Στα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο θεσμός της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης αλλά και στον σημαντικό ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει στην ανάπτυξη της ελληνικής περιφέρειας, αναφέρθηκε στην τοποθέτηση του στο 1ο συνέδριο της Ένωσης Περιφερειών Ελλάδος, ο αντιπεριφερειάρχης Καρδίτσας κ. Βασίλης Τσιάκος. Ο κ Τσιάκος αναφέρθηκε στην μέχρι σήμερα πορεία του θεσμού, καθώς και στην ανάγκη περαιτέρω ουσιαστικής στήριξης του από την κεντρική εξουσία. Μεταξύ άλλων στην παρέμβαση του ο κ. Τσιάκος υπογράμμισε τα εξής:
«Η Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση διανύει στη χώρα μας, τα πρώτα της στάδια. Προσπαθεί να ορθοποδήσει, προσπαθεί να αποκτήσει σταθερό βηματισμό και διακριτό ρόλο. Θα έλεγα, μετά από αυτή τη δίχρονη εμπειρία, ότι σε ορισμένα σημεία έχει καταφέρει να ανταποκριθεί, ενώ σε άλλα ο δρόμος είναι ακόμη μακρύς.
Θα ήθελα ακόμη να επισημάνω ότι ένα θεσμό τον καταξιώνουν στη συνείδηση του κόσμου δύο παράγοντες: Ο πρώτος είναι ο ανθρώπινος, καθώς τα πρόσωπα που υπηρετούν ένα θεσμό, ανάλογα με το κύρος τους και τον τρόπο που διαχειρίζονται την εξουσία, διαμορφώνουν μια θετική ή αρνητική γνώμη.
Ένας επίσης πολύ σημαντικός παράγοντας, είναι η στήριξη που παρέχεται στο θεσμό από την πολιτεία και τα όργανα που αποφασίζουν για λογαριασμό της.
Στην περίπτωση της Αιρετής Περιφέρειας, είναι σίγουρο ότι απαιτείται αυτοί οι δύο καθοριστικοί παράγοντες να λειτουργήσουν συνδυαστικά και μάλιστα με τον καλύτερο τρόπο, ώστε να επιτευχθεί το καλύτερο αποτέλεσμα.
Εισαγωγικά αναφέρθηκα στο όραμα που έχουμε όλοι μας. Ένα όραμα ανάπτυξης της περιοχής μας και της πατρίδας μας.
Δυστυχώς θα έλεγα πως αν συνεχίσουμε με τους σημερινούς ρυθμούς, το όραμα αυτό θα μείνει ένα «πουκάμισο αδειανό». Και αυτό θα συμβεί όχι γιατί εμείς που εκπροσωπούμε το θεσμό δεν τον υπηρετούμε πιστά και με αφοσίωση, το αντίθετο θα έλεγα. Θα μείνει «πουκάμισο αδειανό» γιατί η Κεντρική Εξουσία παρά το γεγονός ότι αυτή πρώτη αποφάσισε τη θέσπιση του, δεν τον στηρίζει όπως και όσο θα έπρεπε.
Κινδυνεύουμε αν συνεχιστεί η σημερινή κατάσταση σιγά – σιγά να μεταβληθούμε σε έναν ακόμη δυσκίνητο, γραφειοκρατικό μηχανισμό που αντί να βοηθά θα λειτουργεί ως τροχοπέδη, στην αναπτυξιακή διαδικασία και στην ανάγκη στήριξης της ελληνικής περιφέρειας.
Άρα επιμένω πως η κεντρική εξουσία οφείλει να ξεκαθαρίσει απόλυτα τη θέση της. Είτε επιθυμεί το θεσμό και τον στηρίζει, χωρίς υποσημειώσεις και αστερίσκους, είτε όχι.
Η προσωπική μου εκτίμηση είναι πως η κεντρική εξουσία για μια ακόμη φορά πελαγοδρομεί. Θέλει την αιρετή περιφέρεια, καθώς αποτελεί σημαντική αυτοδιοικητική δομή , δεν θέλει όμως να της μεταβιβάσει ουσιαστική εξουσία.
Έτσι κάθε λίγο αποφασίζει να τις εκχωρήσει αρμοδιότητες, χωρίς τους αναγκαίους πόρους. Τους πόρους τους κρατά η κεντρική εξουσία είτε για να τους κατευθύνει προς άλλες δραστηριότητες, είτε για να τους διαχειριστεί όπως κάθε φορά εκτιμά η ίδια. Αλλά πολιτική χωρίς πόρους δεν κάνεις. Ακόμη και η πιο απλή δραστηριότητα, απαιτεί κάποια στοιχειώδη κονδύλια. Θα πρέπει να γίνει κατανοητό πως η Αιρετή Περιφέρεια δεν μπορεί άλλο να στηριχθεί στον εθελοντισμό.
Θα αναφέρω ένα παράδειγμα που εκτιμώ ότι μας απασχολεί όλους σε αυτή την αίθουσα: Μεταφορές μαθητών. Πήραμε την αρμοδιότητα, θεωρητικά πήραμε και τους πόρους, όμως στην πράξη αντιμετωπίζουμε τεράστιο θέμα. Οι μεταφορείς απειλούν να σταματήσουν την παροχή έργου, καθώς για μακρύ διάστημα παραμένουν απλήρωτοι. Οι μαθητές και οι γονείς δηλώνουν αγανακτισμένοι και εμείς βρισκόμαστε μεταξύ σφύρας και άκμονος. Αν λοιπόν ο στόχος της κεντρικής εξουσίας, ήταν να μετακυλήσει σε εμάς το πολιτικό κόστος που η ίδια δεν επιθυμεί να πάρει, το πέτυχε.
Όμως δεν είναι δυνατόν ένα κράτος με αυτή τη λογική να πιστεύει ότι θα αντιμετωπίσει τα προβλήματα του.
Δεν σημαίνει ότι δεν αναγνωρίζουμε πως η χώρα αντιμετωπίζει τεράστια οικονομικά προβλήματα. Δεν σημαίνει πως εμείς αρνούμαστε να συμβάλουμε σε αυτή τη διαδικασία. Απλά λέμε πως η σχέση κεντρικής εξουσίας και αυτοδιοίκησης, πρέπει να είναι έντιμη και καθαρή. Δεν χωρούν σκοπιμότητες, δεν χωρούν μικροπρέπειες, ούτε ηγεμονισμοί. Επιθυμούμε ξεκάθαρες διακριτές σχέσεις, όπου ο καθένας θα επιτελεί με συνέπεια και ακρίβεια το ρόλο του. Να υπόσχεται αυτό που μπορεί, και να κάνει αυτό που υπόσχεται. Με αυτή τη λογική μόνο μπορούμε να αλλάξουμε την Ελλάδα.
Ας έρθω όμως σε ένα – δύο πιο πρακτικά ζητήματα. Είμαι αντιπεριφερειάρχης στην Περ. Ενότητα Καρδίτσας. Μια περιοχή κατ’ εξοχήν αγροτική. Αναζητώ καθημερινά τρόπους να στηρίξω τον αγροτικό πληθυσμό. Καθημερινά στο γραφείο μου δέχομαι αγρότες με διάφορα αιτήματα που αφορούν στη δουλειά τους. Εκτιμώ πως η αγροτική παραγωγική διαδικασία είναι ουσιαστική και μπορεί να προσφέρει σημαντικά στην ανάπτυξη τόσο της περιοχής μου όσο και γενικότερα της χώρας.
Δυστυχώς όμως στις περισσότερες των περιπτώσεων τα χέρια μου είναι δεμένα. Δεν υπάρχουν δομές για κάτι καινούργιο. Δεν υπάρχουν χρήματα, δεν υπάρχει στελεχιακό δυναμικό για να στηρίξει την αγροτική διαδικασία. Το αθηνοκεντρικό κράτος επιμένει να κρατά όλες τις σχετικές με τον αγροτική παραγωγή υπηρεσίες, στο κέντρο. Σε ένα κέντρο στο οποίο το μόνο πράσινο είναι τα δένδρα των πεζοδρομίων. Προσέξτε δεν προτείνω να μεταφερθεί για παράδειγμα το υπουργείο αγροτικής ανάπτυξης στη Θεσσαλία. Λέω κάτι διαφορετικό. Ότι θα μπορούσε η Κεντρική Κυβέρνηση όπως πρέπει και όπως επιβάλλεται να κρατήσει στην πρωτεύουσα της χώρας, μόνο τον επιτελικό σχεδιασμό των πολιτικών που θα πρέπει να εφαρμοστούν στον αγροτικό τομέα. Όλες οι άλλες υπηρεσίες, τμηματικά θα πρέπει να αποκεντρωθούν στην Ελληνική Περιφέρεια. Το αντίστοιχο θα μπορούσε να γίνει με το υπουργείο Ναυτιλίας, το υπουργείου Τουρισμού κ.λπ. Η κεντρική κυβέρνηση είναι εκεί για να χαράζει πολιτικές και όχι για να ασκεί γραφειοκρατία. Σε ότι αφορά το ψευτοδίλημμα των αποστάσεων, νομίζω ότι ακόμη και στο ποιο απομακρυσμένο σημείο της πατρίδας μας, οι τηλεπικοινωνίες και η τεχνολογία, προσφέρουν πλέον τόσες δυνατότητες που οι αποστάσεις μηδενίζονται. Εξάλλου ας μην ξεχνάμε πως πολλές φορές ένα έγγραφο που στέλνεται από τον 6ο στον 5ο όροφο ενός υπουργείου για να φτάσει, μπορεί να χρειαστεί πολύ περισσότερο χρόνο, από όσο θα έκανε για να φτάσει από μια υπηρεσία της Αθήνας, σε μια υπηρεσία της Καρδίτσας, του Έβρου ή της Κρήτης.
Λέμε λοιπόν για μια ακόμη φορά, πως η Κεντρική Εξουσία, δεν μπορεί να αναπτύσσει φοβικά σύνδρομα απέναντι στην περιφερειακή αυτοδιοίκηση. Το αντίθετο θα πρέπει να συμβεί. Χρειάζεται να την εμπιστευτεί και να τη μετατρέψει σε ουσιαστικό και άμεσο συνεργάτη της, στην προσπάθεια για την ανάκαμψη της χώρας.
Τέλος κλείνοντας θα ήθελα να αναφερθώ, σε ένα θέμα που ανακύπτει τελευταία, μέσα από δηλώσεις και διαρροές κυβερνητικών αξιωματούχων, περί αλλαγής του συστήματος εκλογής και ανάδειξης των συμβουλίων της τοπικής και περιφερειακής αυτοδιοίκησης. Αν το όλο σύστημα κριθεί πως χρειάζεται αλλαγές, αυτές θα πρέπει να κινούνται σε δύο κατευθύνσεις: Στην αύξηση της δημοκρατίας του θεσμού και στην εγγύτητα στον πολίτη. Ο πολίτης της ελληνικής περιφέρειας – και το λέω από προσωπική πείρα – θέλει να συναντήσει τον αντιπεριφερειάρχη που επέλεξε δια της ψήφου του, για να του εκφράσει τα παράπονα και τις αγωνίες του. Θέλει να δει τον αντιπεριφερειάρχη να έρχεται στο καφενείο του χωριού για να ακούσει τα προβλήματα της κάθε περιοχής. Θέλει με άλλα λόγια να έχει επαφή και επικοινωνία με την περιφερειακή αρχή που ψήφισε. Κατά συνέπεια οι όποιες μεταβολές γίνουν – αν γίνουν – οφείλουν να λάβουν σοβαρά υπ όψιν τους την προαναφερθείσα παράμετρο. Αλλιώς ο θεσμός της αιρετής περιφέρειας, κινδυνεύει να αποξενωθεί από τον πολίτη και τις καθημερινές αγωνίες του».
