Η απόκρουση της μεγάλης Εαρινής Επίθεσης των δυνάμεων του Μουσολίνι, η οποία εκδηλώθηκε στις 9 Μαρτίου 1941, υπήρξε η πρώτη ήττα του λεγόμενου Άξονα στον Β Παγκόσμιο Πόλεμο ( δηλαδή των Ιταλών, των Γερμανών και των συμμάχων τους)και παράλληλα είχε τεράστια σημασία γιατί ανέβασε το ηθικό ολόκληρης της δοκιμαζόμενης Ευρώπης και ανάγκασε τον Χίτλερ να επέμβει στα Βαλκάνια καθυστερώντας έτσι την
επίθεση του στη Ρωσία και άλλα μέτωπα.
Κύριος στόχος και ο τομέας όπου εκδηλώθηκαν με την μεγαλύτερη ένταση οι επιθέσεις ήταν το ύψωμα 731 όπου το ηρωικό 5ο Σύνταγμα Πεζικού, αποτελούμενο αποκλειστικά από στρατιώτες καταγόμενους από τους νομούς Καρδίτσας και Τρικάλων απέκρουσε με επιτυχία τις επιθέσεις των Ιταλικών δυνάμεων του Μουσολίνι «Το εν λόγω ύψωμα βρίσκεται περί τα
20χιλ βόρεια της Κλεισούρας. Ήταν ένα από τα ισχυρότερα ερείσματα, που κατέλαβε ο Ελληνικός Στρατός κατά τους χειμερινούς αγώνες, που προηγήθηκαν, κλειδί της όλης τοποθεσίας, στον κεντρικό τομέα της Αλβανίας. Η παραμονή σε ελληνικά χέρια του υψώματος αυτού καταδίκαζε κάθε προσπάθεια των Ιταλών να προχωρήσουν Εκεί λοιπόν νικήθηκαν, οι δυνάμεις του Μουσολίνι, οι δυνάμεις του Άξονα από το ηρωικό 5ο Σύνταγμα Ενώ είχε προηγηθεί η ήττα των ιταλικών δυνάμεων στην Πίνδο από το Απόσπασμα Δαβάκη το οποίο συγκροτούσε, κυρίως, το επίσης δυτικοθεσσαλικό 51ο Σύνταγμα Πεζικού
Εκεί έγιναν ορισμένες από τις μεγαλύτερες μάχες του Β’ παγκοσμίου πολέμου ενώ τη μάχη παρακολούθησε ο ίδιος ο Μουσολίνι από τα απέναντι βουνά, παίζοντας το τελευταίο του χαρτί απέναντι στην Ελλάδα που μέχρι εκείνη τη στιγμή κατέγραφε μόνο νίκες.
Το Ύψωμα 731Δέχθηκε, μέσα σε τρεις μέρες, 18 επιθέσεις από πυροβολικό, αεροπορία, άρματα μάχης και επίλεκτες ιταλικές μονάδες πεζικού.
Σχετικές αναφορές υποστηρίζουν ότι σε κανένα άλλο μέρος του κόσμου κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο δεν ρίφθησαν τόσα πυρομαχικά όσα στο «Ύψωμα 731» (μόνο την πρώτη μέρα της επίθεσης και για δυόμισι ώρες ρίχτηκαν περίπου 100.000 βλήματα στο μικρό ύψωμα. 11 βλήματα κάθε δευτερόλεπτο. Ασύλληπτο νούμερο!). Το «Ύψωμα 731» (ο αριθμός 731 σημαίνει το υψόμετρο), δεν είναι πια 731 μέτρα. Είναι 726! Χαμήλωσε 5 μέτρα από τους βομβαρδισμούς εκείνων των ημερών. Μέσα σε αυτό το εφιαλτικό σκηνικό, πολέμησαν άνθρωποι μέχρις εσχάτων.
H «τιτανομαχία» του Υψώματος 731 αποτελεί μοναδικό φαινόμενο ηρωισμού, αυταπάρνησης και αποτελεσματικότητας όπου οι Θεσσαλοί στρατιώτες του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου αποδείχτηκαν άξιοι συνεχιστές μιας παράδοσης που θέλει τα Δυτικοθεσσαλικά τμήματα να διακρίνονται πάντοτε στους αγώνες του Έθνους.
Επειδή από τον Μάρτιο του 1941 οι περισσότεροι αγνοούσαν τη σημασία των μαχών στο ύψωμα 731 και είχαν επίσης ξεχασθεί οιαγωνιστές του, ξεκινήσαμε με ορισμένους συμπολίτες μας, 70 χρόνια μετά μία προσπάθεια για την προβολή της Καρδίτσας και την απόδοση τιμής σε όσους έδωσαν τη ζωή τους στη διάρκεια των μαχών, αλλά και όσους με τόσο ηρωισμό και επιτυχία αγωνίσθηκαν στο Ύψωμα 731.
Η τιμητική διάκριση
Ένας πανάξιος πρωταγωνιστής εκείνου του αγώνα υπήρξε, είναι χωρίς αμφιβολία, ο συμπολίτης σας Βαγγέλης Κόγιας τον οποίον τιμά σήμερα ο δήμος Σοφάδων και η τοπική κοινωνία, δίνοντας το όνομά του στην παρούσα πλατεία των Σοφάδων και είναι πράγματι, σήμερα, μια λαμπρή μέρα γιατί:
1ον Τιμούμε, αρχικά, τον άνθρωπο που διακρίθηκε για την προσφορά του, στην ειρηνική περίοδο, μέσα στην κοινωνία Τιμούμε τον άνθρωπο, τον απλό πολίτη που ενδιαφέρεται για την πρόοδο του τόπου για τα προβλήματα των συμπολιτών του, Αυτοδιοικητικό που θήτευσε για δεκαετίες στην Αυτοδιοίκηση, τον Πρόεδρο του Αγροτικού Συλλόγου Σοφάδων και το ακούραστο μέλος του Μορφωτικού Συλλόγου.
Δημιουργικός, ακούραστος αλλά συγχρόνως απλός διακριτικός και πάντα με συνεχείς πρωτοβουλίες είτε κατείχε κάποια θέση, κάποια επίσημη ιδιότητα, είτε όχι . Είτα σαν απλός πολίτης. Πάντα όμως με αγάπη προς τους Σοφάδες και κατανόηση για τους συμπολίτες, ανοιχτόκαρδος, με πρωτοβουλίες και με δουλειά Παντού στα δύσκολα και εκεί που χρειάζεται υπομονή και δράση.
2ον Τιμούμε όμως ιδιαίτερα τον άνθρωπο που διακρίθηκε στους αγώνες της πατρίδας μας για την Ελευθερία. Αγωνίστηκε και στην ειρήνη και στον πόλεμο. Ιδιαίτερα στον πόλεμο πάντα παλληκάρι.
Διακρίθηκε ιδιαίτερα στον ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940-41 και κυρίως στο ύψωμα 731 κατά την λεγόμενη Εαρινή Επίθεση. Πολυβολητής στο μέσον του μετώπου όπως δε μας περιέγραψε ο ίδιος κατά την επίσκεψή μας στο ύψωμα 731 – 70 περίπου χρόνια μετά τα γεγονότα εκείνα- πολεμούσε δίπλα στον διοικητή του στην πρώτη γραμμή όπου και είδε αρκετούς από τους συναδέλφους του να χάνουν την ζωή τους με τραγικό τρόπο.
Μάλιστα ήταν τόσο το θάρρος, η αποφασιστικότητα και η ικανότητα του Βαγγέλη Κόγια και ορισμένων συναδέλφων του που είχαν σχεδιάσει ακόμα και την απαγωγή του ίδιου του Μουσολίνι από την κατεχόμενη από τις Ιταλικές δυνάμεις περιοχή των Τριών Αυγών. Για να αλλάξουν τον ρού της ιστορίας όπως μας είχε πει, το 2010 στην κορυφή του 731, δείχνοντας τα απέναντι τρία βουνά που την περίοδο των μαχών κατείχαν οι Ιταλικές
δυνάμεις..
Ο Δυτικοθεσσαλός στρατιώτης του αγώνα
-Παράλληλα όμως, σήμερα με την πανάξια επιβράβευση, του Βαγγέλη τιμούμε και όλους όσους αγωνίστηκαν στο ύψωμα 731 με τη γνωστή απαράμιλλη γενναιότητα και αποφασιστικότητα. Τιμούμε γενικότερα τον Δυτικοθεσσαλό στρατιώτη του Ελληνοϊταλικού πολέμου ο οποίος, με την ικανότητα του και την αγάπη για την πατρίδα. κατάφερε τις μεγαλύτερες νίκες του πολέμου όπως έγινε βέβαια και σε όλους τους αγώνες των
Ελλήνων για την Ελευθερία στη νεότερη Ιστορία της Ελλάδος.
Χωρίς τον δυτικοθεσσαλό στρατιώτη η πατρίδα μας θα ήταν σίγουρα μικρότερη και λιγότερο ένδοξη.
Και δεν μπορούσε αυτόν τον γενναίο δυτικοθεσσαλό στρατιώτη να τον εκπροσωπήσει άλλος καλύτερα από τον αγαπητό και σεβαστό μας Βαγγέλη Κόγια.
Αυτός που πρέπει – για τις γενναίες πράξης του. Και μέσω αυτού τιμούνται αυτοί οι «ανώνυμοι» που πολέμησαν, διακρίθηκαν και νίκησαν στα κρισιμότερα και πλέον δύσκολα σημεία των μαχών.
Συγκεκριμένα, δε, στην Πίνδο αρχικά και στην Εαρινή Επίθεση κατόπιν, ιδιαίτερα στο ύψωμα 731, ο δυτικοθεσσαλός πολεμιστής ήταν αυτός που τελικά έγραψε τον επίλογο του πολέμου και όχι κάποιοι ηθοποιοί, τραγουδιστές της νίκης ή κάποιοι στα μετόπισθεν, ή κάποιοι με τοπικιστικά κριτήρια όπως συμβαίνει αρκετές φορές στη διάρκεια των επετειακών εκδηλώσεων.
-Πολύ καλή- άξια συγχαρητηρίων- επομένως η πρωτοβουλία του Δημάρχου, της Δημοτικής Αρχής, του Δημοτικού Συμβουλίου, για αυτή την τιμητική ονοματοδοσία και την απόδοση τιμών στον αγωνιστή Βαγγέλη Κόγια.
Γιατί επίσης, επιπλέον, με τον τρόπο αυτό:
-1ον Τιμάται και ο απλός, ο άγνωστος, ο γενναίος, ο ηρωικός , ο αδικημένος θα έλεγα, δυτικοθεσσαλός στρατιώτης όχι μόνον του Β Παγκοσμίου Πολέμου αλλά γενικότερα όλων των απελευθερωτικών αγώνων στη νεότερη ιστορία της Ελλάδας που άλλαξε το ρου της ιστορίας.
– 2ον Προβάλλεται η Καρδίτσας για την μοναδική συνεισφορά της στους Εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες όπου υπήρξε πρωταγωνίστρια και -3ον Ενισχύεται η προσπάθειά μας να κατασκευαστεί στην πρωτεύουσα του νομού μας μνημείο προς τιμήν όλων των αγωνιστών του υψώματος 731 που κατάγονται από το νομό Καρδίτσας.
Με τον Βαγγέλη γνωριστήκαμε εδώ και πολλά χρόνια, στην κοινή προσπάθεια για την ανάδειξη και προβολή των γεγονότων της λεγόμενης «Εαρινής Επίθεσης».
Πήγαμε μάλιστα μαζί και στο ύψωμα 731 , όπου επέστρεψε 70 χρόνια μετά, και συναντήθηκε, εκεί στο χώρο όπου έγιναν οι μεγάλες μάχες, με τον γιό του τότε διοικητή του Κασλά. Βαγγέλη υπήρξες γενναίος και άξιος συγχαρητηρίων και απόδοσης τιμών.
Εκπροσωπείς επάξια τον απλό, τον ηρωικό, Δυτικοθεσσαλό στρατιώτη που έδωσε στους αγώνες της Ελλάδας τόσα πολλά όσα κανένας άλλος. Και όλα αυτά με γενναιότητα, σεμνότητα και ήθος.
Μας έκανες και μας κάνεις, ειλικρινά, υπερήφανους ως Καρδιτσιώτες και ως Έλληνες.
Εύχομαι, δε, η στάση ζωής σου και γενικότερα ο τρόπος που αντιμετώπισες και αντιμετωπίζεις τα γεγονότα και στην πολεμική και στην ειρηνική περίοδο να αποτελέσει παράδειγμα για τους νεότερους.
Να είσαι καλά με υγεία πάνω από όλα και καλή χρονιά σε σένα και την οικογένειά σου.
Η ομιλία του Δομήνικου Βερίλλη στην εκδήλωση ονοματοδοσίας πλατείας στους Σοφάδες
