Αβραάμ , ο πατέρας των εθνών.
Ἁβραὰμ μέγας πατὴρ πλήθους ἐθνῶν, καὶ οὐχ εὑρέθη ὅμοιος ἐν τῇ δόξῃ (Σοφ. Σειρ. 44,19)
Την ιστορία του Αβραάμ οι περισσότεροι άνθρωποι την γνωρίζουν, έστω και περιληπτικά. Αυτό που μας έχει μείνει, κυρίως από όσα ακούσαμε στα παιδικά μας χρόνια, είναι η ιστορία με τον Αβραάμ και τη θυσία του Ισαάκ. Αυτή η ιστορία υπακοής στο Θείο θέλημα, που διδαχθήκαμε περιληπτικά στα σχολεία κάποτε, παραμένει διδακτική ως τις ημέρες μας, όπως επίσης η φιλοξενία του Αβραάμ και η πλήρης εμπιστοσύνη του στη βούληση του Θεού. Όμως αυτός ο φιλόξενος και ευλαβής Αβραάμ, που πολύ λίγο μελετήσαμε, έχει διαλεχθεί από τον ίδιο Τον Θεό να αποτελέσει τον πατέρα όλων των Εθνών. Οι φυλές που δημιουργήθηκαν μετά το γεγονός του πύργου της «συγχύσως» (βαβέλ), δηλαδή όλοι οι μετέπειτα λαοί, απόκτησαν πλέον τον πατέρα τους.
καὶ ἔπεσεν Ἅβραμ ἐπὶ πρόσωπον αὐτοῦ, καὶ ἐλάλησεν αὐτῷ ὁ Θεὸς λέγων· καὶ ἐγὼ ἰδοὺ ἡ διαθήκη μου μετὰ σοῦ, καὶ ἔσῃ πατὴρ πλήθους ἐθνῶν, καὶ οὐ κληθήσεται ἔτι τὸ ὄνομά σου Ἅβραμ, ἀλλ᾿ ἔσται τὸ ὄνομά σου Ἁβραάμ, ὅτι πατέρα πολλῶν ἐθνῶν τέθεικά σε (Γεν. 17,3-5)
Ο Θεός που έπλασε τον άνθρωπο ελεύθερο να επιλέγει, για να δείξει σε εμάς, και όχι για τον ίδιο φυσικά, την πεμπτουσία της υπακοής στο Θείο θέλημα, καλεί τον Αβραάμ να θυσιάσει τον πρωτότοκο υιό του. Ο Αβραάμ υπακούει και ο Θεός σφραγίζει την υπόσχεση που του είχε δώσει, ότι θα τον χρίσει πατέρα των εθνών, ακριβώς επειδή άκουσε και δέχθηκε την αλήθεια. Η θυσία του Ισαάκ δεν έγινε, κατά Θεία παρέμβαση, ωστόσο εμείς πήραμε το μήνυμα γιατί ο Θεός επέλεξε αυτόν τον άνθρωπο για πατέρα των εθνών.
καὶ ἐνευλογηθήσονται ἐν τῷ σπέρματί σου πάντα τὰ ἔθνη τῆς γῆς, ἀνθ᾿ ὧν ὑπήκουσας τῆς ἐμῆς φωνῆς (Γεν. 22,18)
Έτσι ουσιαστικά όλοι οι λαοί της γης, οι οποίοι στο εξής θα ακούσουν και βιώσουν την ίδια αλήθεια που άκουσε και βίωσε και ο Αβραάμ αλλά και θα εμπιστευθούν τη Θεία βούληση, θα ευλογηθούν κατά τον ίδιο τρόπο και θα έχουν κοινή την καταγωγή τους στον εθνάρχη τους.
Ἁβραὰμ δὲ γινόμενος ἔσται εἰς ἔθνος μέγα καὶ πολύ, καὶ ἐνευλογηθήσονται ἐν αὐτῷ πάντα τὰ ἔθνη τῆς γῆς (Γεν. 18,18)
Μελετώντας το Θεόπνευστο βιβλίο της Παλαιάς Διαθήκης και τα κεφάλαια της Γένεσης, θα διαπιστώσουμε, ανεξαρτήτως φυλών, εθνών, χρώματος κλπ την καταγωγή μας από τις ίδιες ρίζες. Όμως η καταγωγή είναι κάτι το οποίο δεν είναι επιλογή του καθενός. Επιλογή του κάθε ανθρώπου, είναι το πώς διαμορφώνει ο καθένας από εμάς τη ζωή του, βασιζόμενος πάντα στην ελευθερία που χαρίζει στο πλάσμα Του ο Θεός. Η ελευθερία όμως πηγάζει από την αλήθεια.Καὶ γνώσεσθε τὴν ἀλήθειαν, καὶ ἡ ἀλήθεια ἐλευθερώσει ὑμᾶς (Ιω. 8,32) λέγει ο Ευαγγελιστής. Έτσι στηνδιάρκεια της ιστορίας και κυρίως μετά την έλευση του Χριστού, της προσωποποίησης της Αλήθειας, ελεύθεροι και με κοινή πνευματική καταγωγή, λογίζονται εκείνοι που δέχονται και πράττουν την αλήθεια των Ευαγγελίων δηλαδή την αγάπη και την δικαιοσύνη, την αλήθεια του Χριστού, εκείνοι που είναι άξια τέκνα του πατέρα όλων των Εθνών, Αβραάμ.
Ο παλαιός και ο «νέος Ισραήλ»
Αν κόψουμε την ιστορία στη μέση, δηλαδή στον μεσασμό των αιώνων που προκάλεσε ο Θεάνθρωπος Χριστός με τον ερχομό του ως Μεσσίας, διαπιστώνουμε ότι δύο παράλληλες πορείες εξελίχθηκαν από δύο λαούς με πολλά κοινά σημεία. Εβραίοι και Έλληνες πορεύθηκαν με βίους κοινούς και αντίθετους μαζί. Οι Ισραηλίτες, ο λαός της Παλαιάς Διαθήκης, που εξήλθε με θαυμαστά σημεία και τρόπο από την αιχμαλωσία στην Αίγυπτο και από την άλλη οι Έλληνες με ένα ανεπτυγμένο για την εποχή πολιτισμό, μια παιδεία και γλώσσα που δεν υπήρχε σε κανένα λαό. Οι δύο αυτοί λαοί ανέκαθεν αναζητούσαν τον δημιουργό τους. Οι Εβραίοι πάντα μέσα από θεϊκά σημεία, παρόμοια με εκείνα που είδαν εξερχόμενοι της Αιγύπτου, και οι Έλληνες μέσα από τη σοφία που είχαν αναπτύξει οι μεγάλοι φιλόσοφοι της εποχής του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη.
ἐπειδὴ καὶ Ἰουδαῖοι σημεῖον αἰτοῦσι καὶ Ἕλληνες σοφίαν ζητοῦσιν, ἡμεῖς δὲ κηρύσσομεν Χριστὸν ἐσταυρωμένον, Ἰουδαίοις μὲν σκάνδαλον, Ἕλλησι δὲ μωρίαν, αὐτοῖς δὲ τοῖς κλητοῖς, Ἰουδαίοις τε καὶ Ἕλλησι, Χριστὸν Θεοῦ δύναμιν καὶ Θεοῦ σοφίαν· ὅτι τὸ μωρὸν τοῦ Θεοῦ σοφώτερον τῶν ἀνθρώπων ἐστί, καὶ τὸ ἀσθενὲς τοῦ Θεοῦ ἰσχυρότερον τῶν ἀνθρώπων ἐστί (Α Κορ. 1,22-25)
Οι Απόστολοι στην Καινή Διαθήκη μας λέγουν ότι, πέρα από την προσέγγιση προς τον Θεό, που έχει ο κάθε ένας λαός, Εβραίων και Ελλήνων, η αλήθεια είναι ότι πάνω από κάθε σημείο και πάνω από κάθε φιλοσοφία βρίσκεται η μιά και μοναδική αλήθεια. Ότι ο Θεός εσαρκώθη, εσταυρώθη και ανέστη και πάνω σε αυτή την αλήθεια, τα τέκνα του Αβραάμ Έλληνες και Εβραίοι, θα μπορούν κάποτε να είναι πραγματικά αδέλφια, όπως και όλοι οι λαοί της γης. Η θυσία του Θεανθρώπου είναι η εξαγορά δια του αίματος του Χριστού, της σωτηρίας όλων των τέκνων του Αβραάμ. Και όταν λέμε τέκνα του Αβραάμ εννοούμε εκείνους που ακούν και πράττουν την αλήθεια, την αλήθεια που μας δόθηκε από τον ίδιο τον Χριστό. Μας έδωσε το πρότυπο της βιοτής μας και ότι δια του Αγίου Πνεύματος μπορούμε να ενωθούμε με τα αδέλφια μας και όλοι μαζί με τον Πατέρα.
καὶ γὰρ ἐν ἑνὶ Πνεύματι ἡμεῖς πάντες εἰς ἓν σῶμα ἐβαπτίσθημεν, εἴτε Ἰουδαῖοι εἴτε Ἕλληνες, εἴτε δοῦλοι εἴτε ἐλεύθεροι, καὶ πάντες εἰς ἓν Πνεῦμα ἐποτίσθημεν (Α Κορ. 12,13)
Η ακμή και παρακμή των δύο λαών
Βέβαια η ιστορία μας δείχνει ότι ο παλαιός Ισραήλ αν και αγαπητό τέκνο, αν και γνώρισε εποχές που έβγαλε Προφήτες και Αγίους και τεράστιες μορφές όπως ο Δαυίδ, ο Ησαΐας, ο Ιώβ, ο Ιωνάς, ο Ιεζεκιήλ,ο Ιωάννης ο Πρόδρομος κ.α, ωστόσο κατέληξε να σταυρώσει τον ίδιο τον πατέρα, τον ίδιο τον δημιουργό, τον ίδιο τον αίτιο των πάντων που πήρε σάρκα και κατέβηκε στη γη για να ανεβάσει τον άνθρωπο στον ουρανό.
Μετά την Ανάσταση και την Πεντηκοστή του Χριστού, ένας άλλος λαός ανέλαβε να κουβαλήσει το φορτίο της αλήθειας μέσα στους αιώνες. Οι Έλληνες και η Ορθοδοξία, η στρατευομένη εκκλησία. Χιλιάδες μαρτύρων, ομολογητών, εθνομαρτύρων, αγίων εξαγόρασαν με το αίμα τους το βάρος του φορτίου της αλήθειας που εμείς σήμερα δεν μπορούμε προφανώς να σηκώσουμε. Γνωρίσαμε την αλήθεια και όμως σήμερα δεν την πράττουμε. Ζούμε σε μια εποχή που φτάσαμε στα τραγικά αδιέξοδα του Ισραήλ της εποχής του Χριστού. Γι’ αυτό και ο μεγάλος Άγιος της Ορθοδοξίας ο Γέρων Πορφύριος παρομοίαζε τις δύο εποχές. Ότι η ηθική κατάπτωση του Ισραήλ που περιγράφεται στο κεφάλαιο Γ’ του Ησαΐα, πήρε σάρκα και οστά και στους Έλληνες. Οι πορείες των δύο λαών αποδεικνύονται εκ των πραγμάτων πανομοιότυπες. Πολυετείς αιχμαλωσίες, πολέμους, επιβουλές εχθρών, ακμές και παρακμές, ηθική κατάπτωση και διεφθαρμένους άρχοντες και για τους δυο λαούς και αγίους και φωτισμένους ανθρώπους, πάλι επίσης και για τους δύο. Το θέμα είναι ένα. Μη φτάσουμε και εμείς να σταυρώσουμε τον Χριστό. Στην κοινή μας πορεία ας αποφύγουμε να μπήξουμε τα καρφιά στον σώμα του Θεανθρώπου. Γιατί το κάνουμε. Αν και εμείς γνωρίσαμε και εμπεδώσαμε την αλήθεια σε βάθος χρόνου, καταλήξαμε να σταυρώνουμε τον συνάνθρωπό μας ή στην καλύτερη των περιπτώσεων να νίπτουμε τας χείρας μας στις κακοπάθειες των άλλων.
Στο σήμερα
Οι Εβραίοι άκουσαν και είδαν με τα ίδια τους τα μάτια την Αλήθεια, ακόμα και από άλλους λαούς που δέχθηκαν τον Χριστό άκουσαν και από εκεί τον λόγο της Αληθείας όπως λέγει ο Ευαγγελιστής. Κάποιοι κατηγορούν τους Εβραίους για όλα τα δεινά. Αλήθεια εμείς που γνωρίζουμε την αλήθεια έχουμε μικρότερη ή περισσότερη ευθύνη; Εμείς δεν κρατάμε σφυρί και καρφιά σήμερα;
ἐν τῷ νόμῳ γέγραπται ὅτι ἐν ἑτερογλώσσοις καὶ ἐν χείλεσιν ἑτέροις λαλήσω τῷ λαῷ τούτῳ, καὶ οὐδ᾿ οὕτως εἰσακούσονταί μου, λέγει Κύριος (ΑΚορ. 14,21)
Οι Έλληνες σήμερα είδαν, άκουσαν, και συνεχίζουν και ακούν και βλέπουν την αλήθεια. Αυτό που λείπει είναι το επόμενο βήμα, να κάνουμε πράξη την παρακαταθήκη του Ιησού Χριστού για την ενότητα της ανθρωπότητας. Η Ορθοδοξία ως γνήσιος φορέας της Αλήθειας εγγυάται αυτή την ενότητα. Γιατί κάθε άνθρωπος είναι μέρος ενός συνόλου συγκοινωνούντων δοχείων. Αν κάποιο από αυτά έχει πρόβλημα, τότε υπάρχει παντού πρόβλημα. Αν υπάρχει πρόβλημα σε περισσότερα συγκοινωνούντα δοχεία το πρόβλημα είναι μεγαλύτερο. Αυτό συμβαίνει και σήμερα. Περισσότεροι άνθρωποι σαν χαλασμένα δοχεία, αποκομμένοι από το θέλημα του Θεού, αποκομμένοι από την κοινή καταγωγή εκείνου που υποτάχθηκε στο θείο θέλημα, του Αβραάμ ως αποτέλεσμα έτσι, κάθε άνθρωπος προσωπικά να είναι πρόβλημα σε βάρος του συνόλου, και το χειρότερο να βλέπει ο καθένας το πρόβλημα του άλλου και όχι το δικό του. Έτσι σταυρώθηκε ο Χριστός. Γιατί η κακία και η πλάνη του κόσμου που δεν τον δέχθηκε τότε, τον είδε σαν πρόβλημα.
Η αποστολή
Ως Έλληνες οφείλουμε να μην ομοιάσουμε με εκείνους τους Ιουδαίους που σταύρωσαν τον Χριστό αλλά με εκείνους τους απογόνους του Αβραάμ, που κατανόησαν τον Χριστό και χρίστηκαν από Τον ίδιο ως τέκνα που θα δοξάσουν τον Πατέρα. Η αποστολή είναι υψίστη των Ελλήνων και όπως είχε πει και ο Γέρων Παΐσιος, ότι φτάνει και ένας πραγματικός Έλληνας για να κάνει ο Θεός το σχέδιό Του. Έστω κι ένας. Τόσο σημαντική είναι η αποστολή μας.
Το επιβεβαιώνει ο Άγιος Νεκτάριος Πενταπόλεως: «Ναὶ ὁ Ἕλλην ἐγεννήθη κατὰ θείαν πρόνοιαν διδάσκαλος τῆς ἀνθρωπότητος· τοῦτο τὸ ἔργον ἐκληρώθη αὐτῷ· αὕτη ἦν ἡ ἀποστολὴ αὐτοῦ· αὕτη ἡ κλῆσις αὐτοῦ ἐν τοῖς ἔθνεσιν» που σε μια φράση του περικλείει όλο το νόημα των Ελλήνων: «Τὸ Ἑλληνικὸν ἔθνος ἀληθῶς πρὸς τὸν σκοπὸν τοῦτον ἐκλήθη ἀπὸ καταβολῆς κόσμου καὶ πρὸς τοῦτον μαρτυρεῖται διαπεπλασμένον· ὁ Θεὸς ἐν τῇ θείᾳ αὐτοῦ προνοίᾳ διέπλασεν αὐτὸ ὀφθαλμὸν τοῦ σώματος τοῦ συγκροτουμένου ὑφ᾿ ἁπάσης της ἀνθρωπότητος· ὡς ὄργανον τοιοῦτον ἐν τῷ σώματι τῆς ἀνθρωπότητος ὁ Ἕλλην ἐκλήθη ἵνα ἐργασθῇ καὶ ἐν τῷ ἔργῳ τῆς ἀναγεννήσεως»
Ο Γέρων Πορφύριος ως γνήσιο τέκνο του Αβραάμ είδε το τεράστιο πρόβλημα της εποχής. Είδε την συμφορά να έρχεται. Είδε όμως μέσα από τη συμφορά, ένα σπουδαίο άνθρωπο του Θεού, ένα αληθινό τέκνο του Αβραάμ, ένα νέο Μωυσή να έρχεται για να ενώνει και συνεγείρει ολάκερη την ανθρωπότητα στο καλό. Ίνα ώσιν εν. Aμήν και πότε…
