Πρώτη ιστορικά και κύρια μορφή δημοσιογραφικού λόγου για πολλά χρόνια στις δυτικές κοινωνίες υπήρξε ο Τύπος. Η ανάπτυξη της τεχνολογίας στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα δημιούργησε ένα ευρύτερο φάσμα διαμεσολαβημένων τύπων επικοινωνίας, όπως το ραδιόφωνο, την τηλεόραση, τα έντυπα μέσα (εφημερίδες, περιοδικά) και αργότερα τα ηλεκτρονικά δίκτυα που ενσωμάτωσαν χαρακτηριστικά των παραδοσιακών και των ηλεκτρονικών μέσων. Η δεκαετία του 1990 εισήγαγε τα τηλεγραφικά και μιας-δύο παραγράφων κείμενα (αναρτήσεις / posts) και το 2006 το κοινωνικό δίκτυο You Tube την τάση τα ίδια τα άτομα να αλλάξουν τα μέσα, τάση που ενισχύθηκε στη συνέχεια με την εκδοχή της πλατφόρμας ανοιχτής και άμεσης πληροφορίας Twitter μέσα από ψηφιακά κείμενα ως 140 χαρακτήρων.
Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο, αναδύεται στο δημόσιο διάλογο και η παραδοχή της υποχώρησης του έντυπου έναντι του ηλεκτρονικού τύπου, των «παλαιών» έναντι των «νέων» μέσων (media). Χαρακτηριστικές για την ελληνική πραγματικότητα είναι οι απόψεις θεωρητικών και δημοσιογράφων που αναφέρονται στην «κατάρρευση των εφημερίδων», οι οποίες στο σύγχρονο περιβάλλον πρέπει να μετασχηματιστούν σε «μετα-εφημερίδες», εντασσόμενες σε μια ευρύτερη διαδικτυακή πύλη ενημέρωσης.
η περίπτωση της Καρδίτσας
Στην περιοχή της Θεσσαλίας υπήρξε μια μεγάλη παράδοση τοπικού τύπου από τα τέλη του 19ου αιώνα. Μια παράδοση που συνεχίστηκε ως τις μέρες μας.
Χαρακτηριστικά, το 2009 στην Καρδίτσα κυκλοφορούσαν οχτώ καθημερινές συνδρομητικές εφημερίδες που πωλούνταν και στα περίπτερα (ΑΛΗΘΕΙΑ, ΓΝΩΜΗ, ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ, ΘΕΣΣΑΛΙΚΗ ΗΧΩ, ΝΕΟΙ ΚΑΙΡΟΙ, ΝΕΟΣ ΑΓΩΝ, ΠΑΤΡΙΔΑ, ΠΡΩΙΝΟΣ ΤΥΠΟΣ).
Από το 2010 και μετά τα πράγματα άρχισαν ν’ αλλάζουν:
Κλείνει η ΘΕΣΣΑΛΙΚΗ ΗΧΩ, η εφημερίδα ΓΝΩΜΗ οργανώνει την ηλεκτρονική της πύλη karditsanews.gr, εμφανίζεται η ηλεκτρονική πύλη ενημέρωσης karditsalive.net και στα επόμενα χρόνια οι ΝΕΟΙ ΚΑΙΡΟΙ κυκλοφορούν αρχικά μια φορά τη βδομάδα και στη συνέχεια αποκλειστικά ως on line ηλεκτρονική εφημερίδα.
Φτάνοντας στο 2013, κυκλοφορούν 4 καθημερινές έντυπες εφημερίδες και μια εβδομαδιαία:
Δεν κυκλοφορεί πλέον η ΠΑΤΡΙΔΑ, το site των ΝΕΩΝ ΚΑΙΡΩΝ φαίνεται παροπλισμένο κι η ΑΛΗΘΕΙΑ ανακοινώνει ένα υβριδικό τρόπο διανομής (συνδυασμός καθημερινής ηλεκτρονικής μέσω mail και μια φορά τη βδομάδα έντυπης). Ο ΠΡΩΙΝΟΣ ΤΥΠΟΣ επενδύει στο site του δικού του PALMOS radio υπό τη μορφή ηλεκτρονικής πύλης και το σκηνικό συμπληρώνει η ηλεκτρονική εφημερίδα thessalos.net. Επίσης, υπάρχουν και οι σελίδες δημοσιοποίησης δελτίων τύπου ikarditsa.gr, karditsapress.gr κι έχει ξεκινήσει τη λειτουργία του το karditsaportal.gr
συζήτηση
Όσο τα έντυπα αφήνουν περιθώριο, τόσο θα λαμβάνουν χώρο στη δημόσια σφαίρα τα ψηφιακά αλλά και τα νέα μέσα. Σημειολογικά, το κείμενο θα συνοδευόταν με φωτογραφία της εφημερίδας ΝΕΟΣ ΑΓΩΝ που τελευταία κυκλοφόρησε με ένα μεγάλο λευκό περιθώριο κατά μήκος των σελίδων της.
Τα παραπάνω αποτελούν καταγραφή της κατάστασης. Η συζήτηση για τα αίτια και η ποιοτική ανάλυση της κατάρρευσης των εφημερίδων στην Καρδίτσα πρέπει να ενταχθεί στο συγκεκριμένο οικονομικό, πολιτικό, κοινωνικό και πολιτισμικό πλαίσιο της τοπικής κοινότητας που απηχεί συγκεκριμένες πρακτικές και εκφάνσεις δημοσιογραφικού λόγου.
Ακολουθεί κι η Καρδίτσα το μονοπάτι της ιστορίας του Τύπου; Ή η οικονομική συγκυρία την έσπρωξε όπως-όπως στα καινούρια μονοπάτια;
* υποψήφιος διδάκτορας ΠΤΔΕ/ΑΠΘ, συντάκτης – ερευνητής του δημοσιογραφικού λόγου & των media
