Η νέα αρδευτική περίοδος ήταν η αφορμή για τη σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε τη Δευτέρα, στην Περιφερειακή Ενότητα Καρδίτσας, με τη συμμετοχή όλων των φορέων που ασχολούνται με την διαχείριση των υδάτων των ταμιευτήρων του νομού και γενικότερα με την διαδικασία της άρδευσης των καλλιεργειών.
Σκοπός της συνάντησης ήταν η ανταλλαγή απόψεων και ο συντονισμός των ενεργειών όλων των φορέων για την ορθολογική διαχείριση του νερού κατά την προσεχή αρδευτική περίοδο.
Όπως δήλωσε χαρακτηριστικά ο Αντιπεριφερειάρχης Καρδίτσας κ. Βασίλης Τσιάκος: «Στόχος μας είναι να εξασφαλίσουμε επαρκή άρδευση για τις καλλιέργειες, χωρίς όμως να καταναλώσουμε όλη την ποσότητα νερού που αποταμιεύτηκε, αφήνοντας τους ταμιευτήρες στην υψηλότερη δυνατή στάθμη. Με τον τρόπο αυτό θα εξασφαλίσουμε τόσο την περιβαλλοντική ισορροπία των ταμιευτήρων και επιφανειακών αποδεκτών του Νομού, αλλά κυρίως θα εξασφαλίσουμε την επάρκεια νερού για άρδευση σε μελλοντικές ξηρές περιόδους.
Για τον σχεδιασμό του προγράμματος άρδευσης πρέπει να ληφθούν υπόψη βροχομετρικά και υδρολογικά δεδομένα, το ύψος των αποθεμάτων στους ταμιευτήρες, η έκταση και οι καλλιέργειες που προβλέπεται να αρδευτούν, ώστε να κάνουμε μια ρεαλιστική πρόβλεψη των υδάτων που θα καταναλωθούν, πάντα με τη λογική της κάλυψης των αναγκών των καλλιεργειών και της εξοικονόμησης νερού για το μέλλον.
- Βροχομετρικά και υδρολογικά στοιχεία
O περασμένος χειμώνας ήταν πλούσιος υδρολογικά και η στάθμη των υδάτων της λίμνης Πλαστήρα βρίσκεται σε υψηλά επίπεδο. Αντίστοιχα, στη λίμνη Σμοκόβου το απόθεμα είναι περίπου διπλάσιο από την περσινή αντίστοιχη περίοδο.
Σύμφωνα με τα μετεωρολογικά δεδομένα, από την λήξη της περσινής αρδευτικής περιόδου μέχρι το τέλος του προηγούμενου μήνα είχαμε τις παρακάτω τιμές, σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος και την μέση τιμή πενταετίας:
01-09-2017 έως 30-03-2018: 722,6 mm ύψους βροχής
01-09-2016 έως 30-03-2017: 722,6 mm ύψους βροχής
Μέσος όρος τελευταίας πενταετίας: 573,8 mm ύψους βροχής
Οι στάθμες των ταμιευτήρων σε σχέση με τις αντίστοιχες στάθμες του περασμένου έτους είναι :
ΤΑΜΙΕΥΤΗΡΑΣ ΤΑΥΡΩΠΟΥ
573,8 mm ύψους βροχής: 790,41m / Περιεχόμενο: 360.320.000 m³
Στάθμη την 17-04-2018: 791,22 m / 379.500.000 m³
Όριο ασφαλείας: 784,00 m / 223.000.000 m³
Εκμεταλλεύσιμο περιεχόμενο: 156.500.000 m³
ΤΑΜΙΕΥΤΗΡΑΣ ΣΜΟΚΟΒΟΥ
Στάθμη την 19-04-2017: 359,50 m / Περιεχόμενο: 130.130.000 m³
Στάθμη την 19-04-2018: 364,55 m / 161.380.000m³
Όριο ασφαλείας: 61.380.000 m³
Εκμεταλλεύσιμο περιεχόμενο: 61.380.000 m³
Ειδικά για τον ταμιευτήρα Ταυρωπού, αν και η στάθμη είναι υψηλή, δεν βρίσκεται στα μέγιστα δυνατά επίπεδα, παρόλο που αυτό ήταν δυνατό και αναμενόμενο σύμφωνα με τις πολύ υψηλές εισροές της υγρής περιόδου. Αυτό οφείλεται στην αστοχία στην διαχείριση που έγινε από την πλευρά της ΔΕΗ, αφού η λειτουργία του σταθμού για την αποφυγή υπερχείλισης κατά τους μήνες Μάρτιο και Απρίλιο, παρατάθηκε περισσότερο απ’ όσο έπρεπε, με αποτέλεσμα η στάθμη να βρίσκεται στα 791,22m αντί να βρίσκεται σε στάθμη πάνω από 791,80m, που αντιστοιχεί σε τουλάχιστον 15.000.000 m³ επιπλέον απόθεμα.
- Πρόβλεψη για τις αρδευόμενες εκτάσεις
Για την προσεχή αρδευτική περίοδο οι αρδευόμενες εκτάσεις αναμένεται να βρίσκονται συνολικά στα ίδια περσινά επίπεδα στο σύνολο, με σαφή αύξηση του βαμβακιού και μείωση του αραβοσίτου. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Διεύθυνσης Αγροτικής οικονομίας και κτηνιατρικής και του ΟΠΕΚΕΠΕ, η κατανομή των αρδεύσιμων καλλιεργειών στις εκτάσεις του Νομού εκτιμάται για την προσεχή αρδευτική περίοδο ως εξής:
- Βαμβάκι 400.000 στρέμματα (το 2017 καλλιεργήθηκαν περίπου 350.000 στρέμματα )
- Αραβόσιτος 22.000 στρέμματα (το 2017 καλλιεργήθηκαν περίπου 45.000 στρέμματα)
- Μηδική 180.000 στρέμματα (το 2017 καλλιεργήθηκαν περίπου 200.000 στρέμματα)
- Καπνά Βιρτζίνια 10.000 στρέμματα (το 2017 καλλιεργήθηκαν περίπου 9.000 στρέμματα)
- Βιομηχανική ντομάτα 000 στρέμματα (περίπου στα περσινά επίπεδα)
- Κηπευτικά 16.000 στρέμματα (περίπου στα περσινά επίπεδα)
- Αρδευόμενες εκτάσεις ανά πηγή υδροληψίας
Οι καλλιεργούμενες εκτάσεις του Νομού αρδεύονται κατά κύριο λόγο από τους ταμιευτήρες Ταυρωπού και Σμοκόβου και από τις κρατικές και ιδιωτικές γεωτρήσεις. Στον παρακάτω πίνακα γίνεται εκτίμηση των αρδευόμενων εκτάσεων ανά πηγή υδροληψίας για την προσεχή αρδευτική περίοδο.
Από ταμιευτήρα Ταυρωπού, εντός δικτύου 92.000 στρέμματα
Από ταμιευτήρα Ταυρωπού, εκτός δικτύου 230.000 στρέμματα
Από ταμιευτήρα Σμοκόβου, κλειστό δίκτυο 33.000 στρέμματα
Από ταμιευτήρα Σμοκόβου, εκτός κλειστού δικτύου 120.000 στρέμματα
Από κρατικές και ιδιωτικές γεωτρήσεις 150.000 στρέμματα
- Πρόβλεψη εκροών από τους ταμιευτήρες
Η υψηλή στάθμη στην οποία βρίσκεται ο ταμιευτήρας Ταυρωπού, δεν πρέπει να μας οδηγήσει σε εφησυχασμό και η διαχείριση και για την φετινή χρονιά πρέπει να γίνει με σύνεση, ώστε στο πέρας της αρδευτικής περιόδου να έχουμε στάθμη τέτοια που θα καλύψει μελλοντικές άνομβρες περιόδους, οι οποίες στατιστικά είναι αποδεδειγμένο ότι θα ακολουθήσουν.
Έτσι, λαμβάνοντας υπόψη τα στατιστικά στοιχεία των παρελθόντων ετών, της ΔΕΗ, των ΤΟΕΒ, του ΟΠΕΚΕΠΕ και άλλων υπηρεσιών, καθώς και την εκτίμηση για τις αρδευόμενες εκτάσεις ανά καλλιέργεια και τα αποθέματα του ταμιευτήρα Πλαστήρα, σχεδιάστηκε ένα πρόγραμμα άρδευσης και έγινε μια πρόβλεψη των εκροών για την αρδευτική περίοδο. Επισημαίνεται ότι το προτεινόμενο σενάριο εκροών σχεδιάστηκε λαμβάνοντας υπόψη την παραδοχή ότι οι καιρικές συνθήκες την προσεχή αρδευτική περίοδο θα είναι οι κανονικές για την περιοχή μας. Στην περίπτωση που θα επικρατήσουν ξηροθερμικές συνθήκες (υψηλές θερμοκρασίες, λίβας, πλήρης ανομβρία κλπ), είναι αυτονόητο ότι οι εκροές από τους ταμιευτήρες θα προσαρμοστούν προς τα πάνω, ανάλογα και με τα διαθέσιμα αποθέματα. Αντίθετα, στην περίπτωση που οι βροχοπτώσεις είναι περισσότερες των αναμενομένων, οι εκροές θα προσαρμοστούν ανάλογα προς τα κάτω.
Για τον ταμιευτήρα Σμοκόβου επισυνάπτεται η εισήγηση του ΤΟΕΒ Θεσσαλιώτιδας ο οποίος είναι ο φορέας διαχείρισης του έργου Σμοκόβου.
Ως έναρξη της αρδευτικής περιόδου προτείνουμε να οριστεί η 1η Μαΐου με απόκλιση ±10 ημέρες, ανάλογα και με τις καιρικές συνθήκες που θα επικρατήσουν την περίοδο εκείνη και με την εποχή της σποράς. Θα ληφθεί μέριμνα για προφυτρωτικά ποτίσματα, εφόσον απαιτηθούν.
Ως λήξη της αρδευτικής περιόδου προτείνουμε να οριστεί η 20η Αυγούστου με απόκλιση ±5 ημέρες, ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες που θα επικρατήσουν εκείνη τη περίοδο και ανάλογα με την κατάσταση των καλλιεργειών (πρώιμες ή όψιμες).
Για την χρονική περίοδο από την 21η Αυγούστου μέχρι την 10η Σεπτεμβρίου, προτείνεται να υπάρχει μια μικρή παροχή η οποία εκτιμούμε ότι πρέπει να κυμαίνεται σε 100.000 έως 300.000 m³/ημέρα από τον ταμιευτήρα Ταυρωπού, αφενός για την διατήρηση της οικολογικής παροχής στους επιφανειακούς αποδέκτες και αφετέρου για την κάλυψη των αναγκών των κηπευτικών και άλλων καλλιεργειών.
Επισημαίνουμε ότι αρμόδια υπηρεσία για την διαχείριση των υδάτων είναι η Διεύθυνση Υδάτων της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Θεσσαλίας-Στερεάς Ελλάδας. Σε επίπεδο Νομού, η Διοίκηση της Περιφερειακής Ενότητας Καρδίτσας έχει μόνο συντονιστικό ρόλο.
Σε τοπικό επίπεδο τον πρώτο λόγο πρέπει να τον έχουν οι τοπικές κοινωνίες και φορείς, γιατί είναι οι μόνοι που έχουν πλήρη γνώση των υδατικών αναγκών της περιοχής, των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι αγρότες και των απαραίτητων παρεμβάσεων για την βελτίωση της διαδικασίας άρδευσης. Προκειμένου η αρδευτική περίοδος να κυλήσει ομαλά και να ικανοποιηθούν κατά τον καλύτερο τρόπο οι ανάγκες των καλλιεργειών, είναι απαραίτητη η συνεργασία και συνεννόηση όλων των εμπλεκομένων στην άρδευση, στα πλαίσια του άτυπου συντονιστικού οργάνου στις αποφάσεις του οποίου πρέπει όλοι να πειθαρχούν, λαμβάνοντας υπόψη ότι από τα νερά των ταμιευτήρων πρέπει να ποτιστεί το σύνολο των καλλιεργειών και ότι πρέπει να αποταμιευτεί νερό για μελλοντικές ξηρές περιόδους.
Τελειώνοντας θα πρέπει να επισημάνουμε, ότι το νερό είναι αγαθό το οποίο δεν είναι ανεξάντλητο και προκειμένου να εξασφαλίσουμε ότι και οι επόμενες γενιές θα το απολαμβάνουν τουλάχιστον όσο και εμείς σήμερα, πρέπει να προχωρήσουν λύσεις που πραγματικά συμβάλουν στην εξοικονόμησή του. Ιδιαίτερη βαρύτητα πρέπει να δοθεί από τους αρμόδιους φορείς στην μελέτη και ωρίμανση αρδευτικών έργων για διεκδίκηση Ευρωπαϊκής χρηματοδότησης, με σκοπό την μείωση του κόστους και τον εκσυγχρονισμό της αγροτικής παραγωγής.
