Η προστασία του περιβάλλοντος, η εκτεταμένη χρήση της ενέργειας αλλά και η εξάρτηση της Ελλάδας από την εισαγωγή πετρελαίου και ενέργειας από άλλες χώρες, δημιουργούν επιτακτική την ανάγκη για αξιοποίηση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ), με αποτέλεσμα να βρίσκονται σήμερα στην κεντρική σκηνή του αναπτυξιακού και οικονομικού ενδιαφέροντος.
Οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας είναι οι φυσικοί πόροι που μας προσφέρει το περιβάλλον, προκειμένου μέσα από την εκμετάλλευσή τους να παράγουμε καθαρή ενέργεια και αυτοί είναι:
- Ο αέρας με την αιολική ενέργεια που παράγεται με τις ανεμογεννήτριες,
- το νερό με την υδραυλική ενέργεια,
- η βιομάζα για την παραγωγή ηλεκτρικής και θερμικής ενέργειας,
- η γεωθερμία που χρησιμοποιεί την θερμική ενέργεια που προέρχεται από το εσωτερικό της γης, και
- ο ήλιος με την ηλιακή ενέργεια και την μετατροπή αυτής σε θερμική με την ηλιοθερμία και σε ηλεκτρική μέσα από τα φωτοβολταϊκά συστήματα, στα οποία σήμερα και θα εστιάσουμε.
Το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος τονίζει ότι είμαστε αντιμέτωποι με την «ενεργειακή φτώχεια» και κατά συνέπεια θα πρέπει να προκριθούν λύσεις, που θα μειώνουν το κόστος της ενεργειακής δαπάνης των ελληνικών νοικοκυριών και επιχειρήσεων, και θα βοηθούν στην προστασία του περιβάλλοντος.
Μέσα από την διαπιστωμένη αυτή ενεργειακή φτώχεια της εποχής μας, η ένταξη των εφαρμογών των ΑΠΕ αποτελεί αναγκαία συνθήκη για την υλοποίηση όλων των νέων κατασκευών αλλά και ενεργειακής αναβάθμισης των παλαιοτέρων, κάτι που παρουσιάζεται στον Κανονισμό Ενεργειακής Απόδοσης των Κτιρίων (Κ.ΕΝ.Α.Κ.). Συμφωνά με τον Κ.ΕΝ.Α.Κ. προβλέπονται για τα κτίρια της χώρας μας:
- η εκπόνηση Μελέτης Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων,
- η Θέσπιση ελάχιστων ορίων κατανάλωσης ενέργειας,
- η Ενεργειακή Κατάταξη Κτιρίων (Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης) και
- οι Ενεργειακές Επιθεωρήσεις κτιρίων, λεβήτων και εγκαταστάσεων θέρμανσης και κλιματισμού
Οφείλουμε ως μηχανικοί να ενσωματώνουμε στις κατασκευές όλο και πιο πολύ τις αρχές της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής (προσανατολισμός, φύτευση, φυσικός αερισμός και φωτισμός, κλπ) με αξιοποίηση των ΑΠΕ (ήλιος – αέρας – φως κλπ), και τις αρχές του ενεργειακού σχεδιασμού του κτιρίου με κατάλληλα υλικά και τεχνολογίες, ώστε να εξασφαλίσουμε συνθήκες υγιεινής διαβίωσης, με λιγότερες απαιτήσεις σε ενέργεια.
Ειδικότερα ο ρόλος της ηλιακής ενέργειας, έχει λάβει ηγετική θέση σε αυτήν την προσπάθεια χρήσης των ΑΠΕ, από την στιγμή που αυτή η πηγή ενέργειας υπόσχεται μεγάλες προοπτικές ανάπτυξης μέσα από τις φωτοβολταϊκές επενδύσεις, ιδιαίτερα σε χώρες με μεγάλη ηλιοφάνεια, όπως είναι η Ελλάδα. Μπορεί να θεωρηθεί σαν ένας νέος βιομηχανικός τομέας υπό εξέλιξη που θα γνωρίσει μεγάλη άνθιση. Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε πως στο εξωτερικό εκμεταλλεύονται τις δυνατότητες του ηλίου για παραγωγή ρεύματος εδώ και περίπου 15 χρόνια με σημαντικά οφέλη και συνεχώς αυξανόμενες τάσεις. Επίσης είναι σημαντικό να αναφέρω πως στη Γερμανία η απόδοση μιας φωτοβολταϊκής εγκατάστασης είναι περίπου στο 7% ενώ στην Ελλάδα περίπου στο 14%. Για την Ελλάδα είναι κάτι καινούργιο, ενώ πολλές ευρωπαϊκές χώρες με πολύ μικρότερη ηλιοφάνεια από την χώρα μας, κερδίζουν από την παραγωγή καθαρής ηλεκτρικής ενέργειας εδώ και δεκαετίες.
Στην Ελλάδα μέσα από τον νόμο για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας που ψηφίστηκε στα μέσα του 2010 και μια σειρά αποφάσεων και τροποποιήσεων στις οποίες θα αναφερθούμε και θα αναλύσουμε σήμερα, ορίζεται ως εθνικός μας στόχος, η κάλυψη με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ) του 40% τουλάχιστον της ακαθάριστης κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας έως το 2020. Το μερίδιο των φωτοβολταϊκών στον παραπάνω εθνικό στόχο είναι η εγκατάσταση 1.500 μεγαβάτ (MW) έως το 2014 και συνολικά 2.200 μεγαβάτ (MW) έως το 2020. Από αυτά θα δοθούν στους κατ΄ επάγγελμα αγρότες τα 500 από τα 1500 μεγαβάτ (MW) εως το 2014 και τα 750 από τα 2.200 μεγαβάτ (MW) έως το 2020. Για τα οικιακά φωτοβολταϊκά δεν υπάρχει πλαφόν ως προς την ισχή τους.
Η επένδυση σε φωτοβολταϊκή εγκατάσταση, είναι έργο μηχανικού που απαιτεί σωστή μελέτη και επίβλεψη κατά την εκτέλεσή του, και έτσι θα πρέπει να αντιμετωπίζεται από τους επενδυτές. Σε κάθε περίπτωση η μελέτη, η επίβλεψη και η εγκατάσταση κάθε τέτοιου συστήματος, δεν μπορεί να γίνεται δίχως την απαραίτητη τεχνοοικονομική γνώση. Οι τεκμηριωμένες μελέτες, δεν αυξάνουν το κόστος σε καμιά περίπτωση, αντίθετα μειώνουν το κόστος αυξάνοντας την απόδοσή τους. Άλλωστε η πλειονότητα των χρημάτων που δίνεται σε μια εταιρεία για την υποβολή φακέλου αδειοδότησης φωτοβολταϊκού σταθμού συνήθως συμψηφίζεται από την εταιρεία στο συνολικό ποσό της κατασκευής του έργου.
Είναι υποχρέωση, επίσης του κράτους, να προβλέψει διαδικασίες σύντομες και αντιγραφειοκρατικές, ώστε το πρόγραμμα να προχωρήσει το συντομότερο δυνατόν.
Λόγω φαινομένων παραπληροφόρησης αλλά και προσπάθειας χειραγώγησης των υποψήφιων επενδυτών τα οποία παρατηρούνται στο χώρο των φωτοβολταϊκών σταθμών, κυρίως ως προς στους επενδυτές που φέρουν τη ιδιότητα του αγρότη, θα προβούμε ως Νομαρχιακή Επιτροπή του ΤΕΕ Καρδίτσας στην παρούσα ενημέρωση με σκοπό :
- την προστασία των επενδυτών
- την διάχυση της παρεχόμενης τεχνικής υποστήριξης που απαιτείται, σε όλους τους Μηχανικούς και
- την καταπολέμηση της απαξίωσης του τεχνικού κόσμου.
Το επενδυτικό κοινό πρέπει να γνωρίζει τα εξής:
- Η επένδυση σε φωτοβολταϊκούς σταθμούς παραγωγής ηλ/κής ενέργειας είτε ο επενδυτής είναι αγρότης είτε όχι και ασχέτως μεγέθους, είναι ένα τεχνικό έργο που απαιτεί την τεχνική υποστήριξη Μηχανικού και μόνο σε αυτόν μπορεί να ανατεθεί η μελέτη, η επίβλεψη και η έκδοση ανάλογων αδειών που τυχόν απαιτούνται.
- Οι επενδυτές πρέπει να απευθύνονται σε Διπλωματούχους Μηχανικούς, καθώς η ορθότητα της επένδυσης απαιτεί την συνεργασία πολλών ειδικοτήτων μηχανικών (ηλεκτρολόγου μηχανικού, τοπογράφου μηχανικού, πολιτικού μηχανικού, αρχιτέκτονα κλπ), οι οποίοι λόγω της επιστημονικής τους επάρκειας, και λόγω των νομικά κατοχυρωμένων επαγγελματικών δικαιωμάτων τους, είναι σε θέση υπεύθυνα να τους συμβουλεύσουν για την καταλληλότητα του γηπέδου τους, το κόστος και την αναμενόμενη απόδοση της επένδυσης, την στατική επάρκεια των κτιρίων σε περίπτωση στεγών, την αισθητικά σωστή ένταξη στο κτίριο και εν τέλει να παράσχουν την τεχνική υποστήριξη (μελέτη-επίβλεψη-συντήρηση) για την εγκατάσταση της μονάδας.
- Υποψήφιοι επενδυτές που φέρουν την επαγγελματική ιδιότητα του αγρότη και οι οποίοι απευθύνονται στις Ενώσεις Αγροτικών Συνεταιρισμών προς πρώτη ενημέρωσή τους, πρέπει να γνωρίζουν ότι έχουν την δυνατότητα να συνεχίσουν την υλοποίηση της επένδυσής τους, αναθέτοντας την τεχνική υποστήριξη που απαιτείται σε οποιονδήποτε Μηχανικό της αρεσκείας τους, εξασφαλίζοντας έτσι την άμεση παρακολούθηση της εξέλιξης της επένδυσής τους, αλλά και την εμπιστοσύνη που προκύπτει από την διαπροσωπική σχέση με τον Μηχανικό της επιλογής τους.
- Γίνετε σαφές επίσης ότι το επιστημονικό και τεχνικό δυναμικό της περιοχής μας είναι επαρκέστατο τόσο ποιοτικά όσο και ποσοτικά, προκειμένου να αναλάβει την τεχνική υποστήριξη αυτών των έργων και ουδεμία επιφύλαξη περί αυτού δεν πρέπει να υπάρχει από τους επενδυτές, ώστε να απευθύνονται σε «ξένους παντογνώστες» που δεν τους έχουν ξαναδεί και αύριο ενδεχομένως να τους ψάχνουν.
Προσωπικά από την ενασχόληση μου με τον χώρο των φωτοβολταϊκών τόσο ως μελετητής και κατασκευαστής, αλλά και ως παραγωγός ηλεκτρικής ενέργειας από φωτοβολταϊκά πιστεύω ότι:
- Η εγκατάσταση φωτοβολταϊκων είναι μια επένδυση και έτσι θα πρέπει να αντιμετωπίζεται από όλους. Ακούγεται εσφαλμένα το δίλλημα αν είναι ευκαιρία ή φούσκα. Η απάντηση σε αυτό είναι πως αποτελεί μια πολλά υποσχόμενη επένδυση – επιχείρηση με ότι θετικά και αρνητικά μπορεί να εμπεριέχει. Όπως όλες οι επενδύσεις – επιχειρήσεις έτσι κι αυτή έχει δυνατά και αδύνατα σημεία. Η διαφορά είναι πως σε σχέση με τις υπόλοιπες σήμερα έχει το μικρότερο επιχειρηματικό ρίσκο, μέσα στο αβέβαιο αυτό οικονομικό τοπίο με εξασφαλισμένο εισόδημα από το κράτος για 20 τουλάχιστον χρόνια.
- Η επένδυση πάνω από 10KW σε χωράφι ή στέγη δεν αφορά όλους όπως ακούγεται εσφαλμένα. Είναι απαραίτητο να υπάρχει κάποιο αρχικό κεφάλαιο καθώς οι τράπεζες δεν χρηματοδοτούν όλο το έργο αλλά το 80% – 85% του κόστους της επένδυσης. Για κάποιον όμως που διαθέτει το 15%-20% του κεφαλαίου αυτού, αξίζει να προχωρήσει καθώς τα οφέλη του είναι πολλά.
- Για οικιακό Φ/β έως 10KW μπορεί να συμμετάσχει οποιοσδήποτε αρκεί να διαθέτει τον απαραίτητο χώρο σε στέγη η ταράτσα. Εκεί η χρηματοδότηση των τραπεζών είναι 100% της επένδυσης με μοναδική υποθήκη την σύμβαση που υπογράφει κάποιος με τον φορέα υλοποίησης (ΔΕΣΜΗΕ Α.Ε.), και όχι κάποιο ακίνητο. Αποτελεί μια επένδυση χαμηλού κόστους με εξασφαλισμένο αφορολόγητο εισόδημα για 25 χρόνια. Ο χρόνος εξασφάλισης της δανειοδότησης και υλοποίησης ενός τέτοιου έργου είναι πολύ σύντομος.
- Υπάρχει μια γενικότερη αβεβαιότητα σχετικά με την σύμβαση που υπογράφει ο επενδυτής με τον ΔΕΣΜΗΕ Α.Ε. Εδώ θα πρέπει να διευκρινιστεί πως την ίδια ακριβώς σύμβαση που υπογράφει ο μικρός επενδυτής της περιοχής μας, υπογραφούν και οι γνωστοί μεγαλοεπενδυτές σε όλη την χώρα που με την επιχειρηματική δράση τους κινούνται πάντα μελετημένα προς υπεράσπιση των συμφερόντων τους. Λέτε να μην ξέρουν τι κάνουν;;; Επίσης στη σημερινή συγκυρία που όλοι γνωρίζουμε πόσο δύσκολα δίνουν οι τράπεζες δάνεια, τα μόνα δάνεια που δίνονται σίγουρα και εύκολα είναι αυτά που αφορούν Φ/β εγκατάσταση και μάλιστα χωρίς υποθήκη κάποιο χωράφι ή κτίριο αλλά με μόνη υποθήκη τη σύμβαση που υπογράφεται με τον ΔΕΣΜΗΕ.
- Η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σταθμών ηλεκτρικής ενέργειας στην περιοχή μας, από ντόπιους επενδυτές, και όχι από ξένους θα συμβάλλει αναμφισβήτητα στην προώθηση του ρυθμού ανάπτυξης της τοπικής οικονομίας, μέσα από την αύξηση του εισοδήματος των ντόπιων νοικοκυριών. Και είναι κρίμα να μην προλάβουν κάποιοι Καρδιτσιώτες επενδυτές να υλοποιήσουν κάποια επένδυση φωτοβολταϊκών. Ορισμένοι κύκλοι, ελπίζω λόγω άγνοιας και όχι εσκεμμένα, προσπαθούν να αποτρέψουν ντόπιους επενδυτές να υλοποιήσουν μια εγκατάσταση προκειμένου να εκμεταλλευτούν το πλαφόν της ισχύος προς όφελος των μεγαλοεπενδυτών ή επενδυτών ξένων στην τοπική κοινωνία. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως ένα δικαίωμα για αύξηση του εισοδήματος της τοπικής Κοινωνίας της Καρδίτσας, μπορεί να απολεστεί καθώς έχουν διεισδύσει πολλοί ξένοι επενδυτές οι οποίοι το εισόδημα που θα καρπώνονται από τα φωτοφολταϊκα πάρκα που θα έχουν εγκαταστήσει σε χωράφια της Καρδίτσας, θα το διοχετεύουν σε αγορές οπού θα διαμένουν, μακριά από την Καρδίτσα. Αυτό θα γίνεται εις βάρος όλων μας για τα επόμενα 20 με 25 χρόνια, διότι στο μέλλον και να θέλει κάποιος δε θα μπορεί να υλοποιήσει κάποια επένδυση καθώς θα έχει συμπληρωθεί η προβλεπόμενη ισχύς για το νομό Καρδίτσας.
Όποιος ενδιαφέρεται για μια επένδυση σε φωτοβολταϊκά, μπορεί να ενημερωθεί υπεύθυνα από γραφεία διπλωματούχων μηχανικών της πόλης μας, με αποδεδειγμένη πολύχρονη κατασκευαστική εμπειρία και διαδρομή στην Καρδίτσα με εξειδικευμένους τεχνίτες της περιοχής μας, και να μην ακούει την διαχεόμενη, ανεύθυνη και επικίνδυνη πολλές φορές για τον τόπο μας, παραφιλολογία που υπάρχει σήμερα. Ας βοηθήσουμε τον Νομό μας να συμβάλλει σε ένα καθαρότερο περιβάλλον, με σημαντικά οικονομικά οφέλη για τους κατοίκους του.
Ο πρόεδρος της Νομαρχιακής Επιτροπής Καρδίτσας του
Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος
Τσιώνας Βασίλειος
