Η πολιτική που ακολουθήσμε, ως χώρα,τα τελευταία χρόνια, είχε ως αποτέλεσμα να χάσουμε την αυτάρκειά μας σε σιτηρά, ζάχαρη, όσπρια, εσπεριδοειδή, πατάτες κ.λ.π.
Στο κρέας και στο γάλα οι εισαγωγές έχουν αυξηθεί τόσο πολύ ώστε το εμπορικό έλλειμμα στα αγροτικά προϊόντα να ξεπερνά τα 3,5 δις. ευρώ ετησίως. Το οξύμωρο είναι ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των αγροδιατροφικών προϊόντων το εισάγουμε απο τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Αγγλία, την Ολλανδία και την Ιταλία, δηλαδή απο χώρες που μας δανείζουν για να …αγοράζουμε τα προϊόντα τους.
Δυστυχώς, στην Ελλάδα αντιγράψαμε την αγροτική πολιτική των οικονομικά αναπτυγμένων χωρών: Μονοκαλλιέργειες, εκτατικές καλλιέργειες, επιδοτήσεις για το σύνολο της παραγωγής, πλαφόν, χωματερές.
Όλα αυτά οδήγησαν σταδιακά στην απαξίωση της παραγωγής και στην έξοδο απο το αγροτιικό επάγγελμα χιλιάδων μικρών παραγωγών. Το μεγαλύτερο κακό έγινε στην οικογενειακή εκμετάλλευση, ως μονάδα παραγωγής, προσφοράς και διάθεσης των προϊόντων, με αλυσιδωτές συνέπειες στο θεσμό της οικογένειας στην ύπαιθρο.
Επιπλέον, όσοι παραγωγοί επιχείρησαν κατά καιρούς, να δραστηριοποιηθούν στο τρίπτυχο παραγωγή- μεταποίηση- διάθεση, πνίγηκαν απο τα μεγάλα κόστη, τα ολιγοπώλεια μεταποίησης και τις επιχειρήσεις λιανικού εμπορίο, οι οποίες δρούν αναξέλεγκτα, χωρίς κανένα ρυθμιστικό, κανονιστικό πλαίσιο.
Η δράση των επιχειρήσεων της αγροδιατροφικής αλυσίδας φέρνει στο ράφι προϊόντα υπερτιμημένα, αμφίβολης ποιότητας και περίεργης προέλευσης. Ευτυχώς οι καταναλωτές δε μένουν απαθείς απέναντι σ΄αυτή την κατάσταση και αντιδρούν ( σιγά – σιγά, αλλά με αυξητική τάση)αναζητώντας προϊόντα υγιεινά και ασφαλή, απομονώνοντας τα μεταλλαγμένα, τα γενετικώς βελτιωμένα, όσα δεν αναφέρουν χώρα προέλευσης κ.λ.π.
Κάτω απ’ αυτές τις συνθήκες φαίνεται ότι η στροφή της αγροτικής παραγωγής σε εντόπια προϊόντα, πιστοποιημένα και ποιοτικά, είναι μονόδρομος. Με τέτοια παραγωγή θα αναπτύξει τις τοπικές οικονομίες, καθώς θα προσφέρει προϊόντα που, είτε λείπουν απο την αγορά, είτε υπάρχουν, αλλά είναι κακής ποιότητας.
Είναι επιτακτική ανάγκη ο μικρός και ο μεσαίος παραγωγός να βγεί απο το σύστημα μαζικής διακίνησης των προϊόντων του και μέσα από κατάλληλα δίκτυα να στέλνει στις τοπικές και κεντρικές αγορές ό,τι παράγει. Αυτό μπορεί να γίνει :
- Με ίδρυση μικρών οικογενειακών επιχειρήσεων στα διατροφικά προϊόντα( παραγωγή- συσκευασία- μεταποίηση).
Ενδεικτικά, για την παραγωγή ζυμαρικών σε επίπεδο οικογενειακής- οικοτεχνικής μονάδας, απαιτείται χώρος 50-70 τ.μ., ενώ ο κατάλληλος εξοπλισμός έχει κόστος που δεν ξεπερνά το 1\5 ενός γεωργικού ελκυστήρα 100 ίππων.
- Με λειτουργία ομάδων παραγωγών που θα παράγουν- μεταποιούν και διακινούν, σε συνεργασία με ομάδες άλλων περιοχών, τα προϊόντα τους. ( π.χ. πεπόνια Σελλάνων- μήλα Πηλίου- Ροδάκινα Βελβεντού)
- Με οργάνωση πρότυπων αγροτουριστικών μονάδων αυξημένης επισκεψιμότητας, οι οποίες θα διαθέτουν τοπικά παραδοσιακά προϊόντα ζωϊκής και φυτικής παραγωγής, αλλά και προϊόντα δευτερογενούς παραγωγής ( π.χ. μαρμελάδες- ζυμαρικά- κρεατοσκευάσματα- τοματοπολτός-γλυκά κουταλιού- τραχανάδες κ.λ.π.)
- Με συλλογικές δομές κτηνοτρόφων, ιδιοκτητών πρότυπων μονάδων, οι οποίες θα συγκεντρώνουν, μεταποιούν συσκευάζουν και διακινούν προϊόντα κλασικά αλλά και παραδοσιακά, με αυξημένη προστιθέμενη αξία.
Όλα δείχνουν οτι ο μικρός και ο μεσαίος παραγωγός πρέπει να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα της αγοράςκαι κυρίως να απαγκιστρωθεί απο το σημερινό αγροτικό μοντέλο. Για να γίνει αυτό, εκτός απο τη θέληση των αγροτών, απαιτούνται και απο την πολιτεία:
- 1. Επενδύσεις που θα δώσουν στον αγρότη τις κατάλληλες δεξιότητες και την ανάλογη τεχνογνωσία.
- 2. Ποικιλότροπη στήριξη του νέου μοντέλου γεωργίας. (Θέσπιση κανόνων που θα ελέγχουν τα προϊόντα της αγοράς, θα προστατεύουν ταυτόχρονα τον παραγωγό και καταναλωτή, ενθάρρυνση για δημιουργία δικτύων, δυνατότητα πρόσβασης σε αγορές εκτός συνόρων κ.λ.π.)
Το νέο μοντέλο αγροτικής λειτουργίας είναι ικανό να μεταβιβάζεται στις επόμενες γενιές και να ξανακάνει την οικογενειακή αγροτική εκμετάλλευση κύτταρο και στυλοβάτη της περιφέρειας.
Η νεα ηγεσία του υπουργείου Αγροτικής ανάπτυξης απο την πρώτη στιγμή θεώρησε ως βασική προτεραιότητα αυτή την εξέλιξη .
Οι μέχρι σήμερα επιλογές της και οι νομοθετικές ρυθμίσεις συνηγοροούν σ΄αυτό. Ενδεικτικά, τόσο η πρόσφατη απόφαση για κατάρτιση μητρώου Αγροτών και Αγροτικών εκμεταλλεύσεων, όσο και οι προθέσεις για ριζική αναδιάρθρωση του συνεταιριστικού κινήματος, είναι προς την κατεύθυνση της νέας ποιοτικής και ανταγωνιστικής Γεωργίας.
Γράφει ο Γ. Βαϊόπουλος,
Εκαιδευτικός, καλλιεργητής, υπεύθ. Αγροτικού τομέα ΠΑΣΟΚ, υπ. Βουλευτης ΠΑΣΟΚ Καρδίτσας 2009.
