Πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη στα Καμένα Βούρλα, έδρα της Προεδρεύουσας Περιφέρειας για το έτος 2012 η προγραμματισμένη 4η Συνεδρίαση της Επιτροπής Παρακολούθησης του ΕΣΠΑ Χωρικής Ενότητας «Θεσσαλία-Στερεά Ελλάδα-Ήπειρος 2007-2013» με τη συμμετοχή των τριών Περιφερειαρχών, του Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης Ηπείρου-, εκπροσώπων Υπουργείων, εκπροσώπων των Π.Ε.Δ. των 3 Περιφερειών, της Εν.ΠΕ., επιμελητηρίων και λοιπών κοινονικωοικονομικών φορέων, αρμοδίων Υπηρεσιών καθώς και εκπροσώπων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, παρουσία και πολλών εκπροσώπων φορέων. Η Επιτροπή Παρακολούθησης κάθε Επιχειρησιακού Προγράμματος έχει ως αποστολή την παρακολούθηση της αποτελεσματικής και ορθής εφαρμογής του.
Η συνάντηση είχε ως θέματα την παρακολούθηση της πορείας υλοποίησης του Επιχειρησιακού προγράμματος Θεσσαλίας-Στερεάς Ελλάδας και Ηπείρου, την επίτευξη των στόχων απορρόφησης για τα έτη 2012-2013-όπως προκύπτουν απ΄ τον κανόνα ν+2 και ν+3, τον σχεδιασμό για τη νέα προγραμματική περίοδο 2014-2020 καθώς και λοιπά θέματα που σχετίζονται με το ΕΣΠΑ.
Κατά τη συνάντηση τονίστηκε η μεγάλη απορροφητικότητα που εμφανίζει το Πρόγραμμα, απ’ τη στιγμή μάλιστα που η υλοποίησή του πέρασε στην Αιρετή Περιφέρεια.
Συμπερασματικά, τόσο από τις εισηγήσεις του Υπουργείου Ανάπτυξης όσο και από αυτές των Διαχειριστικών Αρχών, η πρόοδος του Προγράμματος χαρακτηρίζεται ως «εξαιρετική». Το ΕΣΠΑ Χωρικής Ενότητας «Θεσσαλίας – Στερεάς Ελλάδας -Ηπείρου 2007-2013» είναι το καλύτερο Πρόγραμμα σε όλη τη χώρα, όπως τονίστηκε από τον Προϊστάμενο της Διαχειριστικής Αρχής των Περιφερειακών Προγραμμάτων του Υπουργείου. Έχει καλύψει τον στόχο ν+2 του 2012, ενώ μέχρι το τέλος του έτους αναμένεται με σιγουριά να καλύψει και τον αυξημένο στόχο του «Μνημονίου» που έχει τεθεί από το Υπουργείο στο Πρόγραμμα., καθώς και το στόχο «ν+3» για το έτος 2013, καθόσον υπολείπεται σε ποσό τάξης των 70 εκ.ευρώ μόνο από αυτόν. Εν αντιθέσει, τα λοιπά Προγράμματα των υπολοίπων Περιφερειών απέχουν από τον στόχο του 2013. Οι τρείς Περιφέρειες με τις Διαχειριστικές Αρχές τους και το σύνολο των πόρων που αυτές διαχειρίζονται, κατέχουν τις 3 πρώτες θέσεις στη χώρα σε απορρόφηση πόρων. Η διαπίστωση αυτή αποτελεί την καλύτερη βάση για να ξεκινήσει έγκαιρα η νέα προγραμματική περίοδος και στις τρείς Περιφέρειες.
Παράλληλα παρουσιάστηκαν και τα «έργα προτεραιότητας», που για την Περιφέρεια Θεσσαλίας είναι οκτώ, με τα 2 να έχουν ήδη ολοκληρωθεί, ενώ τα υπόλοιπα αναμένεται να υλοποιηθούν εντός της τρέχουσας περιόδου του ΕΣΠΑ. Τέλος η Επιτροπή Παρακολούθησης σημειώνει την άμεση ανάγκη για την επανεκκίνηση των έργων στον αυτοκινητόδρομο κεντρικής Ελλάδος Ε65 και την υλοποίησή του στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ
Στην ομιλία του ο περιφερειάρχης Θεσσαλίας κ. Κώστας Αγοραστός ανέφερε τα εξής: «Σήμερα πραγματοποιείται η 4η Συνεδρίαση της Επιτροπής Παρακολούθησης του Επιχειρησιακού Προγράμματος Χωρικής Ενότητας Θεσσαλίας – Στερεάς Ελλάδας – Ηπείρου 2007 -2013. Είμαστε ιδιαίτερα ικανοποιημένοι, καθόσον αποτελεί την 1η Συνεδρίαση που πραγματοποιείται μετά την ανάληψη της Διαχείρισης του Ε.Σ.Π.Α. σε Περιφερειακό Επίπεδο -από την 1η Ιουλίου 2011- από τις Αιρετές Περιφέρειες.
Η υλοποίηση των Περιφερειακών Προγραμμάτων του Ε.Σ.Π.Α. μέσω των Αιρετών Περιφερειών, αποτελεί σημαντικότατη θεσμική ρύθμιση που εξασφαλίζει την ορθή και ταχύτατη υλοποίησή του, με στόχευση στις πραγματικές ανάγκες της Περιφέρειας και τους στόχους του Προγράμματος. Και αυτό, γιατί ως Αιρετοί εκπρόσωποι Περιφερειών, γνωρίζουμε πλήρως τον τόπο μας και τις ανάγκες του, αγωνιούμε για την τύχη του και την ανάπτυξή του, για τη διαβίωση των κατοίκων του. Και παράλληλα, ελεγχόμαστε καθημερινά από όλους: κράτος, Δημοτικές Αρχές, Φορείς, αναδόχους έργων, Μέσα Ενημέρωσης, απλούς πολίτες. Δεν αποτελούμε το «απρόσωπο» Κράτος, αλλά την ψυχή της Περιφέρειας. Απλά, το κράτος πρέπει, αξιολογώντας και τη μέχρι σήμερα πορεία μας, να εμπιστευτεί και να στηρίξει το θεσμό της Αιρετής Περιφέρειας που το ίδιο θεσμοθέτησε.»
Σήμερα, συζητείται στην Επιτροπή Παρακολούθησης η Αναθεώρηση του Προγράμματος, που έχει ήδη εγκριθεί από την Επιτροπή με «γραπτή διαδικασία» και για την οποία βρισκόμαστε εν αναμονή έγκρισης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Σε ότι αφορά στην Περιφέρεια Θεσσαλίας, η Αναθεώρηση αναμένεται κυρίως να :
– αυξήσει τους πόρους του Άξονα 7 «Ψηφιακή Σύγκλιση και επιχειρηματικότητα», προκειμένου να υπάρχει δυνατότητα να ενταχθούν νέες επενδύσεις μέσω νέου κύκλου ενίσχυσης μικρομεσαίων επιχειρήσεων, προϋπολογισμού 25 εκ.ευρώ.
– αυξήσει τους πόρους του Άξονα 10 «Τεχνική Υποστήριξη» και να εντάξει σε αυτόν και δράσεις προετοιμασίας της νέας προγραμματικής περιόδου.
– τακτοποιήσει τους προϋπολογισμούς των Αξόνων και Κωδικών Θεματικής Προτεραιότητας, όπως διαμορφώνονται σήμερα.
Τονίζουμε ότι βασική Παράμετρος εφαρμογής του Αναθεωρημένου Προγράμματος για τη Θεσσαλία, είναι η μεταφορά έργων προϋπολογισμού 126 εκ.ευρώ από τον Άξονα 1 του Προγράμματος προς το Τομεακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ενίσχυση της «Προσπελασιμότητας». Ήδη, μετά από συνεργασία με τις αρμόδιες Αρχές, οριστικοποιήθηκαν τα προς μεταφορά έργα. Οι πόροι που απελευθερώνονται στον Άξονα 1 της Θεσσαλίας, έχουν ήδη κατανεμηθεί στους Άξονες και Κωδικούς όπως προτείνονται στην Αναθεώρηση που προωθείται για έγκριση.
Σε ότι αφορά στις ενέργειες του Προγράμματος για το προσεχές χρονικό διάστημα, αυτές γίνονται με βάση τους προϋπολογισμούς του Αναθεωρημένου Προγράμματος.
Ειδικότερα, οι εντάξεις των έργων και οι Προσκλήσεις που δημοσιοποιούνται για υποβολή προτάσεων νέων έργων προς ένταξη, ακολουθούν τους προϋπολογισμούς των Κωδικών Θεματικών Προτεραιοτήτων της Αναθεώρησης.
Παράλληλα, και σε ότι αφορά στις Επενδύσεις, πιστεύουμε ότι η ενίσχυση της Επιχειρηματικότητας αποτελεί βασική παράμετρο ανάπτυξης, οπότε είναι απαραίτητο να ενισχυθεί με πόρους από το Ε.Σ.Π.Α. Ωστόσο, πρέπει παράλληλα να γίνουν άμεσα εθνικά βήματα για την διοχέτευση των πόρων στην αγορά, και αυτά είναι :
– ολοκλήρωση της διαδικασίας τακτοποίησης του Τραπεζικού Συστήματος, προκειμένου να χορηγούν δανειοδοτήσεις σε ενδιαφερόμενους επενδυτές, ώστε να εκδηλώσουν ενδιαφέρον για ένταξη Επένδυσής τους σε Πρόγραμμα.
– τακτοποίηση του φορολογικού συστήματος, προκειμένου να υπάρξει σταθερότητα και ενδιαφέρον για Επενδύσεις.
– απλοποίηση διαδικασιών αδειοδοτήσεων και χορήγησης Ενισχύσεων σε Επενδυτές.
– υλοποίηση του Νέου Προγράμματος Επενδύσεων του Ε.Σ.Π.Α. (25 εκ.ευρώ για τη Θεσσαλία) μέσω των Περιφερειών. Εξασφαλίζεται ταχύτητα ελέγχου και έγκρισης, πλήρης παρακολούθηση, ταχύτητα στις πληρωμές και πλήρης φερεγγυότητα και τήρηση αρχών διαφάνειας και ανταγωνισμού.
– χρηματοδότηση των Νέων Επενδύσεων με κατανομή στους Τομείς και Κλάδους , σύμφωνα με τις ανάγκες και τη ζήτηση στην κάθε Περιφέρεια.
Σε ότι αφορά στην πρόοδο του Προγράμματος της Θεσσαλίας, ως μέρος του Προγράμματος της Χωρικής Ενότητας, αναφέρουμε ότι σήμερα (στοιχεία 31/10/2012) ισχύουν τα ακόλουθα :
– Προσκλήσεις σε Ποσοστό 137,5% επί του ποσού των 498 εκ.ευρώ που ανήκουν στους Άξονες της Θεσσαλίας και διαχειρίζονται από όλους τους Φορείς Διαχείρισης.
– Εντάξεις σε Ποσοστό 123,5%
– Συμβάσεις σε Ποσοστό 80,7%
– Δαπάνες σε Ποσοστό 45% , με ποσό 51,5 εκ.ευρώ να έχουν πραγματοποιηθεί εντός του 2012.
Μέρος των υπολοίπων πόρων του προγράμματος διαχειρίζονται από τη Δ/νση Προγραμματισμού και Ανάπτυξης της Περιφέρειας Θεσσαλίας. Τα έργα επενδύσεων που έχουν ενταχθεί από εκείνη είναι προϋπολογισμού 23 εκατ. ευρώ με ισόποσες νομικές δεσμεύσεις και με 17,5 εκατ. ευρώ δαπάνες.
Εδώ, πρέπει να αναφέρουμε και τα έργα που από το Περιφερειακό Πρόγραμμα μεταφέρθηκαν το 2011 στο Ε.Π.ΠΕΡ.Α.Α. και συνεχίζουν να διαχειρίζονται από τη Διαχειριστική Αρχή της Περιφέρειας, προϋπολογισμού τάξης 28 εκ.ευρώ και 15 εκ.ευρώ δαπάνης στο χρόνο μεταφοράς τους.
Η δυναμική του Προγράμματος, παρακολουθώντας την εξέλιξή του έως σήμερα, είναι εμφανής. Το μεγαλύτερο ποσοστό συμβασιοποιήσεων και δαπανών έχει πραγματοποιηθεί τον τελευταίο χρόνο. Παράλληλα, ενεργοποιήθηκαν Προσκλήσεις που αφορούσαν σε κρίσιμα έργα για τους στόχους του Προγράμματος και την ανάπτυξης της Θεσσαλίας. Ενδεικτικά αναφέρουμε :
– την Πρόσκληση για Ολοκληρωμένα Σχέδια Ανάπτυξης Νήσων Θεσσαλίας, προϋπολογισμού 10 εκ.ευρώ, που εκδόθηκε τον Αύγουστο 2012. Σήμερα τα σχέδια υποβλήθηκαν από τους Δήμους των νησιών της Θεσσαλίας και τελούν υπό επεξεργασία για έγκρισή τους.
– την ενεργοποίηση του Επιχειρησιακού Σχεδίου «Υποβρυχίων Μουσείων και Καταδυτικών Πάρκων» στις Βόρειες Σποράδες και το Δυτικό Παγασητικό κόλπο. Το έργο στοχεύει στη δημιουργία Καταδυτικών Πάρκων και επισκέψιμων Ενάλιων Αρχαιολογικών Χώρων στις εν λόγω περιοχές, με αυτές των νήσων Αλοννήσου και Σκοπέλου να αποτελούν 1 από τα 9 «έργα προτεραιότητας» του Επιχειρησιακού Προγράμματος. Η εξέλιξη σήμερα είναι άκρως ικανοποιητική και το έργο αναμένεται να παραδοθεί πριν τη λήξη του Ε.Σ.Π.Α.
– Πρόσκληση για έργα εξασφάλισης ποιότητας πόσιμου νερού, καθόσον εντοπίστηκαν προβλήματα σε περιοχές της Θεσσαλίας.
– ένταξη έργων βελτίωσης περιβαλλοντικών συνθηκών στους οικισμούς που κατοικούνται από ΡΟΜΑ. Σημειώνουμε παράλληλα ότι η Περιφέρεια Θεσσαλίας υλοποιεί ένα από τα 3 πιλοτικά Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα για τους ΡΟΜΑ, με ορίζοντα το 2020.
Συνεχίζουμε με πλήρη και συνεχή συνεργασία με όλους τους Φορείς της Θεσσαλίας, με στόχο την χρηματοδότηση έργων με προστιθέμενη αξία και όφελος για την περιοχή της Θεσσαλίας, με άμεση απόδοση για το Πρόγραμμα.
Σήμερα, τα ενταγμένα δημόσια έργα σε όλα τα Προγράμματα του Ε.Σ.Π.Α. που χωροθετούνται στη Θεσσαλία, αγγίζουν τα 2 δις ευρώ και επιπλέον αυτών τα έργα που είναι ενταγμένα στο Πρόγραμμα ΜΠΑΛΤΑΤΖΗΣ και ΑΛΙΕΙΑ, αλλά και τα έργα που υλοποιούνται με τους ελάχιστους πλέον εθνικούς πόρους, Κ.Α.Π. κ.α. Η προσπάθειά μας επικεντρώνεται στην επίλυση των ζητημάτων της Θεσσαλίας, ανεξαρτήτως Προγράμματος στο οποίο εντάσσονται τα έργα, με απώτερο σκοπό στη λήξη της περιόδου του Ε.Σ.Π.Α. να επιτύχουμε ως Θεσσαλία τους στόχους αειφόρου ανάπτυξης και ποιότητας ζωής, ενίσχυσης επιχειρηματικότητας και ολοκλήρωσης έργων υποδομής, που θα αποτελέσουν τη βάση για τη μετάβαση στη Νέα Προγραμματική Περίοδο που στοχεύει στην Καινοτομική ανάπτυξη, εξωστρέφεια και θέση της Θεσσαλίας με διακριτή ταυτότητα στον ευρωπαϊκό χώρο, εξασφαλίζοντας την απασχόληση και αξιοπρεπή διαβίωση στους κατοίκους της.
Οι Προβλέψεις Απορρόφησης στο τέλος του έτους 2012 για τη Θεσσαλία και στο μέρος που αφορά στη Διαχειριστική Αρχή, με ασφάλεια επιτρέπουν να πούμε ότι θα καλύψουν τον στόχο που έχει τεθεί. Εδώ ωστόσο επισημαίνουμε ότι βασική παράμετρος για την επίτευξη της απορρόφησης, είναι η πλήρης και έγκαιρη εξασφάλιση Πιστώσεων και Χρηματοδοτήσεων από το Υπουργείο Ανάπτυξης για όλα τα έργα.
Αναφερόμενος στην Νέα Προγραμματική Περίοδο, ο Περιφερειάρχης Θεσσαλίας ανέφερε ότι το «Σχέδιο Περιφερειακής Ανάπτυξης Θεσσαλίας για την περίοδο 2014-2020», ολοκληρώθηκε για την παρούσα φάση, μέσα από πλήρη διαβούλευση και επιστημονική προσέγγιση και κατατέθηκε στο Υπουργείο Ανάπτυξης για συμβολή στον Εθνικό Σχεδιασμό.
«Εν αναμονή του Εθνικού Σχεδίου, της έγκρισης των Κανονισμών για τη Νέα Προγραμματική Περίοδο και της Αρχιτεκτονικής των Προγραμμάτων, συνεχίζουμε τη συνεργασία μας με όλους τους φορείς για την εξειδίκευση των αρχικών προτάσεων.
Παράλληλα, αναγνωρίζοντας την «Έξυπνη Εξειδίκευση» ως απαραίτητη προϋπόθεση ορθού σχεδιασμού για τη Νέα Περίοδο, προχωράμε σε σύσταση Περιφερειακού Συμβουλίου Καινοτομίας, που θα στελεχώνεται από όλους τους περιφερειακούς φορείς επιστήμης, έρευνας και καινοτομίας, με στόχο το σχεδιασμό σε περιφερειακό επίπεδο των κατευθύνσεων έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και καινοτομίας, με σύνδεση όλων των τομέων της περιφερειακής οικονομίας και την προστιθέμενη αξία προϊόντων και ιδεών.
Ως Θεσσαλία, έχουμε θέσει το Αναπτυξιακό Όραμά μας : « Ισχυρή και Καινοτόμα Θεσσαλία στην Ευρώπη, με επίκεντρο τον άνθρωπο και το περιβάλλον, θετική δύναμη αλλαγής και δημιουργικής ανατροπής, έξυπνη, βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς», δήλωσε ο Περιφερειάρχης.
Τέλος, ο κ.Αγοραστός ζήτησε από την Επιτροπή να συμπεριληφθούν στα Συμπεράσματά της τα ακόλουθα , ως σημαντικότατα θέματα, τα οποία εντέλει και ψηφίστηκαν ομόφωνα :
- Η παύση λειτουργίας άλλων Ενδιάμεσων Φορέων Διαχείρισης στο Περιφερειακό Πρόγραμμα, για αντικείμενο που έχει ήδη εκχωρηθεί και διαχειρίζεται από τις Διαχειριστικές Αρχές των Περιφερειών, με κύρια αναφορά στη λειτουργία της Ε.Ε.Τ.Α.Α. ως Ενδιάμεσου Φορέα Διαχείρισης στο Περιφερειακό Πρόγραμμα της Χωρικής Ενότητάς μας. Σε αυτήν έχουν εκχωρηθεί πόροι από το Υπουργείο Ανάπτυξης, σε υπερδέσμευση των διατιθέμενων από το Πρόγραμμα, για διαχείριση έργων ιδίων με αυτά που διαχειρίζονται από τις Διαχειριστικές Αρχές Περιφερειών. Με τον τρόπο αυτόν δημιουργείται στρέβλωση, καθώς ανοίγουν προσκλήσεις και θα ενταχθούν έργα σε Κωδικούς που έχουν ήδη υπερκαλυφθεί. Οι δε αυτές Προσκλήσεις σε πολλές περιπτώσεις είναι ταυτόχρονες με τις Προσκλήσεις των Διαχειριστικών Αρχών Περιφερειών. Αν δεν αντιμετωπιστεί σήμερα το ζήτημα, θα κληθούμε να το αντιμετωπίσουμε στο πέρας του Προγράμματος, το πιθανότερο με κόστος.
- Την άμεση αποκέντρωση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, την οποία ήδη εξήγγειλε το Υπουργείο Ανάπτυξης. Η ανάληψη αρμοδιότητας από τους Περιφερειάρχες, στη διαχείριση των πιστώσεων και των κατανομών στα έργα, θα μειώσει σημαντικότατα τους χρόνους πληρωμών των έργων και θα αναστρέψει το φαινόμενο των καθυστερήσεων και στρεβλώσεων που εμφανίζεται σήμερα.
- Την πραγματική απλοποίηση του Συστήματος Διαχείρισης του Ε.Σ.Π.Α., με απαλοιφή όλων των παραμέτρων που τέθηκαν σε εθνικό επίπεδο και καθ΄υπέρβαση των Κανονισμών, που σαν αποτέλεσμα έχουν μόνο γραφειοκρατία και καθυστερήσεις στην υλοποίηση των Προγραμμάτων.
- Την ανάληψη αρμοδιότητας Διαχείρισης του Νέου Κύκλου Επενδύσεων του Ε.Σ.Π.Α. από Περιφερειακούς Φορείς Διαχείρισης και όχι από τις Τράπεζες ή διακριτά κατ΄επιλογή κάθε Περιφέρειας.
- Στη Νέα Προγραμματική Περίοδο, τη δημιουργία διακριτών Περιφερειακών Προγραμμάτων με αυτοτελή Διαχείριση και πόρους. Με «Διαχειριστικές Αρχές» και όχι με «Ενδιάμεσες Διαχειριστικές Αρχές». Η Αποκέντρωση και η ενίσχυση του θεσμού της Περιφέρειας, πρέπει να γίνει πράξη. Επίσης, τη δημιουργία Πολυταμειακών Περιφερειακών Προγραμμάτων για το σύνολο των έργων περιφερειακής εμβέλειας, και όχι την πολυδιάσπαση που εμφανίζεται σήμερα, την έλλειψη συντονισμού, την υπέρμετρη γραφειοκρατία και τις καθυστερήσεις.
