Κατά μία συνοπτική ρήση, πολιτική είναι το να προσπαθείς να λύνεις προβλήματα πριν τα λύσει ο χρόνος. Φυσικά και συμπεριλαμβάνεται η πρόβλεψη, η διαμόρφωση συνθηκών και η ιεράρχησή τους.
Τα τελευταία χρόνια, με αφορμή προτάσεις αλλά και αδειοδοτήσεις αιολικών πάρκων και μικρών υδροηλεκτρικών και στην περιοχή μας, άρχισε ένα έντονος προβληματισμός για τα υπέρ και κατά των ΑΠΕ. Είδανε το φως της δημοσιότητας απόψεις εκατέρωθεν, για την χρησιμότητα ή μη και την ωφέλεια ή μη των ΑΠΕ.
Ευλογημένη συγκυρία, ενδεχομένως, έφερε κάποιους άφρονες να θέλουν να κοντύνουν (κυριολεκτικά) τα Αγραφα λόγω εγκατάστασης ανεμογεννητριών, μετατρέποντάς τα σε πεδίο χρηματιστηριακών προκλήσεων, μέσω επιδοτήσεων, στο βωμό του κέρδους. Έτσι, ξεσηκώθηκε ένα κίνημα υπεράσπισης της συγκεκριμένης περιοχής και της σημασιολογίας της, που στην ουσία όμως εμπλούτισε τον συνολικό προβληματισμό, δίνοντας ευκαιρία για γενικεύσεις και προβολές, που φωτίζουν την συνολική οπτική γύρω από τις ΑΠΕ και την αποτελεσματικότητά τους. Το θέμα δεν είναι απλά ένας κύκλος εργασιών αλλά η Κοινη ωφελεια. Φαίνεται, όμως, πως κοινό είναι το κόστος που πληρώνουμε όλοι μας για να χρηματοδοτούνται επίσημα οι ΑΠΕ, ενώ η ωφέλεια είναι μόνο γι’ αυτούς που εισπράττουν τις χρηματοδοτήσεις.
Αναπάντητα ερωτήματα
Δυστυχώς, δεν έχει δοθεί μέχρι στιγμής, μια πειστική απάντηση στα παρακάτω: γιατί τοποθετούνται εκεί και όχι αλλού (χωροταξική μελέτη), πόσες χρειαζόμαστε, πόσο αυτόνομους και αυτάρκεις μας κάνουν, πόσα συμβατικά εργοστάσια παραγωγής ενέργειας κλείσανε μέχρι τώρα (αφού αντικαταστάθηκαν από τις ΑΠΕ), πόσο έχει βελτιωθεί η ποιότητα του περιβάλλοντος και οι εκπομπές CO2, πόσες μόνιμες θέσεις εργασίας δημιουργήθηκαν (όχι προσωρινές με τα χωματουργικά), πόσο μειώθηκε το κόστος παραγωγής ενέργειας για τον καθένα μας και ένα σωρό άλλες καλόπιστες απορίες, απαραίτητες για να μπορούμε τελικά να εκτιμήσουμε αν όλα αυτά γίνονται για το καλό μας ή θα μπορούσαν να υπήρχαν εναλλακτικές πρωτοβουλίες των διοικούντων σχετικά με την προστασία του πολυθρύλητου περιβάλλοντος και του κοινού συμφέροντος. Στο κάτω – κάτω φτάνει να είναι καθαρές και ανανεώσιμες οι πηγές ή και αποτελεσματικές και ωφέλιμες;
Οι λέξεις δεν είναι αθώες
Οι ΑΠΕ, ως καθαρές πηγές, έχουν προβληθεί τα τελευταία χρόνια ως πανάκεια. Με πολύ έξυπνο τρόπο, κυρίως η διαφήμιση αλλά όχι μόνο, χρησιμοποιούν τις λέξεις και το σημαινόμενο, άλλοτε για να προκαλούν, άλλοτε για να ελκύουν, άλλοτε για να αμβλύνουν εντυπώσεις. Στόχος τους, να προσελκύουν κάθε φορά τον ενδιαφερόμενο ή τον «πελάτη» (γιατί σε όρους και με όρους αγοράς κινούνται όλα). Ας δούμε για παράδειγμα τον όρο «πάρκο». Παραπέμπει σε έναν χώρο αναψυχής, καθαρό, καλαίσθητο, ευχάριστο, που προσφέρεται κυρίως για παιδιά. Τον παίρνουνε λοιπόν οι επιτήδειοι και τον χρησιμοποιούνε στοχευμένα για να ενσωματώσουνε όλα αυτά που υπονοούνται, εκεί που τους εξυπηρετεί. Αμβλύνονται έτσι οι όποιες νοερές αρνητικές αποτυπώσεις θα είχαμε για τον χώρο αυτό. Σκεφτείτε πόσο πιο ήπια ακούγεται το «πάρκο μόλυνσης» από το «χώρος μόλυνσης» (προκλητικό παράδειγμα αλλά για να γίνει κατανοητό). Δεν είναι τυχαίο, συνεπώς, που γεμίσαμε βιομηχανικά πάρκα, τεχνολογικά πάρκα, επιχειρηματικά πάρκα, φωτοβολταϊκά πάρκα, αιολικά πάρκα κλπ. Η ονοματολογία έχει μεγάλο μερίδιο στη θετική ή αρνητική πρόσληψη ενός θέματος.
Στο δια ταύτα
Στόχος μας δεν είναι να επαναλάβουμε κριτικές και επιχειρήματα που αποδεικνύουν, μέχρι στιγμής τουλάχιστον, ότι με τα έως τώρα δεδομένα, οι ΑΠΕ δεν ωφελούν, επειδή η ενέργεια, όσο καθαρή και αν είναι, απλά δεν αποθηκεύεται. Άρα δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί όταν την χρειαζόμαστε. Μέχρι να φτάσουμε σ’ αυτό το σημείο, θα πρέπει να είμαστε καχύποπτοι και άκρως επιφυλακτικοί. Δεν μπορεί. Κάτι άλλο πιο ωφέλιμο και πιο αποδοτικό θα υπάρχει.
Αντιλαμβανόμαστε λοιπόν, για άλλη μια φορά, ότι στην ουσία μιλάμε για το είδος των επενδύσεων που επιλέγουμε και όχι για την προστασία του περιβάλλοντος. Γι’ αυτό θεωρούμε πως το θέμα είναι καθαρά πολιτικό. Οι ΑΠΕ, μόνο ως μορφή επένδυσης μπορούν να εκληφθούν και σε καμιά περίπτωση ως περιβαλλοντική ωφέλεια ή εξοικονόμηση πόρων, εθνικών ή και οικογενειακών. Άραγε μας ενδιαφέρει ως κοινωνία μια τέτοια επένδυση, που το μόνο που κάνει είναι να αναδιανέμει τον πλούτο από τους πολλούς στους λίγους, μέσω των πριμοδοτούμενων επιχορηγήσεων;
Ευχόμαστε, η αντιστασιακή διάθεση των πολιτών και των φορέων τους, να επεκταθεί και σε άλλα ζητήματα. Οι δε απόψεις των πολιτικών σχημάτων ας μπουν στη βάσανο της κριτικής και της αξιολόγησης απ’ όλους μας.
Γράφει ο Γιώργος Ηλ. Τσιτσιμπής
