Η Πρέσβειρα της Αυστρίας κ. Hermine Poppeller, με τη Βουλευτή του Νομού Καρδίτσας και Πρόεδρο της Ομάδας Φιλίας Ελλάδος – Αυστρίας του Ελληνικού Κοινοβουλίου κ. Ασημίνα Σκόνδρα, επισκέφθηκαν το παλιό Ζαχαρουργείο και το Κονάκι της οικογένειας Χρηστάκη Ζωγράφου στην Τοπική Κοινότητα Λαζαρίνας του Δήμου Μουζακίου.
Ο Δήμαρχος κ. Θεοφάνης Στάθης αρχικά υποδέχθηκε την αποστολή στο μισοερειπωμένο εργοστάσιο, όπου η Αυστριακή διπλωμάτης έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την ανάδειξη και μουσειακή αξιοποίησή του. Ο κ. Στάθης επισήμανε πως στο παρελθόν έγιναν απόπειρες προς αυτή την κατεύθυνση, όμως δεν προχώρησε κάποια σχετική διαδικασία καθώς είναι ασαφές το ιδιοκτησιακό καθεστώς.
Το εν λόγω εργοστάσιο είναι ένα ξεχωριστό βιομηχανικό μνημείο της προπολεμικής εποχής που κατασκευάστηκε και πρωτολειτούργησε το 1894, από τον Ηπειρώτη στην καταγωγή Χρηστάκη – Εφέντη Ζωγράφο, ομογενή από την Κωνσταντινούπολη. Ήταν το πρώτο «Εργοστάσιο Ζακχάρεως» που ιδρύθηκε στα Βαλκάνια. Το οίκημα του εργοστασίου ήταν μήκους 124, πλάτους 28 και ύψους 8 μέτρων. Λειτουργούσε με ατμολέβητες και η ζάχαρη παραγόταν από τεύτλα, τα οποία οι ιδιοκτήτες καλλιεργούσαν στο ιδιόκτητο τσιφλίκι τους. Γενικά, από το 1894 μέχρι το 1899 το Εργοστάσιο είχε μεγάλες ζημιές, γιατί και η ποσότητα των τεύτλων που καλλιεργούνταν ήταν μικρή – επομένως, μικρή και η ποσότητα της παραγόμενης ζάχαρης -, ενώ το κόστος λειτουργίας του Εργοστασίου πολύ μεγάλο.Το 1898 πέθανε ο ιδρυτής του εργοστασίου Χρηστάκης – Εφέντης και τη διεύθυνση ανέλαβαν οι δύο γιοι του που ήταν σπουδαγμένοι στην Ευρώπη. Αγοράστηκαν καινούργια μηχανήματα και τρακτέρ για την καλλιέργεια των τεύτλων, έτσι η παραγωγή βελτιώθηκε σημαντικά. Από το 1900 και εφεξής, το εργοστάσιο είχε σημαντικά κέρδη. Τελικά το 1909 το «Εργοστάσιο Ζακχάρεως» αναγκάστηκε να αναστείλει τη λειτουργία του, εξαιτίας του αθέμιτου ανταγωνισμού που υπέστη με την εισαγωγή ζάχαρης από το εξωτερικό και τη δυσβάστακτη φορολογία που επιβλήθηκε.
Η μίνι περιοδεία της Αυστριακής Πρέσβειρας συνεχίστηκε στο οικιστικό συγκρότημα του Αγροκτήματος Ζωγράφου, όπου ο Δήμαρχος ξενάγησε την κ. Poppeller στο Κονάκι και στις γύρω όμορφες δασικές εκτάσεις αφηγούμενος την πλούσια ιστορία του.
Υπογραμμίζεται ότι το Υπουργείο Πολιτισμού, με Υπουργική Aπόφαση που δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως στις 6 Αυγούστου 1984, (ΦΕΚ τεύχος Β’ – Αθήνα 20 Σεπτεμβρίου 1984, αριθμός φύλλου 674), χαρακτήρισε «ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο και ως έργο τέχνης σύμφωνα με το νόμο 1469/50, το Κονάκι του Ιωάννου Ζωγράφου, ιδιοκτησίας τότε, Αθανασίου Μπάτζιου, που βρίσκεται στη Λαζαρίνα του Νομού Καρδίτσας». Κι’ αυτό… «Επειδή αποτελεί αξιόλογο και αντιπροσωπευτικό δείγμα της αρχιτεκτονικής μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας από τους Τούρκους. Συνδέεται άμεσα με την νεότερη ιστορία μας, όπως του αγροτικού κινήματος και της Εθνικής Αντίστασης και γιατί υπήρξε κατοικία του Γεωργίου Ζωγράφου που έπαιξε σημαίνοντα ρόλο στη νεότερη ιστορία μας» όπως αναφέρει χαρακτηριστικά η Υ.Α..
Η κ. Poppeller με την κ. Σκόνδρα, ολοκλήρωσαν την τοπική περιοδεία τους με σύντομη επίσκεψη στις εγκαταστάσεις της πρώην «Ιπποτούρ», όπου από το 1932 μέχρι πριν μερικά χρόνια, εκτρέφονταν καθαρόαιμα άλογα ιπποδρομιών.
Τόσο η Αυστριακή Πρέσβειρα, όσο και η Βουλευτής, ευχαρίστησαν τον κ. Στάθη για την ζεστή υποδοχή και την ξενάγηση που τους παρείχε σε έναν βαθιά ιστορικό τόπο, με μοναδική φυσική ομορφιά, για τον οποίο δήλωσαν ότι μεγάλη επιθυμία τους είναι να επισκεφθούν ξανά το ερχόμενο καλοκαίρι.
