Σε πρόσφατες καταγραφές σχετικών εντύπων, η περιοχή της Αργιθέας και των Αγράφων γενικώτερα, έχει καταχωρηθεί ανάμεσα στις δέκα πιο σημαντικές, καθαρές και οικολογικές περιοχές του Πλανήτη.
Ευτυχώς τα τελευταία χρόνια, ενόψει της διαπιστωμένης αναγκαιότητας για την προστασία της φύσης, έχουν γίνει προσπάθειες σε Ευρωπαϊκό κυρίως επίπεδο, για την λήψη μέτρων διατήρησης και προφύλαξης του φυσικού περιβάλλοντος.
Με την νομοθεσία και τις Οδηγίες της Ε.Ε τα Κράτη μέλη υποχρεώνονται πλέον να τηρούν αυστηρούς όρους σε σχέση με το περιβάλλον και την προστασία του.
Το ίδιο θεσμικό πλαίσιο υπάρχει και στην Χώρα μας.
Ενόψει των Οδηγιών και της εναρμόνισης της νομοθεσίας, έχουν καταρτιστεί προγράμματα, εδώ και αρκετά χρόνια και έχει γίνει σημαντική δουλειά σε επίπεδο καταγραφής αντίστοιχων τοπίων, που παρουσιάζουν σημαντικό ενδιαφέρον από οικολογική άποψη.
Ευτυχώς στην περιοχή μας τώρα τελευταία μόλις επέδραμαν τα «αναπτυξιακά» συμφέροντα και λέω ευτυχώς γιατί είχαν προλάβει νωρίτερα κάποιες ορθώς λειτουργούσες υπηρεσίες, να καταγράψουν και να χαρακτηρίσουν ως πρωτεύουσας προστασίας τη φύση και το περιβάλλον, για να έχουν έτσι κάποιους φραγμούς.
Στην περιοχή μας έχουν καταγραφεί τμήματά της, αλλά και ολόκληρη συμπεριλαμβάνεται σε ευρύτερο τοπίο βιότοπων, φυσικών τοπίων και τοπίων ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, τα οποία όμως δεν είναι ευρύτερα γνωστά -ούτε η σημασία τους- με συνέπεια πολλοί να τις υποτιμούν.
Τις συγκεκριμένες καταγραφές έχει κάνει το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο στα πλαίσια προγραμμάτων της Ε.Ε και του ΠΕΧΩΔΕ, που μπορεί κανείς να δεί στο INTERNET, στην διεύθυνση www.itia.ntua/filotis.gr .
Οι περιοχές αυτές είναι:
- Όρη Άγραφα (ορεινό συγκρότημα Αγράφων) – κωδικός τόπου: AG0060014.
Χαρακτηρίζεται ως βιότοπος και αποτελεί χερσαία έκταση 150.000 στρεμμάτων, εκτεινόμενη στους Νομούς Καρδίτσας και Ευρυτανίας, με μέγιστο υψόμετρο 2184 μ. και ελάχιστο 300 μ .
Στον βιότοπο αυτόν έχουν καταγραφεί τουλάχιστον 65 είδη φυτών, που χαρακτηρίζονται από απολύτως προστατευόμενα μέχρι σπάνια
Επίσης αξιόλογα θηλαστικά και πτηνά (αετός, όρνεα), καθώς και ερπετά.
Θεωρείται σημαντική περιοχή για την παραδοσιακή εκτροφή προβάτων και για την παρουσία Gyps fulvus (όρνεα).
Η κατάσταση του τοπίου θεωρείται καλή, με τάσεις όμως αργής υποβάθμισης.
Απειλείται από το παράνομο κυνήγι και την επέκταση του οδικού δικτύου, ενώ κινδυνεύει από την αλλαγή χρήσης γης (μείωση της κτηνοτροφίας) και την κατασκευή δρόμων.
- Μονή Σπηλιάς Καμπουριανών Αγράφων (Σπηλιώτισσα) με κωδικό ΑΤ3011039
Στην ως άνω ιστοσελίδα περιλαμβάνει χερσαία έκταση, 6.000 ΣΤΡΕΜ. από μέγιστο υψόμετρο 1749, μέχρι ελάχιστο 580 μ., στην Μονή Σπηλιάς Αγράφων (Σπηλιώτισσα), ήτοι «μικρό τμήμα της λεκάνης του Αχελώου με επίκεντρο το μικρό μοναστήρι «Παναγία η Σπηλιώτισσα», με τον χαρακτηρισμό Τοπίο Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλλους
Πολύ απότομες πλαγιές του «Πετριλιώτικου ρέματος» σχεδόν φαράγγι με ορθοπλαγιές, σάρες και σπηλιές. Σποραδικές συστάδες ελάτης, δρυός και πρίνου με στοιχεία της ζώνης των φυλλοβόλλων σε σκιερές βορεινές εκθέσεις ή κατά μήκος των ρευμάτων. Πολύ έντονο ανάγλυφο και επιβλητικό τοπίο στην ευρύτερη περιοχή με περιγράμματα υψηλών βουνοκορφών (περί τα 2000 μ. ) Το μοναστήρι μικρό και γραφικότατο κτισμένο από το 1604, σε μια βραχώδη εξέδρα, πάνω από μια σπηλιά χωρίς σημαντικές αλλοιώσεις. Στο καθολικό του υπάρχουν θαυμάσιες αγιογραφίες. Τόπος λατρείας των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής»
Η περιοχή αυτή χαρακτηρίζεται από οικολογικής αξίας ως «εξαίρετη φυσική κατάσταση, με πτηνά, σημαντικό οικοσύστημα και σημαντικούς τύπους βλάστησης.».
Από πολιτισμικής αξίας παρουσιάζει: «θρησκευτικό ενδιαφέρον, οικοτουρισμό, παραδοσιακή αρχιτεκτονική και φυσιολατρικό ενδιαφέρον».
Από αισθητική αξία εμφανίζει: «ενδιαφέροντα φυσικά, οικολογικά, Γεωμορφολογικά στοιχεία, ιδιαίτερη φυσική ομορφιά, καλαίσθητα ανθρωπογενή στοιχεία και πανοραμική θέα».
Στην αυτή ως άνω καταγραφή το συγκεκριμένο Τοπίο με πρωτεύουσα προτεραιότητα προστασίας, θεωρείται ότι απειλείται και διαταράσσεται, μεταξύ άλλων και από … την οδοποιία και ….. τα φράγματα και επίσης «λόγω των μεγάλων κλίσεων των εδαφών ακόμη και μικρού πλάτους δρόμοι υποβαθμίζουν οπτικά το τοπίο».
- Βουτσικάκι Αγράφων. Κωδικός τόπου AG0060015.
Έκταση 2.000 στρεμ. από μέγιστο υψόμετρο 2154 μέχρι 1400 μ., έχει καταγραφεί ως Βιότοπος γιατί αποτελεί ενδιαφέρουσα περιοχή για την σπάνια χλωρίδα που συμπεριλαμβάνει ενδημικά είδη της Ελλάδας.
Έχουν καταγραφεί 65 είδη χλωρίδας, θηλαστικών, πτηνών και ερπετών.
Απειλείται από το παράνομο κυνήγι, την επέκταση του οδικού δικτύου και την υπερβόσκηση.
- Όρος Καράβα Αγράφων. Κωδικός τόπου AΒ3080007.
Επίσης με καταγραφή Βιότοπου, έχει χαρακτηριστεί περιοχή του όρους Καράβα από υψόμετρο 1867 έως 1400 μ.
Παρόμοιες καταγραφές αφορούν περιοχή που εκτείνεται κοντά στο Πετρωτό.
Οι παραπάνω καταγραφές σημαίνουν τουλάχιστον ότι κάποιοι κάνουν σωστά τη δουλειά τους.
Δυστυχώς κάποιοι άλλοι, μηδέ κρατικών υπηρεσιών -και κυρίως αυτών- εξαιρουμένων, όχι μόνον δεν λαμβάνουν υπόψη τους τον παραπάνω πλούτο και τα χαρακτηριστικά της περιοχής, αλλά αντιθέτως κάνουν ο,τι το δυνατό, να υποβαθμίσουν και να καταστρέψουν αυτό, που απλόχερα έδωσε η ίδια η φύση.
Είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα του Δασαρχείου, που αντί να προστατεύει το δάσος, στέλνει τον γηγενή κάτοικο κατηγορούμενο για ένα φόρτωμα καυσόξυλα, όταν συγχρόνως στον ίδιο χώρο, συντελούνται οικολογικά εγκλήματα, που αν δεν τα ευλογεί και υποθάλπει, έχει κλειστά τα μάτια να μην τα βλέπει.
Και από κοντά δυστυχώς και συντοπίτες μας, που δελεάζονται με τα προσφερόμενα από τους επιδρομείς της «ανάπτυξης» και την άγνοια των επακόλουθων.
Κινούνται δυστυχώς χωρίς στρατηγική προστασίας του περιβάλλοντος και υποκινούνται απ’ τα μικροσυμφέροντα και τις «καρφωτές», εκείνων που τα αναπτύσσουν.
Είμαι απ’ αυτούς που πιστεύουν ότι η ανάπτυξη της περιοχής μας περνάει αναγκαστικά μέσα από τον απόλυτο σεβασμό στη φύση και στην διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος στην υπάρχουσα μορφή του. Είναι το μοναδικό που έχουμε να «πουλήσουμε» και συγχωρήστε με για την λέξη.
Ευτυχώς είναι μικρός ο τόπος και τα «οικόπεδα», που θ’ αρχίσουν να πωλούν κάποιοι πονηροί, όταν θ’ ανοίξει το αντίστοιχο «χρηματιστήριο», δεν θα μας καταντήσει, όπως άλλες περιοχές.
Επειδή όμως οι ίδιοι μπορεί στ’ όνομα αυτής της «ανάπτυξης» να φτιάξουν οικόπεδα και στο Αλπικό τοπίο, μετατρέποντας τα βλαχοκόνακα σε βίλες πολυτελείας, και να κατευθύνουν τα ποτάμια κατά πως τους βολεύει, είναι καιρός να ευαισθητοποιηθούμε όλοι μας και κυρίως να συμφωνήσουμε που σταματά η «ανάπτυξη» και αρχίζει η ανάπτυξη.
Είπαμε να «πουλήσουμε» και όχι να ξεπουλήσουμε και μάλιστα όσο-όσο.
Λάμπρος Γ. Τσιβόλας.
