Από τα πιο παλιά χωριά της Νεβρόπολης μαζί με το Νεοχώρι και την Κερασιά είναι η Καρίτσα Δολόπων που απέχει 46 χλμ. από την Καρδίτσα. Είναι κτισμένη σε 1.180 μ. υψόμετρο μέσα σε δάσος και σε έδαφος με έντονες κλίσεις, Σήμερα η Καρίτσα Δολόπων ανήκει στο Δήμο Νεβρόπολης Αγράφων του Ν. Καρδίτσας και σ_ αυτή υπάγονται οι οικισμοί Πλακωτό (Αγ. Μαρίνα), Ράφηνα, Παϊσέικα, Χόλιανο, Λογγά, Κατέας και Μέγα Ρέμα. Οι κάτοικοι είναι ντόπιοι ορεινοί, ενώ ένας μικρός αριθμός αυτών έχει σαρακατσάνικη καταγωγή. 30 είναι οι μόνιμοι κάτοικοι του χωριού το χειμώνα και ο αριθμός αυτών κατά τους θερινούς μήνες αυξάνεται σε 1.000 άτομα. Πηγές εισοδήματος είναι η κτηνοτροφία, η γεωργία, η μελισσοκομία, οι δενδροκαλλιέργειες (καρυδιές, καστανιές) και οι δασικές ασχολίες.
-Ιστορία – Μνημεία – Αξιοθέατα
Το χωριό βρίσκεται στον ίδιο χώρο από τα βυζαντινά χρόνια. Στη θέση «Παλιοχώρι», λίγο μετά την Καρίτσα και κοντά στο ποτάμι, υπήρχε οικισμός των αρχαίων Δολόπων. Από τα επιφανειακά ευρήματα ο οικισμός προσδιορίζεται χρονικά στον 3ο π.Χ. αι. Σε εκκλησιαστικό βιβλίο μαρτυρείται η καταστροφή της το 1823 από το Μουσταή Πασά της Σκόδρας. Η κατασκευή των σπιτιών της Καρίτσας ακολουθεί την τυπική αγραφιώτικη αρχιτεκτονική. Επειδή το χωριό κάηκε και το 1943 από τους Γερμανούς λόγω της συμμετοχής στην Εθνική Αντίσταση και της λειτουργίας τυπογραφείου του ΕΑΜ, έχουν διασωθεί ελάχιστα πετρόκτιστα και διώροφα σπίτια. Σώζεται επίσης νερόμυλος στον Καριτσιώτη, σε μέτρια κατάσταση.
-Έθιμα – Παραδόσεις
Η Μονή Παναγίας της Πελεκητής είναι ένα σημαντικό ιστορικό, θρησκευτικό και αρχιτεκτονικό μνημείο της περιοχής. Βρίσκεται σε απόσταση 1 χλμ. από το χωριό, σε υψόμετρο 1.400 μ., λαξεμένη σε βράχο, μέσα σ’ ένα άγριο και απόκρημνο τοπίο εκπληκτικής ομορφιάς. Χτίστηκε πιθανόν πριν το 1500 και αγιογραφήθηκε στα μέσα του 17ου αι. Το μοναστήρι το 1939 κηρύχτηκε Ιστορικό Διατηρητέο Μνημείο. Η Ιερά Μονή Παναγίας Πελεκητής θεωρείται από τα πιο σπάνια θρησκευτικά μνημεία του 16ου αιώνα. Εδώ, μπορείτε να θαυμάσετε πολλά και σημαντικά κειμήλια όπως ιερά ευαγγέλια, χειρόγραφα, εκκλησιαστικά σκεύη και πολλά άλλα. Μην παραλείψετε να προσέξετε το υπέροχο ξυλόγλυπτο τέμπλο και τις τοιχογραφίες που κοσμούν το ναό. Η μονή λειτουργεί μόνο κάθε δεκαπενταύγουστο οπότε και γιορτάζει τη μνήμη της Θεοτόκου. Τμήμα της Πελεκητής είναι και ο ναός της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος που κάηκε από τους Τούρκους το 1823 και ανακατασκευάστηκε εν μέρει το 1841. Ο ενοριακός ναός του Αγ. Ιω. του Προδρόμου μέσα στην Καρίτσα, κτίστηκε το 1904 στη θέση μικρότερης εκκλησίας.
-Φυσική Ομορφιά – Δραστηριότητες
Το σπήλαιο «του Γάκη» με σταλακτίτες και σταλαγμίτες, παραμένει αναξιοποίητο. Από τις υπόλοιπες σπηλιές, η πιο σημαντική είναι η διώροφη σπηλιά του Καϊμακιά στο Μέγα Ρέμα απ_ όπου πηγάζει ο Καριτσιώτης ποταμός από τις ονομαστές εκεί πηγές. Στην περιοχή υπάρχουν ακόμα οι κορυφές «Μπουρλέρο» στα 2.032 μ. και «Καραμανώλης» στα 1. 700 μ. με ωραία θέα προς τη λίμνη. Στο οροπέδιο «Καραμανώλη» υπάρχει και Χιονοδρομικό Κέντρο. Ο ποταμός Καριτσιώτης, μήκους λίγων χιλιομέτρων κυλάει τα καθαρά νερά του σε μία χαράδρα άφθαστης ομορφιάς, ανάμεσα σε έλατα, πλατάνια και ιτιές. Στο ποτάμι υπάρχουν μικρές πέστροφες και ασπρόψαρα. Ονομαστές είναι οι πετρόκτιστες βρύσες που είναι και χώροι περιπάτου. Όλη η περιοχή της Καρίτσας Δολόπων καλύπτεται από πολύ μεγάλα δημόσια δάση ελάτου, βελανιδιάς και οξυάς.
-Πολιτισμός – Εκδηλώσεις
Μεγάλο διήμερο πανηγύρι με πλήθος επισκεπτών διεξάγεται κάθε χρόνο το Δεκαπενταύγουστο στην πλατεία του χωριού με γλέντι μέχρι πρωίας και στον περίβολο του μοναστηριού της Παναγίας της Πελεκητής. Στις 23/8 και στις 8/9 διεξάγονται δύο άλλα πανηγύρια στην εκκλησία της Παναγίας στο Μέγα Ρέμα και στη Μονή Πελεκητής αντίστοιχα, με καθαρά θρησκευτικό χαρακτήρα. Επίσης κάθε Αύγουστο διοργανώνονται είτε από το Σύλλογο Καριτσιωτών Αθήνας «Παναγία η Πελεκητή» είτε από το Συμβούλιο του χωριού διάφορες εκδηλώσεις, όπως αθλητικοί αγώνες δρόμου, θεατρικές και χορευτικές παραστάσεις κ.ά. Στην Αθήνα εδρεύει και ο Σύλλογος Ραφηνιωτών και Παϊσέων Καρίτσας.
