Τα Γενικά Αρχεία του Κράτους Ν. Καρδίτσας σας καλωσορίζουν στη σημερινή εκδήλωση που συνδιοργανώνουμε με τα Γενικά Αρχεία του Κράτους Ν. Ευρυτανίας και το Δήμο Αργιθέας και σας ευχαριστούμε πολύ για την ανταπόκριση στην πρόσκλησή μας.
Η υπηρεσία μας στα πλαίσια μιας σύγχρονης αντίληψης για το ρόλο της αλλά και την αναθεωρημένη σχέση της με την κοινωνία οργανώνει με τη συνεργασία του Δήμου Αργιθέας τις φετινές εκδηλώσεις στη Αργιθέα και συγκεκριμένα στο Βλάσι και το Πετρίλο με θέμα «Στ’ Άγραφα … ένα ταξίδι. Αρχή του ταξιδιού: Η Αργιθέα Αγράφων Καρδίτσας». Χάρτες τοπωνύμια και Δημοτικά τραγούδια της Αργιθέας»
Αξιολογούμε σήμερα εδώ ένα στοιχείο της ταυτότητας του ελληνικού λαού (το Δημοτικό Τραγούδι), του οποίου η αξία έχει διαχρονικά υμνηθεί από τα πρώτα χρόνια του ελεύθερου βίου της χώρας μας μέχρι σήμερα, ενώ σε κάποιες ιστορικές περιόδους δεν έλλειψε η καπηλεία και η φθηνή εκμετάλλευσή του.
Ειδικότερα οι χάρτες είναι το αποτύπωμα του χώρου σε συγκεκριμένες χρονικές στιγμές, έχουν μεγάλη αξία, την οποία όλοι αναγνωρίζουν και είναι προφανής η σημασία τους. Τα τοπωνύμια είναι ο άγραφος χάρτης της ιστορικής διαδρομής των τόπων μας, είναι ο αψευδής μάρτυρας όχι μόνο των γεγονότων, αλλά και της οικονομικής κοινωνικής ζωής των χωριών, είναι οι αθέατες ψηφίδες του χάρτη της ιστορικής και κοινωνικής πραγματικότητας ενός εκάστου τόπου.
Για την αξία των δημοτικών μας τραγουδιών δεν χρειάζεται να πούμε κάτι, απλά να σημειώσουμε ότι επιχειρούμε να χαρτογραφήσουμε το σύγχρονο και μελλοντικό ρόλο των δημοτικών τραγουδιών μέσα σε μια παγκοσμιοποιημένη οικονομική και κοινωνική πραγματικότητα και να φωτίσουμε πτυχές και διαστάσεις ει δυνατόν και της μελλοντικής διαδρομής τους.
Στόχος μας είναι να δημιουργήσουμε ένα σύγχρονο τοπικό Αρχείο Δημοτικής Παράδοσης, το οποίο θα συγκεντρώσει το σύνολο της πνευματικής παραγωγής, δίσκους, βιβλία, κάθε είδους ηχογραφήσεις και καταγραφές τραγουδιών που έχουν γίνει στο Νομό Καρδίτσας και τη Θεσσαλία. Η αρχή έγινε με την πολύ σημαντική δωρεά του ερευνητή και συγγραφέα κ. Παναγιώτη Νάνου, ο οποίος χάρισε στα Γενικά Αρχεία Καρδίτσας ολόκληρο το αρχείο του, ανάμεσα σε αυτό καταγραφές τραγουδιών, βιβλία και ψηφιακούς δίσκους με τραγούδια της Καρδίτσας, σπάνια βιβλία σε ψηφιακή μορφή. Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι ενώ η Καρδίτσα είναι ένα από τα σημαντικότερα κέντρα Δημοτικής Παράδοσης της χώρας, εν τούτοις δεν έχει αποκτήσει ακόμα ένα σημείο αναφοράς για το ιστορικό και λαογραφικό υλικό που παράγεται.
Αποτέλεσμα αυτού είναι ο πλούτος να χάνεται ή στην καλύτερη περίπτωση να διασώζεται αποσπασματικά σε ιδιωτικά αρχεία στα οποία η πρόσβαση των ερευνητών είναι πρακτικά πολύ δύσκολη ή αδύνατη.
Στο σημείο αυτό αξίζει να τονιστεί ότι η Αργιθέα των Αγράφων παραμένει ακόμα και σήμερα σημαντικό κέντρο διάσωσης του λαϊκού πολιτισμού και της παράδοσης. Η παρουσία αυθεντικών μουσικών και τραγουδιστών, όπως λ.χ. ο Γιώργος Λέκκος ή ο Στέργιος Βλαχογιάννης αλλά και των νεότερων, είναι η απόδειξη ότι η παράδοση είναι ζώσα μνήμη και τρόπος ζωής μέχρι σήμερα. Μια άλλη απόδειξη είναι η συλλογική δραστηριότητα όπως εκφράζεται από τους Πολιτιστικούς Συλλόγους και τους φορείς του τόπου, μαζί με την Αυτοδιοίκηση που υπηρετούν από κοινού την ιστορική μνήμη και το πολιτιστικό γίγνεσθαι.
Τη συλλογή αυτού του υλικού, την ανάδειξη και προβολή του θα επιδιώξουν τα ΓΑΚ Ν. Καρδίτσας στο πλαίσιο μιας διαφορετικής από την μέχρι τώρα αρχειακής κουλτούρας που ήθελε τα αρχεία κλειστά και προσβάσιμα μόνο σε ειδικούς ερευνητές.
Τα Γενικά Αρχεία του Κράτους είναι ο κατεξοχήν δημόσιος φορέας που είναι υπεύθυνος για τη διάσωση των αρχείων και την ασφαλή τους παράδοση στις επόμενες γενιές και έχει τη δυνατότητα να αποτελέσει το συνδετικό κρίκο όλων των σχετικών δραστηριοτήτων του τόπου μας. Πιστεύω πως η συντονισμένη προσπάθεια όλων μας προς αυτή την κατεύθυνση θα επιφέρει τους αναμενόμενους καρπούς πολύ σύντομα. Ήδη η αρχή έγινε, όπως προανέφερα, με τον κ. Παναγιώτη Νάνο.
Κυρίες και κύριοι, τα Γ.Α.Κ. Αρχεία Ν. Καρδίτσας επιχειρούν ένα άνοιγμα στην κοινωνία και τους πολίτες. Είμαστε εδώ να συνεισφέρουμε στη διατήρηση της συλλογικής μνήμης, στη διάσωση ιστορικών πηγών κάθε είδους αλλά και να συμβάλλουμε στο πολιτιστικό γίγνεσθαι του τόπου. Στο σημείο αυτό πρέπει να ευχαριστήσω τους ομιλητές για την ανταπόκριση στην πρόσκληση να μιλήσουν για το δημοτικό τραγούδι στη περιοχή της Αργιθέας:
Την κ. Μαρία Παναγιωτοπούλου προϊσταμένη των Γενικών Αρχείων Ν. Ευρυτανίας που συμμετέχει ως συνδιοργανώτρια στο ξεκίνημα αυτού του όμορφου ταξιδιού στην Αργιθέα και τον κ. Γιώργο Κλήμο, δάσκαλο και τοπικό ερευνητή Κουτή Ξενοφώντα, δάσκαλο, Κάμπα Λευτέρη, τοπικό ερευνητή.
Τα τελευταία ευχαριστήρια πριν παραδώσω το βήμα απευθύνονται στο Δήμαρχο Αργιθέας κ. Λάμπρο Τσιβόλα που μας φιλοξενεί για δεύτερη συνεχή χρονιά, πάντα με θέρμη και μεγάλο προσωπικό ενδιαφέρον. Επίσης ευχαριστώ το Σύλλογο Βλασιωτών «Η Καραβούλα», το Σύλλογο των Απανταχού Πετριλιωτών «Το Πετρίλο» και τη Λέσχη Φωτογραφίας & Κινηματογράφου Καρδίτσας.
Ακόμα να ευχαριστήσω τις συναδέλφους κ. Δανιήλ Ελπίδα, Παζαρλή Μαρία και Πλούτογλου Νόπη από το ΓΑΚ- Ιστορικό Αρχείο Μακεδονίας- Αρχείο Χαρτογραφικής Κληρονομιάς για το βίντεο που μας έφτιαξαν. Και πάνω απ’ όλα να ευχαριστήσω θερμά την Διευθύντρια της Κεντρικής Υπηρεσίας κ. Μαριέττα Μινώτου για τη στήριξή της.
Της Ελπινίκης Αγγελίνα, Προϊσταμένης ΓΑΚ – Αρχείων Ν. Καρδίτσας
