Η Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Βιβλίου γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 2 Απριλίου, την ημέρα που γεννήθηκε ο μεγάλος Δανός παραμυθάς Χανς Κρίστιαν Άντερσεν. Την καθιέρωσε η Διεθνής Οργάνωση Βιβλίων για τη Νεότητα (Ιnternational Board on Books for Young People – ΙΒΒΥ) το 1966. Από τότε, κάθε χρόνο, ένα διαφορετικό εθνικό τμήμα της οργάνωσης αυτής ετοιμάζει ένα μήνυμα και μια αφίσα, που διανέμονται σε όλο τον κόσμο, με σκοπό να τονίσουν την αξία των βιβλίων και της ανάγνωσης και να ενθαρρύνουν τη διεθνή συνεργασία για την ανάπτυξη και τη διάδοση της παιδικής λογοτεχνίας.
Το 2018 υπεύθυνο για το υλικό του εορτασμού είναι το Τμήμα της Λετονίας. Το μήνυμα το έγραψε η Λετονή συγγραφέας, ποιήτρια, επιμελήτρια βιβλίων και δραστήριο μέλος προγραμμάτων φιλαναγνωσίας Inese Zandere (γενν. 1958). Μολονότι ανήκει στον κλάδο της φιλοσοφίας, έχει γράψει περισσότερα από 30 βιβλία για παιδιά και νέους, μερικά από τα οποία έχουν μεταφραστεί σε ξένες γλώσσες. Στα έργα της, για τα οποία έχει αποσπάσει μεγάλο αριθμό βραβείων και διακρίσεων, συνυπάρχουν το χιούμορ και οι σοβαρές πλευρές της ζωής, με τρόπο που ενθαρρύνουν τους νεαρούς αναγνώστες να αντιμετωπίσουν μερικές από τις δύσκολες πλευρές του βίου. Έργα της έχουν διασκευαστεί σε κινούμενα σχέδια, θεατρικά έργα κα όπερες για παιδιά. Το βιβλίο της Sister and brother (2017) αναγράφηκε στον Τιμητικό Πίνακα της ΙΒΒΥ. Το 2017 ήταν υποψήφια της Λετονίας για το Διεθνές Βραβείο Άντερσεν (συγγραφή).
Την αφίσα φιλοτέχνησε ο διακεκριμένος καλλιτέχνης Reinis Petersons (γενν. 1981). Ως σήμερα, έχει εικονογραφήσει περισσότερα από 20 βιβλία. Διακρίνεται για το ανανεωτικό και κάπως εκκεντρικό καλλιτεχνικό του στιλ. Το 2014 ήταν ο υποψήφιος της Λετονίας για το Διεθνές Βραβείο Άντερσεν (εικονογράφηση) και επί πέντε συνεχή έτη (2013-2017) υποψήφιος για το διεθνές βραβείο Astrid Lindgren.
Σε όλες τις χώρες τα παιδιά, οι συγγραφείς, οι εικονογράφοι, οι μεταφραστές, οι βιβλιοθηκάριοι, οι εκδότες, οι εκπαιδευτικοί, γιορτάζουν την παγκόσμια αυτή μέρα με διάφορες εκδηλώσεις σε σχολεία, βιβλιοθήκες, βιβλιοπωλεία, πλατείες και άλλους χώρους, δείχνοντας έτσι την αγάπη και το ενδιαφέρον τους για το βιβλίο και το διάβασμα.
Το μήνυμα όπως κάθε χρόνο, μετάφρασε στα ελληνικά η Επίτιμη Πρόεδρος του Ελληνικού Τμήματος της ΙΒΒΥ, η συγγραφέας κ. Λότη Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου.
Το μικρό είναι μεγάλο μέσα σε ένα βιβλίο
Οι άνθρωποι τείνουν προς τον ρυθμό και την τάξη με τον τρόπο που η μαγνητική ενέργεια οργανώνει τα μεταλλικά ρινίσματα σ’ ένα πείραμα φυσικής ή όπως μια νιφάδα χιονιού δημιουργεί κρυστάλλους από το νερό. Σ’ ένα παραμύθι ή σ’ ένα ποίημα, τα παιδιά χαίρονται τις επαναλήψεις, τα ρεφρέν, και τα πασίγνωστα μοτίβα, επειδή κάθε φορά τ’ αναγνωρίζουν –βάζουν τάξη σ’ ένα κείμενο. Ο κόσμος αποκτά μια υπέροχη ομαλότητα. Θυμάμαι ακόμα πόσο πάλευα με τον εαυτό μου, όταν ήμουν παιδί, για δικαιοσύνη, συμμετρία και ίσα δικαιώματα για το αριστερό και το δεξί: αν χτυπούσα με τα δάχτυλα έναν ρυθμό στο τραπέζι, μετρούσα πόσες φορές έπαιζε το κάθε δάχτυλο, για να μην αδικηθεί κανένα! Όταν χειροκροτούσα, χτυπούσα τη δεξιά παλάμη πάνω στην αριστερή, μα ύστερα σκέφτηκα πως αυτό ήταν άδικο κι έμαθα να κάνω και το αντίθετο –να χτυπώ την αριστερή παλάμη πάνω στη δεξιά. Αυτή η ενστικτώδης επιθυμία για ισορροπία είναι αστεία βέβαια, δείχνει όμως την ανάγκη να εμποδίσει κανείς τη μονομέρεια στον κόσμο. Κι εγώ είχα την αίσθηση ότι ήμουν προσωπικά υπεύθυνη γι’ αυτή την ισορροπία.
Η τάση των παιδιών για ποιήματα και ιστορίες πηγάζει επίσης από την ανάγκη τους να φέρουν τάξη στο χάος τους κόσμου. Από την αβεβαιότητα, όλα τείνουν προς μία τάξη. Ποιηματάκια, παραδοσιακά τραγούδια, παιχνίδια, παραμύθια, ποίηση –όλες αυτές οι ρυθμικά οργανωμένες μορφές ύπαρξης βοηθούν τα παιδιά να διαμορφώσουν την παρουσία τους στο γενικότερο χάος. Δημιουργούν μία ενστικτώδη επίγνωση ότι η τάξη είναι εφικτή στον κόσμο και ότι κάθε άνθρωπος έχει θέση σ’ αυτόν. Όλα συντείνουν προς αυτό τον σκοπό: η ρυθμική οργάνωση του κειμένου, οι σειρές των γραμμάτων και ο σχεδιασμός της σελίδας, η εντύπωση ότι το βιβλίο είναι ένα καλά οργανωμένο σύνολο. Το μεγάλο αποκαλύπτεται στο μικρό και αυτό το μορφοποιούμε στα παιδικά βιβλία, ακόμα κι αν δεν έχουμε κατά νου τα περί Θεού ή τα περί μορφοκλασμάτων –γνωστών ως φράκταλ. Το παιδικό βιβλίο είναι μια θαυμαστή δύναμη που ενισχύει τη μεγάλη επιθυμία και την ικανότητα του νεαρού ατόμου να υπάρξει. Ενισχύει το θάρρος του να ζήσει.
Στο βιβλίο, το μικρό είναι πάντα μεγάλο, κι όχι μόνο όταν έρχεται η ενηλικίωση. Το βιβλίο είναι ένα μυστήριο, όπου μπορεί να βρεθεί κάτι απρόβλεπτο ή κάτι άπιαστο. Εκείνο που οι αναγνώστες μικρής ηλικίας δεν μπορούν να συλλάβουν στο μυαλό τους παραμένει αποτύπωμα στη συνείδησή τους και συνεχίζει να ενεργεί έστω κι αν δεν ήταν απόλυτα κατανοητό. Ένα εικονοβιβλίο μπορεί να λειτουργήσει ως μικρό θησαυροφυλάκιο σοφίας και πολιτισμού ακόμα και για ενηλίκους, όπως τα παιδιά μπορούν να διαβάσουν ένα βιβλίο για ενηλίκους και να βρουν τη δική τους ιστορία, έναν υπαινιγμό για τη ζωή τους που αρχίζει ν’ ανθίζει. Ο πολιτιστικός περίγυρος διαμορφώνει τους ανθρώπους, τους προετοιμάζει για τις εντυπώσεις που θα έρθουν στο μέλλον, καθώς και για τις δοκιμασίες που θα χρειαστεί ν’ αντιμετωπίσουν παραμένοντας ακέραιοι.
Το παιδικό βιβλίο σηματοδοτεί τον σεβασμό στο μεγαλείο του μικρού. Σηματοδοτεί τον κόσμο που αναδημιουργείται κάθε φορά, μια παιγνιώδη και όμορφη σοβαρότητα, χωρίς την οποία όλα, ακόμα και η παιδική λογοτεχνία, είναι άσκοπη απασχόληση.
Συνοψίζοντας: Το βιβλίο κάνει το παιδί να διαισθανθεί ότι η τάξη είναι εφικτή στον κόσμο και ότι κάθε άνθρωπος έχει μία μοναδική θέση σ’ αυτόν. Όλα συντείνουν προς αυτό τον σκοπό: η ρυθμική οργάνωση του κειμένου, οι σειρές των γραμμάτων, ο σχεδιασμός της σελίδας, η εντύπωση ότι το βιβλίο είναι ένα καλά οργανωμένο σύνολο. Το μεγάλο αποκαλύπτεται στο μικρό και αυτό το μορφοποιούμε στα παιδικά βιβλία. Το βιβλίο είναι ένα μυστήριο, όπου μπορεί να βρεθεί κάτι απρόβλεπτο ή κάτι άπιαστο. Το παιδικό βιβλίο σηματοδοτεί τον σεβασμό στο μεγαλείο του μικρού.
Οι Παιδικές Βιβλιοθήκες του Δ.Ο.Π.Α.Κ. όπως κάθε χρόνο έτσι και φέτος, διαδίδουν το μήνυμα της ΙΒΒΥ μέσω του τοπικού έντυπου γραπτού και ηλεκτρονικού τύπου, ενώ θα διαβάσουν το μήνυμα σε μικρούς και μεγάλους στις Παιδικές Βιβλιοθήκες συνοικιών Αγίου Γεωργίου, Αγίου Φανουρίου και στην παιδική βιβλιοθήκη «Αγγελική Βαρελλά», όπου σήμερα λειτουργούν κανονικά από τις 4 έως τις 7 το απόγευμα, μαζί με πολλές όμορφες εκπλήξεις!!!
Ελάτε να γιορτάσουμε μαζί το παιδικό βιβλίο!!!
