Για τις αλλαγές στην περιβαλλοντική αδειοδότηση και τη ρύθμιση των αυθαιρέτων μίλησε στην Ολομέλεια της Βουλής η Μαρία Θεοχάρη, στο πλαίσιο της συζήτηση του εν λόγω νομοσχεδίου του ΥΠΕΚΑ.
Ακολουθούν τα κύρια σημεία της ομιλίας της:
Η σημερινή συζήτηση αφορά μία εξαιρετικά σημαντική νομοθετική πρωτοβουλία που εισάγει καινοτομίες, που αλλάζουν ριζικά το τοπίο στην αδειοδότηση περιβαλλοντικών έργων, αλλά και τη ρύθμιση των αυθαιρέτων. Πρόκειται για ένα νομοσχέδιο-τομή που κάνει πράξη όσα έπρεπε να έχουν γίνει εδώ και χρόνια, ανεξάρτητα από το πολιτικό κόστος.
Όλοι γνωρίζουμε πόσο χρονοβόρα και συγχρόνως δαπανηρή είναι η διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης, με αποτέλεσμα πολλές φορές να είναι αποτρεπτική για κάθε είδους επένδυση. Σήμερα το ΥΠΕΚΑ προχωρά στην αλλαγή του τρόπου αδειοδότησης και του συστήματος περιβαλλοντικών ελέγχων, με στόχο να υπάρχει ουσιαστική προστασία του περιβάλλοντος. Συγχρόνως απλοποιεί τις διαδικασίες που απαιτούνται ως προς το χρόνο και τον αριθμό των έργων με τρόπο πιο ορθολογικό.
Ο μέσος χρόνος στη χώρα μας για την ολοκλήρωση περιβαλλοντικής αδειοδότησης, μελέτης και προμελέτης ξεπερνά τους είκοσι μήνες. Σε κάποια δε έργα, όπως εξόρυξη, ξεπερνά τα τρία χρόνια, ενώ στην Ευρώπη ο αντίστοιχος χρόνος είναι περίπου δέκα μήνες. Είναι πολύ θετικό, λοιπόν, ότι με το παρόν νομοσχέδιο ο αριθμός μειώνεται στις δύο χιλιάδες μελέτες ετησίως.
Σημαντική ρύθμιση είναι η απαλλαγή από τη διαδικασία αδειοδότησης έργων που έχουν τοπικές επιπτώσεις στο περιβάλλον: ξενοδοχεία, βιοτεχνίες, βιομηχανίες χαμηλής όχλησης κ.λπ. Η μελέτη θα αντικαθίσταται με πρότυπους περιβαλλοντικούς όρους που χορηγούνται αυτόματα. Καταργείται η προμελέτη, που μέχρι τώρα ήταν υποχρεωτική. Έργα και δραστηριότητες κατηγοριοποιούνται, και μειώνονται τα έργα που απαιτούν περιβαλλοντική αδειοδότηση, όπως αλυκές, φωτοβολταϊκά πάρκα, εκτυπωτικές δραστηριότητες, παραγωγή κρασιού.
Δεν απαιτούνται πια οι συνυπογραφές άλλων Υπουργών. Καταργούνται οι αλληλοκαλυπτόμενες αδειοδοτήσεις, εισάγεται η δυνατότητα αξιολόγησης των μελετών από πιστοποιημένο σώμα, αλλά και η δυνατότητα ηλεκτρονικής υποβολής της αίτησης. Θεσπίζονται υποχρεωτικές τακτικές περιβαλλοντικές επιθεωρήσεις, με αυτοψία σε όλα τα έργα που υπόκεινται σε περιβαλλοντική αδειοδότηση. Τέλος, θεσπίζεται η διενέργεια ειδικής οικολογικής μελέτης, όταν πρόκειται για περιοχή NATURA.
Το δεύτερο μέρος του νομοσχεδίου ανατρέπει τα δεδομένα, ρυθμίζοντας ένα εξαιρετικά σύνθετο πρόβλημα, με περιβαλλοντικές και κοινωνικές διαστάσεις: την αυθαίρετη δόμηση. Η αναποφασιστικότητα της πολιτείας και η δυσκολία στην τροποποίηση της πολεοδομικής νομοθεσίας και στην έκδοση των αδειών έχει καταστήσει την αυθαίρετη δόμηση εθνική πρακτική που τυγχάνει ευρείας αποδοχής. Έτσι συντηρείται ένας φαύλος κύκλος διαπλοκής πολιτών με κρατικές υπηρεσίες και πολλές φορές παρατηρούνται φαινόμενα εκβιασμού, που προσπαθούν να εκμεταλλευτούν την ανομία στο σύνολό της, από δίκτυα υπηρεσιών κοινής ωφέλειας (Δ.Ε.Η., Ο.Τ.Ε.) μέχρι Αστυνομία και Πολεοδομία.
Σίγουρα το κράτος έχει ευθύνη για τη βλάβη και μέχρι σήμερα αδυνατούσε να την αποκαταστήσει, διότι δεν διέθετε τους απαραίτητους ελεγκτικούς μηχανισμού, για να εντοπίσει και να εφαρμόσει όλα τα τεχνικά, δομικά και διοικητικά μέσα. Η πολιτεία οφείλει να τηρεί τις αρχές ισότητας των πολιτών, του κράτους δικαίου, της κοινωνικής και περιβαλλοντικής δικαιοσύνης. Το κράτος οφείλει να αντικαταστήσει το περιβαλλοντικό ισοζύγιο από την αυθαίρετη δόμηση. Και αυτό πρέπει να το κάνει, χωρίς συμβιβασμούς και δικαιολογίες.
Το νομοσχέδιο έρχεται, λοιπόν, όντως να λύσει το πρόβλημα με τρόπο ρεαλιστικό και δίκαιο και δεν το βλέπει μόνο από την εισπρακτική σκοπιά, αλλά περισσότερο προσεγγίζει το πρόβλημα από την κοινωνική, περιβαλλοντική και πολεοδομική του διάσταση στη λογική της πράσινης ανάπτυξης και της αειφορίας.
Η ρύθμιση αποτελεί τομή, γιατί βάζει κόκκινες γραμμές για αιγιαλούς και δάση από εδώ και στο μέλλον. Προβλέπει ότι θα ακυρώνεται κάθε δικαιοπραξία για μεταβίβαση ακινήτου, στο οποίο υπάρχει αυθαίρετη δόμηση. Επιπλέον, προβλέπεται ένα πλήρες σύστημα ελέγχου με την υποχρέωση υποβολής δήλωσης των εμπλεκομένων. Καταγράφονται όλα τα αυθαίρετα ηλεκτρονικά, ώστε να επιτευχθεί ένας πολεοδομικός σχεδιασμός. Συγκροτείται ειδική υπηρεσία κατεδάφισης. Το πρόστιμο που επιβάλλεται και κατατίθεται στο Πράσινο Ταμείο εξισορροπεί τη βλάβη και σκοπό έχει τη βελτίωση της ζωής των πολιτών.
Είναι μια εξαιρετική νομοθετική πρωτοβουλία που έρχεται να βάλει τέλος στο καθεστώς της αυθαίρετης δόμησης που ταλανίζει την πολιτική και κοινωνική ζωή της χώρας εδώ και δεκαετίες, προστατεύοντας και το περιβάλλον, αλλά και αναβαθμίζοντας τη ζωή των πολιτών.
Είναι καιρός, επιτέλους, το κράτος να πάψει να είναι συνένοχος στην αυθαιρεσία. Είναι καιρός να δούμε το περιβάλλον ως προτεραιότητα, να πάψουμε να το καταπατούμε και να το καταστρέφουμε και να προσπαθήσουμε να επανορθώσουμε τη ζημιά που του έχουμε προκαλέσει. Είναι καιρός να απεμπλακούν όλες οι υπηρεσίες από την ατέρμονη γραφειοκρατία που φρενάρει την ανάπτυξη της χώρας.
