο στην κοινωνική όσο και στην σωματική ανάπτυξη των παιδιών. Οι νέοι που καταναλώνουν περισσότερο από όσο πρέπει χρόνο στην ενασχόληση τους με το διαδίκτυο περιορίζουν τις οικογενειακές τους σχέσεις, τις κοινωνικές τους συναναστροφές και τη σωματική τους υγιεινή. Είναι στο δικό μας χέρι, ως γονείς, ως εκπαιδευτικοί, ως κοινωνία να αντιληφθούμε τα συμπτώματα και να αντιδράσουμε ώστε να αντιμετωπίσουμε έγκαιρα και αποτελεσματικά την κατάσταση. Οφείλουμε όλοι να είμαστε καλά ενημερωμένοι και προετοιμασμένοι και πάνω από όλα να μην εθελοτυφλούμε. Ο καλύτερος τρόπος για να προστατευθούν τα παιδιά και οι έφηβοι από τα αρνητικά της τεχνολογίας, όπως είναι ο εθισμός στο διαδίκτυο, είναι η ολοκληρωμένη γνώση του αντικειμένου μέσω της οποίας θα μάθουν ότι αυτοί είναι οι χειριστές και όχι τα υποχείρια. Το Υπουργείο Παιδείας, πιστεύοντας ότι οι νέοι μας πρέπει μέσα από την εκπαιδευτική διαδικασία να λαμβάνουν μια ολοκληρωμένη σύγχρονη γνώση σε όλα τα πεδία που απασχολούν τον κόσμο μας σήμερα, προωθεί την ψηφιακή σύγκλιση και μέσω αυτής την παροχή πλήρους και ουσιαστικής εκπαίδευσης των παιδιών στην ψηφιακή εποχή. Η γνώση είναι πάντα το κλειδί στη λύση των προβλημάτων που δημιουργούνται σε μια εποχή που η κοινωνία και οι τεχνολογίες συνεχώς εξελίσσονται. Τη γνώση αυτή θέλουμε να προσφέρουμε στους νέους μας προκειμένου να δημιουργήσουν τις ασπίδες που θα χρειαστούν ώστε η τεχνολογία να είναι σύμμαχος και όχι τροχοπέδη στη ζωή τους. Θα ήθελα να συγχαρώ το Δήμο Καρδίτσας και την Ελληνική Εταιρεία Μελέτης της Διαταραχής Εθισμού στο Διαδίκτυο για τη διοργάνωση αυτής της πολύ ουσιαστικής ημερίδας τα αποτελέσματα της οποίας εύχομαι να βοηθήσουν όλους τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς».
Ο κ. Βερίλλης
«Ζούμε σήμερα στην εποχή του Διαδικτύου, στην εποχή των γρήγορων ταχυτήτων. Νέες δυνατότητες δημιουργούνται διαρκώς σε συνδυασμό με την εκρηκτική επέκταση του Διαδικτύου, το οποίο δεν αποτελεί πια μια παρωνυχίδα των εξελίξεων, καθώς σε μεγάλο βαθμό τροποποιεί μια σειρά λειτουργίες και δραστηριότητές μας.
Ο τρόπος που επικοινωνούμε, που ακούμε μουσική ή διαβάζουμε τις ειδήσεις έχει αλλάξει χάρη και στο Διαδίκτυο. Δυστυχώς, η Ελλάδα είναι από τις χώρες, όπου η πρόοδος στη χρήση του Διαδικτύου είναι ιδιαίτερα αργή, κυρίως αν συγκριθεί με τη συνολική της ανάπτυξη, κάτι που όμως δεν ισχύει μεταξύ των πιο νέων ηλικιών, που έχουν κατακτήσει σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό από εμάς την νέα τεχνολογία.
Η ενασχόληση των παιδιών μας με τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές, τις νέες τεχνολογίες και το διαδίκτυο μπορεί να τους προσφέρει πολλές δυνατότητες μάθησης εκπαίδευσης και ψυχαγωγίας . Το Διαδίκτυο είναι επομένως ένα σημαντικό εργαλείο και δεν θα πρέπει να το δαιμονοποιούμε. Η υπερβολή όμως μπορεί να επισκιάσει τα οφέλη και να δημιουργήσει προβλήματα. Αυτή η υπερβολή σε συνδυασμό με τα χαρακτηριστικά του εφήβου, που είναι η περιέργεια, η ριψοκίνδυνη συμπεριφορά, αλλά και η αμφισβήτηση της γονεϊκής εξουσίας, μπορεί να οδηγήσει σε οριακές καταστάσεις. Όποιος παρατηρήσει ένα internet café κάποιο απόγευμα, θα διαπιστώσει πως είναι γεμάτο εφήβους διαφόρων ηλικιών. Τα internet cafes αποτελούν τόπο συναναστροφών, όπως περίπου συνέβαινε παλιότερα με τα καταστήματα ηλεκτρονικών παιχνιδιών ή τα μπιλιαρδάδικα. Σίγουρα, η πλοήγηση στο διαδίκτυο, η συμμετοχή σε εικονικούς χώρους συζητήσεων και τα πολύ πιο εξελιγμένα και ενδιαφέροντα παιχνίδια που είναι διαθέσιμα στην εποχή μας, αποτελούν δραστηριότητες πιο δημιουργικές από τα ηλεκτρονικά παιχνίδια της δεκαετίας του ’80 ή το σφαιριστήριο. Ωστόσο, αρκετοί γονείς ανησυχούν ότι τα παιδιά τους ασχολούνται υπερβολικά πολύ με το διαδίκτυο. Εν μέρει, η ανησυχία μας οφείλεται στο ότι οι ίδιοι δεν καταλαβαίνουμε τον κόσμο του διαδικτύου. Οι περισσότεροι γονείς είναι ψηφιακά αναλφάβητοι (δηλαδή δεν γνωρίζουν τα βασικά σχετικά με το διαδίκτυο), ενώ ακόμα κι οι «σχετικοί» δυσκολεύονται να κατανοήσουν τις ιστοσελίδες και τα παιχνίδια που επιλέγουν τα παιδιά τους. Συχνά, λοιπόν, οι ανησυχίες των γονέων είναι υπερβολικές. Υπάρχουν, ωστόσο, αρκετά περιστατικά, όπου το πρόβλημα του εθισμού των εφήβων στο διαδίκτυο είναι πραγματικό. Οι γονείς θα πρέπει να είμαστε ενημερωμένοι, ώστε να αναγνωρίσουμε το πρόβλημα, όταν πραγματικά υπάρχει, και να βοηθήσουμε το παιδί μας. Ο Δήμος Καρδίτσας θέλοντας να συμβάλει στην καλύτερη ενημέρωσή μας για τις διαστάσεις του προβλήματος στην περιοχή μας και τους τρόπους αντιμετώπισής του συνδιοργανώνει με την Ελληνική Εταιρεία Μελέτης της Διαταραχής Εθισμού στο Διαδίκτυο τη σημερινή ημερίδα με την συμμετοχή των διακεκριμένων εισηγητών που ο καθένας στον τομέα του έχει ασχοληθεί με το ζήτημα και θα συνεισφέρει την πολύτιμη γνώση και εμπειρία του στον κοινό προβληματισμό».
