Η Ν.Α. Καρδίτσας στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Σχεδίου Ανάπτυξης που έχει εκπονηθεί, έχει συμπεριλάβει και δράση εφαρμογής βιοκλιματικού σχεδιασμού στα σχολικά κτίρια του νομού. Για την αρτιότερη προετοιμασία του Νομού με σκοπό την εφαρμογή των βιοκλιματικών τεχνολογιών στα σχολεία και τη μεγιστοποίηση των ωφελειών που θα προκύψουν, χθες παρουσιάστηκε από την ΑΝ.ΚΑ το επιχειρησιακό σχέδιο για τη δημιουργία «έξυπνων» σχολείων, στους τοπικούς φορείς της εκπαίδευσης και σε αυτοδιοικητικούς φορείς. Σκοπός του σχεδίου είναι η ανάδειξη των δυνατοτήτων και ευκαιριών που υπάρχουν στα σχολικά κτίρια ενσωμάτωσης σε αυτά του ενεργειακού σχεδιασμού και των αρχών της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής. Ήδη έχει εκπονηθεί η Α’ φάση του σχεδίου που περιελάμβανε την υφιστάμενη κατάσταση, τις καλές πρακτικές και παγκόσμιες τάσεις, τη διεύρυνση της υπάρχουσας τεχνογνωσίας για την κατασκευή και εφαρμογή βιοκλιματικών τεχνολογιών, τους σχετικούς φορείς και το ρόλο τους, τη δημιουργία εντύπου ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων και καρτέλας αξιολόγησης σχολικών κτιρίων.
Εισαγωγή στο σχέδιο
Τα τελευταία χρόνια, ο ενεργειακός σχεδιασμός των κτιρίων γίνεται επιτακτικός με την εφαρμογή της νέας Οδηγίας 2002/91/ΕΚ για την «Ενεργειακή Απόδοση Κτιρίων», η οποία ενισχύει την παλαιότερη Οδηγία 89/106/ΕΟΚ για τα προϊόντα του τομέα δομικών κατασκευών που απαιτεί να γίνονται οι δομικές κατασκευές και οι εγκαταστάσεις θέρμανσης, ψύξης και αερισμού κατά τρόπο ώστε η απαιτούμενη κατανάλωση ενέργειας κατά τη χρήση του έργου να είναι χαμηλή.
Με τον όρο «Έξυπνο Σχολείο» το υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων χαρακτηρίζει το σχολείο που διαθέτει σύγχρονο κτίριο, και μάλιστα ειδικών βιοκλιματικών προδιαγραφών, επιμορφωμένους εκπαιδευτικούς, συνεργαζόμενους γονείς, έχει τα βέλτιστα εποπτικά μέσα είτε αυτό αφορά το βιβλίο, είτε αφορά τα άλλα μέσα της σύγχρονης τεχνολογίας.
Στους παραπάνω προβληματισμούς έρχεται να απαντήσει το παρόν Επιχειρησιακό Σχέδιο: για την αρτιότερη προετοιμασία του Νομού σχετικά με τις νέες απαιτήσεις και αναγκαιότητες στο σχεδιασμό και την κατασκευή κτιρίων, ειδικά των δημόσιων σχολικών μονάδων και την, σε πρώτη φάση, πιλοτική εφαρμογή βιοκλιματικών και «έξυπνων» τεχνολογιών σε κάποιες από αυτές με σκοπό τη μεγιστοποίηση των αποτελεσμάτων από την προβολή και προώθηση των βιοκλιματικών τεχνολογιών και εφαρμογών, κρίνεται σκόπιμη η κατάρτιση ειδικού Επιχειρησιακού Σχεδίου.
Σκοπός της μελέτης
Στο Επιχειρησιακό Σχέδιο καταβλήθηκε προσπάθεια για τη συνολική αποτύπωση της σημερινής κατάστασης ενεργειακού σχεδιασμού των σχολικών κτιρίων και να προταθούν συνολικές και σε βάθος χρόνου παρεμβάσεις και έργα που μπορούν να γίνουν στις μελλοντικές κατασκευές αλλά και στις ήδη υπάρχουσες, παλαιές και πιο πρόσφατες, με σκοπό την ορθολογική ενεργειακή διαχείριση των σχολικών κτιρίων και την επίτευξη ουσιαστικής οικονομίας στην ικανοποίηση της ανάγκης για θέρμανση και ψύξη των σχολικών μονάδων του νομού Καρδίτσας, ανάγκες που σήμερα καλύπτονται με ιδιαίτερα δαπανηρό τρόπο, καταναλώνοντας τόσο σημαντικές ποσότητες ορυκτών καυσίμων όσο και καταναλώσεων ηλεκτρικού ρεύματος.
Παράλληλα, σκοπός του Επιχειρησιακού Σχεδίου είναι η ανάδειξη των δυνατοτήτων και ευκαιριών που υπάρχουν, στο πολύ μεγάλο «κεφάλαιο» των σχολικών κτιρίων, για ενσωμάτωση του ενεργειακού σχεδιασμού και των αρχών της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής σε αυτά.
Απτός στόχος του συγκεκριμένου Επιχειρησιακού Σχεδίου είναι να οδηγήσει στην πιλοτική εφαρμογή βιοκλιματικών τεχνολογιών σε δύο τουλάχιστον επιλεγμένα σχολεία του Νομού, τα οποία θα αποτελέσουν έργα «επίδειξης» και πρότυπα αναφοράς για την υιοθέτηση των αρχών κατασκευής τους, μελλοντικά, και από άλλα σχολεία. Στο Επιχειρησιακό Σχέδιο, τη σύνταξη του οποίου ανέλαβε η Αναπτυξιακή Καρδίτσας – Αναπτυξιακή Ανώνυμη Εταιρία Ο.Τ.Α (ΑΝ.ΚΑ Α.Ε.), προσδιορίζονται δράσεις, έργα και αρμοδιότητες που θα πρέπει να αναληφθούν από τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Καρδίτσας, τις υπηρεσίες της καθώς και από άλλους εμπλεκόμενους φορείς, προκειμένου να προωθηθεί η ιδέα των βιοκλιματικών – «έξυπνων» σχολείων στο νομό.
Συγκεκριμένα, στις φιλοδοξίες του Επιχειρησιακού Σχεδίου είναι να αποτελέσει εργαλείο:
- Ø Σχεδιασμού (με ενσωμάτωση της κοινωνικής διαβούλευσης) σε βάθος χρόνου για τον ολοκληρωμένο σχεδιασμό των σχολικών κτιρίων (αρχικά) και των δημόσιων κτιρίων (μελλοντικά) του νομού Καρδίτσας.
- Ø Ενσωμάτωσης όσο το δυνατόν περισσότερων ενεργειακών και βιοκλιματικών αρχών και εφαρμογών για τη βελτίωση της ενεργειακής κατανάλωσης των σχολικών κτιρίων και τη βελτίωση των όρων διαβίωσης και γενικότερα της ποιότητας ζωής των χρηστών τους (μαθητών, εκπαιδευτικών).
- Ø Συμβολής στην τοπική αναπτυξιακή διαδικασία όσον αφορά το σχεδιασμό της καθημερινής ζωής, ιδιαίτερα στον πολύ σημαντικό και ευαίσθητο τομέα της σχολικής ζωής.
- Ø Στην εξοικονόμηση οικονομικών, φυσικών πόρων και ενέργειας από τη λειτουργία των σχολικών και, μελλοντικά, των άλλων δημόσιων κτιρίων, με παράλληλη προστασία του περιβάλλοντος μέσω της μείωσης της κατανάλωσης πόρων και ενέργειας.
- Ø Στον περιορισμό των αρνητικών επιδράσεων στο μικροκλίμα (από την αποβολή μεγάλων ποσοτήτων θερμότητας λόγω ενεργοβόρας λειτουργίας) και, εν τέλει, στη μείωση της συμβολής των παραπάνω κτιρίων στην επιδείνωση του φαινομένου του θερμοκηπίου συμβάλλοντας έτσι εν μέρει και στην περιβαλλοντική προστασία.
Διάρθρωση Επιχειρησιακού Σχεδίου
Η ανάλυση του Επιχειρησιακού Σχεδίου (γενικά περιεχόμενα) καθώς και οι δράσεις και ενέργειες που απαιτούνται για την ορθή διαχείριση των δεδομένων που θα προκύψουν και των ενεργειών που απαιτούνται για την ουσιαστική προώθηση των προτάσεών του, διαρθρώνεται σε 4 φάσεις οι οποίες περιλαμβάνουν:
Α΄ Φάση: Καταγραφή της υπάρχουσας (υφιστάμενης) κατάστασης.
Η Α΄ Φάση του Επιχειρησιακού Σχεδίου αφορά την καταγραφή της υφιστάμενης κατάστασης του νομού στον τομέα των βιοκλιματικών – «έξυπνων» σχολείων. Αρχικά γίνεται μια αναφορά στην υφιστάμενη κατάσταση των σχολείων του νομού σχετικά με την κατάσταση διατήρησης και το μαθητικό δυναμικό τους. Επίσης, καταγράφονται οι καλές πρακτικές και οι παγκόσμιες τάσεις στον τομέα των βιοκλιματικών – «έξυπνων» σχολείων και γίνεται αναφορά στην ελληνική και τοπική πραγματικότητα. Στη συνέχεια γίνεται καταγραφή της τοπικής πραγματικότητας στον τομέα των βιοκλιματικών -«έξυπνων» σχολείων. Ακολουθούν οι σχετικοί φορείς (τοπικής, εθνικής, ευρωπαϊκής εμβέλειας) και οι αρμοδιότητές τους, ενώ το επιχειρησιακό ολοκληρώνεται από το έντυπο καταγραφής ενεργειακής απόδοσης και την καρτέλα αξιολόγησης κτιρίων που συντάχθηκαν ειδικά για το σκοπό αυτό.
Β΄ ΦΑΣΗ: Στρατηγική – Στόχοι – Θεσμικό Πλαίσιο
Η Β΄ Φάση αφορά την παράθεση του υφιστάμενου θεσμικού πλαισίου, την εστιασμένη διερεύνηση της ενεργειακής απόδοσης και τη συμπλήρωση της καρτέλας αξιολόγησης κτιρίων των σχολείων του νομού, ενώ θα γίνει διαμόρφωση της αναπτυξιακής στρατηγικής που θα ακολουθηθεί στο Νομό για τη δημιουργία βιοκλιματικών – «έξυπνων» σχολείων
Γ΄ ΦΑΣΗ: Προτάσεις
Η Γ΄ Φάση του Επιχειρησιακού Σχεδίου αφορά προτάσεις και υπηρεσίες που είναι ανάγκη να αναπτυχθούν στο Νομό για τη δημιουργία νέων βιοκλιματικών – «έξυπνων» σχολικών κτιρίων και τις παρεμβάσεις που μπορούν να γίνουν στις ήδη υφιστάμενες σχολικές μονάδες.
Δ΄ ΦΑΣΗ: Σχεδιασμός
Η Δ΄ Φάση του Επιχειρησιακού Σχεδίου αφορά το σχεδιασμό και τη σύνταξη τευχών δημοπράτησης / μελετών εφαρμογής για την ωρίμανση (προκειμένου να τύχουν χρηματοδότησης) κάποιων από τα έργα που θα επιλεγούν από τη Γ΄ Φάση του Επιχειρησιακού Σχεδίου.
