«Ο Δήμος Καρδίτσας θέλοντας να διαφυλάξει ζωντανή την ιστορική μνήμη και να τιμήσει μια πράγματι ιστορική επέτειο, διοργανώνει αυτή τη σεμνή τελετή για την απελευθέρωση της Καρδίτσας από τον Οθωμανικό ζυγό, στις 18 Αυγούστου του 1881.
Σαν σήμερα, πριν από 127 χρόνια, στις 18 Αυγούστου του 1881, ο ελληνικός στρατός, με επικεφαλής τον υποστράτηγο Σκαρλάτο Σούτσο, μπήκε στην Καρδίτσα, όπου έτυχε θερμής υποδοχής και ενθουσιωδών εκδηλώσεων από τους κατοίκους της πόλης μας.
Η απελευθέρωση
Ο ελληνικός στρατός μπήκε στην πόλη χαράματα της 18ης Αυγούστου 1881 και η παράδοση των δημοσίων κτηρίων από τις τουρκικές αρχές πραγματοποιήθηκε χωρίς καμιά αναστάτωση. Η υποδοχή του στρατού ήταν αληθινό πανηγύρι καθώς «εν στόμα δεν έμεινε κεκλεισμένον, εν στήθος μη κτυπήσαν βιαιότερον», τη στιγμή που άρχισε να διακρίνεται στον κάμπο η σειρά από τις λόγχες των στρατιωτών. Κοντά στο σημερινό μητροπολιτικό ναό στήθηκε αψίδα από έλατα και βελανιδιές των Αγράφων, στολισμένη με σημαίες και επιγράμματα, όπως αυτό: «Λεβέντες ελληνόπουλα, με όπλα στολισμένα, Σας λέγουν Καλώς ήλθατε, αδέλφια πονεμένα».
Άρχισαν οι κωδωνοκρουσίες και φάνηκαν στο προαύλιο της εκκλησίας οι ιερείς με φανάρια, εξαπτέρυγα και εικόνες. Ακολουθούσαν παιδιά που έψαλλαν ηρωικά άσματα. Ο δρόμος, απ’ όπου θα περνούσε ο στρατός, σύντομα κατακλύστηκε από ολομέταξες ελληνικές σημαίες με χρυσές παρυφές, αλλά και πλήθος από σημαίες των συντεχνιών της πόλης, των χωρίων, καθώς και απλών πολιτών και αγροτών. Πρώτη εμφανίστηκε η στρατιωτική μπάντα και πίσω της το πεζικό. Και λίγο μετά ο στρατηγός Σούτσος, με τις ζητωκραυγές του πλήθους να φτάνουν στο απόγειο. Αφού προσκύνησε τους ιεράρχες, ο μητροπολίτης Λαρίσσης προσφώνησε το στρατό.
Σε κάθε σπίτι κρεμόταν και μια ελληνική σημαία. Στους λιγοστούς εξώστες, στα παράθυρα και στις εισόδους των σπιτιών κρεμάστηκαν λάμπες πετρελαίου, έτσι ώστε η φωταψία να είναι «γενική και ανεξαίρετος». Τα μαντήλια που οι καραγκούνηδες χρησιμοποιούσαν στα χωράφια για να μην τους καίει ο ήλιος, στόλιζαν τους δρόμους της πόλης. Ο στρατός έγινε ένα με το πλήθος που διασκέδαζε στους δρόμους. Οι αρχές τοποθέτησαν περιπόλους για να αποφευχθούν τυχόν παρεκτροπές, αλλά δεν αναφέρθηκε κανένα επεισόδιο. Όλη τη νύχτα οι δρόμοι αντηχούσαν από μουσικές και τραγούδια.
Η σημασία της απελευθέρωσης
1. Θα πρέπει όμως εδώ να σημειώσουμε ότι την ίδια μέρα ο συνταγματάρχης Σπυρίδων Καραϊσκάκης, μετέπειτα βουλευτής Καρδίτσας, γιός του στρατάρχη της Ρούμελης, μπήκε στο κοντινό Φανάρι επικεφαλής στρατιωτικής δύναμης. Υπέργηροι Χριστιανοί και Μουσουλμάνοι έσπευδαν να δουν τον γιό του παλιού τους γνώριμου Μαυρομματιανού Γεωργίου Καραϊσκάκη.
2. Η απελευθέρωση της Καρδίτσας δεν υπήρξε κάποιο τυχαίο γεγονός ή αποτέλεσμα κάποιας γενικότερης συμφωνίας, αλλά το αντίθετο. Οι αγώνες των κατοίκων της περιοχής μας οδήγησαν στην απελευθέρωση της Καρδίτσας και ευρύτερα της Θεσσαλίας.
Συγκεκριμένα η απελευθέρωση της Καρδίτσας ήταν ειρηνική και αναίμακτη, ουσιαστικά όμως υπήρξε αποτέλεσμα της επανάστασης του 1877 (και του συνεδρίου του Βερολίνου που ακολούθησε), η οποία απέτυχε σε όλες τις περιοχές της Ηπείρου, της Μακεδονίας και της Θεσσαλίας, μετά την εξουδετέρωση των επαναστατικών εστιών στο Πήλιο, την Όσσα και τον Όλυμπο, με μοναδική εξαίρεση τις σημαντικές επιτυχίες που είχαν σημειώσει οι επαναστάτες στην περιοχή του νομού Καρδίτσας, οι οποίοι διατηρούσαν υπό τον έλεγχό τους οχυρές θέσεις. Εκεί παρενέβησαν οι Μεγάλες Δυνάμεις και οι πρεσβευτές Γαλλίας και Αγγλίας και έπεισαν τους αρχηγούς να τη διακόψουν, με την υπόσχεση ότι η Θεσσαλία θα ελευθερωθεί με απόφαση του συνεδρίου που θα συνήρχετο στο Βερολίνο σύντομα και πράγματι, το συνέδριο συγκλήθηκε τον Ιούνιο του 1878.
Μοναδικό επιχείρημα στο συνέδριο οι επιτυχίες των επαναστατών του Νομού Καρδίτσας.
Αποτέλεσμα η κατάργηση των αποφάσεων του Αγίου Στεφάνου που έδιναν όλη τη Βόρεια Ελλάδα στην Βουλγαρία και η απελευθέρωση Θεσσαλίας και Ηπείρου ( άκρα Αμβρακικού- Παγασητικού)
3. Δικαιολογημένα λοιπόν ο όρος «προσάρτηση», τον οποίο συναντάμε στη διοικητική ορολογία της εποχής, -αλλά και σήμερα,- κρίνεται άστοχος, και θα πρέπει να κάνουν λόγο για απελευθέρωση της Θεσσαλίας, καθώς προηγήθηκε οργανωμένη επαναστατική προσπάθεια στις παραμονές του 1881.
4. Η ενσωμάτωση της Θεσσαλίας στην Ελλάδα δεν είχε μόνον αποτέλεσμα την αύξηση του παραγωγικού πλούτου της χώρας από την εύφορη πεδιάδα της, αλλά και την ενδυνάμωση του Ελληνικού Στρατού. Οι Δυτικοθεσσαλοί στελέχωσαν τα πλέον αποτελεσματικά τμήματα του Ελληνικού Στρατού (9ο Τάγμα Ευζώνων, 4ο Τάγμα Ευζώνων, ιππικό , 5ο Σύνταγμα κ.α.) στους απελευθερωτικούς αγώνες του 1912,1913,1919-1922, καθώς και του πολέμου του 1940-41 και συνετέλεσαν έτσι με αυτόν τον τρόπο τα μέγιστα για την απελευθέρωση των υπόδουλων τότε περιοχών της Ηπείρου, της Μακεδονίας της Θράκης και των νησιών.
