Ένα χρόνο μετά την ψήφιση του αντιασφαλιστικού νόμου Πετραλιά η κυβέρνηση της ΝΔ επανέρχεται στον τόπο του εγκλήματος και ετοιμάζεται να εκστρατεύσει και πάλι κατά των δικαιωμάτων των εργαζομένων με στόχο τα Βαρέα και Ανθυγιεινά Επαγγέλματα (ΒΑΕ). Την περασμένη βδομάδα έκανε μια απόπειρα με άσχετο νομοσχέδιο, με βάση το πόρισμα της Επιτροπής Μπεχράκη. Τελικά δεν το προχώρησε αλλά έδωσε το στίγμα του τι ετοιμάζει. Τελικά προχθές επισκεπτόμενος το ΙΚΑ απέδειξε ότι υπηρετεί άριστα τους εργοδότες του που θέλουν να βάλουν χέρι στις υπηρεσίες υγείας και πρόνοιας, πέρα από τα ΒΑΕ.
Ο στόχος αυτός δεν είναι καινούριος. Είκοσι χρόνια τώρα οι κυβερνήσεις της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ επιβουλεύονται τα ΒΑΕ. Η πρώτη νομοθετική απόπειρα και η πρώτη Επιτροπή που συστάθηκε γι’ αυτό το σκοπό μετράει σχεδόν 20 χρόνια. Το 1995 ο ΣΕΒ ζητάει επιτακτικά την κατάργηση των ΒΑΕ, ισχυριζόμενος ότι οι επιχειρήσεις λαμβάνουν τα αναγκαία μέτρα υγιεινής και ασφάλειας και τα ΒΑΕ καθίστανται πλέον περιττά. Αυτό όμως που δε λένε οι βιομήχανοι το ομολογεί στη σχετική του Έκθεση δύο χρόνια αργότερα το 1997 ο καθηγητής Γ. Σπράος, σύμβουλος του τότε πρωθυπουργού Κ. Σημίτη, ο οποίος ζητά την κατάργηση των ΒΑΕ μαζί με το επασφάλιστρο για να βελτιωθούν τα κέρδη των επιχειρήσεων!
Το 2002 η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ με το νόμο 3029 επαναφέρει το ζήτημα επανακαθορισμού της λίστας των ΒΑΕ. Αυτή τη φορά το επιβάλλει «η εξέλιξη της τεχνολογίας» και η «βελτίωση των συνθηκών εργασίας»! Με τη νέα περίοδο διακυβέρνησης από τη ΝΔ, η συζήτηση για τα ΒΑΕ επιταχύνεται και τον Ιούλη του 2006 συγκροτείται ξανά Επιτροπή. Το Σεπτέμβρη του 2008 η Επιτροπή Μπεχράκη παραδίδει το σχετικό πόρισμα στην υπουργό Απασχόλησης, με το οποίο η λίστα των ΒΑΕ μετατρέπεται κυριολεκτικά σε φύλλο και φτερό. Μετά τη γνωστοποίηση από τον ίδιο τον πρωθυπουργό των κυβερνητικών προθέσεων ταυτόχρονα επιχειρήθηκε και ένας ελιγμός: η υπουργός Απασχόλησης Πετραλιά ισχυρίστηκε ούτε λίγο ούτε πολύ ότι η αναθεώρηση της λίστας αφορά τον «κερματοσυλλέκτη του τραμ» που δεν υπάρχει πια και άλλα τέτοια που είναι για φτύσιμο …
Η υποβάθμιση του μεγέθους των ανατροπών βγάζει μάτι, όπως και το Πόρισμα της Επιτροπής Μπεχράκη που ρητά ανατρέπει όλο το καθεστώς των ΒΑΕ. Σύμφωνα με το πόρισμα: Από τους 103 χώρους εργασίας εξαιρούνται οι 43, από τις 124 ομάδες και υποομάδες ειδικοτήτων εξαιρούνται οι 61, ενώ από τις 70 ειδικότητες, ανεξάρτητα από το χώρο εργασίας, εξαιρούνται οι 41, θεωρούνται δηλαδή αυθαίρετα χαμηλής επικινδυνότητας. Όμως, και για τις ειδικότητες που τυπικά προτείνεται να παραμείνουν στη λίστα των ΒΑΕ, επέρχεται δραστική ανατροπή, καθώς αυτές κατατάσσονται σε τέσσερις νέες κατηγορίες, αντί της μιας ενιαίας που υπάρχει σήμερα.
Ενδεικτικό είναι ότι ένα από τα σενάρια προβλέπει κατάργηση της «πρόωρης» συνταξιοδότησης και αντικατάσταση με μειωμένο ωράριο ή περισσότερες ημέρες άδεια. Ένα δεύτερο σενάριο, που διακινήθηκε πέρσι, προβλέπει τη μείωση του χρόνου «πρόωρης» συνταξιοδότησης για τις τρεις από τις τέσσερις κατηγορίες.
Έτσι και αλλιώς όμως, η Επιτροπή έχει αποψιλώσει εκ βάθρων τη λίστα των ΒΑΕ, αφού στη λεγόμενη 4η κλίμακα βαρύτητας παραμένουν μόνο 5 από τις 124 ομάδες και υποομάδες ειδικοτήτων και από τις 70 ειδικότητες ανεξάρτητα από το χώρο εργασίας στην 4η κλίμακα βαρύτητας παραμένουν μόνο 2 ειδικότητες! Και εδώ όμως στις ειδικότητες που κατατάσσονται στην 4η κλίμακα με το νέο καθεστώς ενδέχεται να υπάρξουν ανατροπές.
Το σίγουρο είναι ότι η κυβέρνηση αυτή τη στιγμή μετρά τις αντιδράσεις των εργαζομένων και ανάλογα θα πράξει.
Ολα θα εξαρτηθούν από τον αγώνα τους.
Η κυβέρνηση επιχειρεί να χρυσώσει το χάπι, υποστηρίζοντας ότι θα υπάρξει και νέα λίστα επαγγελμάτων που θα μπούνε στο καθεστώς των ΒΑΕ. Έσι και αλλιώς όμως η ανάγκη για ένταξη νέων επαγγελμάτων δεν είναι παραχώρηση προς τους εργαζόμενους αλλά υποχρέωσή της. Επειδή η κυβέρνηση γνωρίζει ότι ο ελιγμός αυτός μικρά αποτελέσματα θα έχει, βγάζει ένα επιπλέον χαρτί: ότι η αναθεώρηση της λίστας των ΒΑΕ θα αφορά τους εργαζόμενους που θα μπούνε στην παραγωγή από εδώ και πέρα και όχι τους παλιούς εργαζόμενους. Με τον τρόπο αυτό επιχειρεί και εδώ το διαχωρισμό των εργαζομένων σε «νέους» και «παλιούς», όπως ακριβώς έκαναν στο παρελθόν ΝΔ και ΠΑΣΟΚ με μια σειρά αντιασφαλιστικά μέτρα.
Ο ελιγμός αυτός δεν πρέπει να περάσει.
Γιατί ό,τι χάνει σήμερα μια ομάδα εργαζομένων το χάνει ολόκληρη η εργατική τάξη. Είναι απαράδεκτο σήμερα εργαζόμενοι που υπάγονται στο καθεστώς των ΒΑΕ να αποδεχτούν ότι τα παιδιά τους θα δουλέψουν με χειρότερους όρους. Πολύ περισσότερο που η συγκεκριμένη πρόβλεψη, αν τελικά ισχύσει, θα θίξει πρώτα και κύρια τους σημερινούς εργαζόμενους σε όλα αυτά τα επαγγέλματα που θα βγούνε από τη λίστα. Γιατί είναι σίγουρο ότι οι εργοδότες το πρώτο που θα κάνουν είναι να απαλλαγούν από τους «παλιούς» εργάτες και τις «παλιές» εργάτριες και να αντικαταστήσουν το προσωπικό τους με «νέους» για να γλιτώσουν το επασφάλιστρο και να αυξήσουν τα κέρδη τους.
Το μόνο σίγουρο αποτέλεσμα ενός τέτοιου ελιγμού θα είναι να πυκνώσουν ακόμα περισσότερο οι στρατιές των ανέργων μεταξύ 40 και 55 ετών. Και με τον τρόπο αυτό θα υπονομευτεί και το δικαίωμα σε «πρόωρη» συνταξιοδότηση – σύμφωνα με το καθεστώς των ΒΑΕ – εκατοντάδων χιλιάδων εργαζομένων, που τυπικά δε θα έχουν χάσει αυτό το δικαίωμα. Ομως εκτός των συνεπειών αυτών και οι «νέοι» εργαζόμενοι θα υποχρεωθούν να δουλεύουν στα ίδια επαγγέλματα που θα έχουν πλέον αποχαρακτηριστεί, με αποτέλεσμα την πιο γρήγορη φθορά της υγείας τους και την απαλλαγή των εργοδοτών ακόμα και από τα ελάχιστα μέτρα υγιεινής και ασφάλειας.
Γι’ αυτό όλοι οι εργαζόμενοι «παλιοί» και «νέοι» πρέπει να απορρίψουν οποιαδήποτε συζήτηση για αναμόρφωση προς τα κάτω της λίστας των ΒΑΕ. Η εργασιακή βαρβαρότητα επιβάλλει την επέκταση και όχι τη συρρίκνωση της λίστας των ΒΑΕ, σαν το ελάχιστο μέτρο προστασίας από τον επαγγελματικό κίνδυνο και την πρώιμη φθορά της υγείας των εργαζομένων. Ιδιαίτερα, μάλιστα, σε μια περίοδο που η οικονομική και κοινωνική εξέλιξη, ο παραγόμενος από τους εργαζόμενους πλούτος, καθιστά όχι μόνο εφικτή, αλλά και ιστορικά αναγκαία τη μείωση των γενικών ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης για το σύνολο των εργαζομένων και πολύ περισσότερο για τους ασφαλισμένους στα ΒΑΕ, με παράλληλη κατάργηση του επασφαλίστρου για τους εργαζόμενους, όπως απαιτεί το ΠΑΜΕ.
Άλλωστε, η γενίκευση των ελαστικών και ευέλικτων μορφών εργασίας σε βάρος της μόνιμης και σταθερής δουλειάς, η κατάργηση του 8ωρου, η εντατικοποίηση της εργασίας και άλλα αντεργατικά μέτρα οδηγούν σε ακόμα μεγαλύτερη φθορά της εργατικής δύναμης και της υγείας των εργαζομένων, στην εμφάνιση νέων ασθενειών και περισσότερο σύνθετων κινδύνων για την υγεία.
Σύμφωνα με έκθεση της ίδιας της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 2006, έχασαν τη ζωή τους από εργατικά «ατυχήματα» ή ασθένειες, 167 χιλιάδες εργαζόμενοι. Πάνω από 1.100.000 θάνατοι ετησίως, εξαιτίας των συνθηκών εργασίας, σύμφωνα με στοιχεία του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας (2002), ενώ σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, κάθε χρόνο 80-120 εκατομμύρια εκτιμώνται οι νέες περιπτώσεις επαγγελματικών ασθενειών που αποδίδονται στην έκθεση των εργαζομένων σε 50 τουλάχιστον αποδεδειγμένα βλαπτικούς φυσικούς παράγοντες, 100 χιλιάδες χημικούς, βιολογικούς, ψυχοκοινωνικούς και εργονομικούς παράγοντες κινδύνου. Το ποσοστό του εργαζόμενου πληθυσμού που εκτίθεται στους κινδύνους αυτούς ξεπερνά το 40%-50%!
Τα παραπάνω αποδεικνύουν ότι ο επιχειρούμενος αποχαρακτηρισμός των ΒΑΕ κάθε άλλο παρά βασίζεται σε επιστημονικά κριτήρια. Το μοναδικό κριτήριο των κυβερνήσεων της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ είναι η αύξηση των κερδών του κεφαλαίου, ακόμα και με τίμημα την υγεία και τη ζωή των εργαζομένων.
Η ΕΡΓΑΤΙΚΗ ΤΑΞΗ ΕΧΕΙ ΜΟΝΟ ΜΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗ: ΝΑ ΞΕΣΗΚΩΘΕΙ ΠΡΙΝ ΕΙΝΑΙ ΑΡΓΑ
Βασίλης Κρανιάς, μέλος του Δ.Σ. του Εργατικού Κέντρου και της Γραμματείας του
