Ο πολιτισμός μιας χώρας φαίνεται από το επίπεδο διαβίωσης των φυλακισμένων της(Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι). Στη χώρα μας τα ζητήματα των συνθηκών διαβίωσης των κρατουμένων στα καταστήματα κράτησης αποτελούσαν, και αποτελούν ιδίως σήμερα, terra incognita(άγνωστη χώρα), η κοινωνία δεν έχει καμία ουσιαστική ενημέρωση, ενώ τα κυρίαρχα ΜΜΕ που διαμορφώνουν εν πολλοίς και την κοινή γνώμη, σχεδόν ποτέ δεν αφιερώνουν ούτε γραμμή για τα ζητήματα αυτά, με λαμπρές εξαιρέσεις βέβαια, αλλά εξαιρέσεις. Όμως για μία δικαιοκρατούμενη πολιτεία η δημοσιότητα, ο κοινωνικός έλεγχος της λειτουργίας των φυλακών και η προστασία των δικαιωμάτων των φυλακισμένων αποτελούν απαράκαμπτες προϋποθέσεις κάθε σοβαρής προσπάθειας εξορθολογισμού και εξανθρωπισμού του σωφρονιστικού συστήματος. Και τέτοιες προσπάθειες έγιναν επανειλημμένως από την κυβέρνηση του Σύριζα, και επιβάλλεται να γίνονται συνεχώς, διότι το πρόβλημα έχει διαχρονικότητα και βάθος απύθμενο, και το «επείγον» είναι πάντοτε παρόν, ώστε επιβάλλεται να αναλαμβάνονται πρωτοβουλίες εκδημοκρατισμού και τελικά ουσιαστικού σωφρονισμού, που είναι και ο ΜΟΝΑΔΙΚΟΣ σκοπός της κράτησης των φυλακισμένων. Και αν υπάρχουν σοβαρές ενστάσεις για το αν επιτυγχάνεται ο σωφρονισμός τους, υπάρχει φόβος και τρόμος στη σκέψη και μόνο το τι θα γίνει εάν περάσει ο κορονοϊός την πόρτα των φυλακών. Πως πρέπει να αντιμετωπιστεί; Με ανθρωπισμό, νομιμότητα και θάρρος. Η εποχή κατά την οποία η εκτελεστική εξουσία πίστευε ότι μπορούσε να αντιμετωπίσει τα προβλήματα των φυλακών με την ωμή βία έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί, αφού στην εποχή μας κερδίζει συνεχώς έδαφος το κεφάλαιο των ατομικών δικαιωμάτων, και κατά συνέπεια και των δικαιωμάτων των κρατουμένων. Σύγχρονες αντιλήψεις για την ποινή και τον σωφρονισμό αρχίζουν να διατρέχουν και την ελληνική κοινωνία, η οποία δεν αποδέχεται τνη ντροπή των ελληνικών φυλακών.
Η απειλή του κορονοϊού για τους φυλακισμένους και φύλακές τους είναι παρούσα, και μας ανησυχεί η μέχρι σήμερα αβελτηρία της κυβέρνησης και του αρμόδιου υπουργείου. Και ενώ η κυβέρνηση και το αρμόδιο υπουργείο συνεχώς ομιλεί για την «ατομική ευθύνη» των πολιτών για την αντιμετώπιση της πανδημίας, τηρεί σιγήν ιχθύος σε ό,τι αφορά «την κρατική ευθύνη απέναντι στους φυλακισμένους. Η Πολιτεία επιβάλλοντας την ποινή πρέπει να είναι σε θέση να εγγυηθεί την προστασία της προσωπικότητας και των δικαιωμάτων του καταδικασμένου και θεωρείται αυτονόητη η εγγύηση της ζωής και της υγείας του κρατουμένου στη φυλακή, όμως το Κράτος δεν μπορεί να χρεώσει τις ελλείψεις του σωφρονιστικού συστήματος στους κρατούμενους. ΄Αρα απαιτούνται άμεσα και τολμηρά μέτρα που θα . εξασφαλίζουν όλα τα απαραίτητα μέσα προάσπισης της υγείας του. Σήμερα είναι γνωστό ότι μετά τη λήψη μέτρων αποσυμφόρησης των φυλακών από τις κυβερνήσεις του Σύριζα, από τον Ιούλιο 2019 και την υιοθέτηση και εφαρμογή του δόγματος «low end order»(νόμου και τάξης), την μεταφορά της σωφρονιστικής πολιτικής από το υπουργείο δικαιοσύνης στο υπουργείο προστασίας του πολίτη, και, κυρίως, την αναστολή του θεσμού της παροχής Κοινωφελούς Εργασίας ως κύριας ποινής(και αποτελούσε την βαλβίδα ασφαλείας αποφυγής φυλάκισης για μικρής και μεσαίας βαρύτητας), το άδειασμα των αγροτικών φυλακών, την αναστολή αιτήσεων ασύλου, πυροδότησαν μία νέα αύξηση του αριθμού των κρατουμένων, με αποτέλεσμα οι συνθήκες λίγο απέχουν από το να χαρακτηρίζονται ως εφιαλτικές. Επαναλαμβάνονται πολιτικές που εφαρμόστηκαν μέχρι το 2015 με τρόπο κοντόφθαλμο και εξοντωτικό για τους κρατουμένους, αντί να εξανθρωπίζεται το σωφρονιστικό σύστημα, αναζητούνται νέες φυλακές, αντί να παρακολουθούνται οι ευρωπαϊκές και διεθνείς τάσεις στο σύστημα των ποινών, υιοθετούν τον αυταρχισμό, τη μηδενική ανοχή και την αυστηροποίηση, αντί να λαμβάνονται μέτρα περιορισμού του αριθμού των κρατουμένων, η αύξησή τους δεν τους κινητοποιεί για λήψη μέτρων, με άμεσο κίνδυνο πάλι η χώρα μας να καταστεί το μαύρο πρόβατο του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων(η χώρα μας έχει τόσες καταδίκες για απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση των κρατουμένων(άρθρο 3 ΕΣΔΑ), όσες έχουν χώρες όπως η Αλβανία και η Τουρκία). Τι δεν καταλαβαίνουν; Απλά είναι τόση η δόση ακραίας ιδεοληψίας τους που νομίζουν ότι ευθύνεται το φάρμακο και όχι το νόσημα.
Αποτέλεσμα τέτοιων αντιλήψεων και πρακτικών είναι να έχει αυξηθεί ο αριθμός των κρατουμένων σε επίπεδα το 2015, και τι μέτρα λαμβάνει, μάλλον δεν λαμβάνει, η Γ.Γ. Αντεγκληματικής πολιτικής; Υπάρχει ή όχι συνωστισμός που εγκυμονεί κινδύνους για την υγεία και των κρατουμένων και των σωφρονιστικών υπαλλήλων; Τι περιμένει άραγε για τη λήψη μέτρων, μήπως τα εξαρτά από προηγούμενη ανακοίνωση κρούσματος σε κάποιο κατάστημα κράτησης; Τις παρατηρήσεις της CPT(Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατά των βασανιστηρίων κλπ.)τις λαμβάνει υπόψη η κυβέρνηση για τους φυλακισμένους; Πότε σκέφτεται και με ποιο τρόπο να τις υλοποιήσει; Τι ακριβώς θα περιλαμβάνει η από καιρό αναμενόμενη ΠΝΠ του υπουργείου προστασίας του πολίτη(που το ίδιο έχει ανακοινώσει ότι επίκειται); Πως σκέφτεται να αντιμετωπίσει το κατά κυριολεξία εκρηκτικό μείγμα συνωστισμού και κορονοϊού; Είναι γνωστό ότι πολλά καταστήματα κράτησης έχουν πληθυσμό διπλάσιο του προβλεπόμενου, και γίνεται αντιληπτό ότι ο συνωστισμός είναι δεδομένος. Και ενώ λαμβάνονται μέτρα, σκληρά σε μερικές περιπτώσεις, για την αποφυγή του συνωστισμού στην κοινωνία, γιατί δεν λαμβάνονται ανάλογα μέτρα για τον συνωστισμό στις φυλακές, όταν είναι επιστημονικά δεδομένο ότι ο συνωστισμός είναι η αιτία που πυροδοτεί την ανεξέλεγκτη γιγάντωση της πανδημίας; Δεν θέλουμε να πιστέψουμε ότι στις φυλακές θα δοκιμαστεί η «ανοσία της αγέλης», με παντελή αδιαφορία για την υγεία και τις ζωές κρατουμένων και φυλάκων τους. Εδώ και μέρες ΜΜΕ κάνουν αναφορά για ΠΝΠ αποσυμφόρησης των φυλακών, όμως ΠΝΠ δεν βλέπουμε και αποσυμφόρηση δεν γίνεται. Θα τη δούμε και θα την κρίνουμε. Εμείς στον Σύριζα δεν κερδοσκοπούμε πολιτικά, όπως έκανε η ΝΔ και προσωπικά ο κ. Μητσοτάκης με τον νόμο «Παρασκευόπουλου» από την ημέρα εκλογής του μέχρι τις εκλογές του Ιουλίου 2019, θα στηρίξουμε κάθε θετικό μέτρο εξανθρωπισμού και αποσυμφόρησης, θα αναδείξουμε την πολιτική απάτη της ΝΔ που σε έναν ακόμα τομέα θα αναγκαστεί από την πραγματικότητα να αλλάξει ρότα. Αρκεί η αλλαγή ρότας να γίνει έγκαιρα, κάθε καθυστέρηση μπορεί να γίνει εφιάλτης. Και θα υπάρχει ο υπεύθυνος. Και ο νοών νοείτω.
Του Σπύρου Λάππα, βουλευτή Καρδίτσας, Τομεάρχη Δικαιοσύνης ΣΥΡΙΖΑ
