50 χρόνια Μεταπολίτευση. Ήταν 24 Ιουλίου του 1974, όταν η χούντα, ηττημένη πολιτικά και ηθικά, και υπό το βάρος της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο, αναγκάστηκε να παραδώσει την εξουσία στους πολιτικούς. Έτσι ξεκίνησε η περίοδος της Μεταπολίτευσης.
Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής κλήθηκε να επιστρέψει και να αναλάβει την ομαλή αποκατάσταση της Δημοκρατίας στη χώρα. Είχε να αντιμετωπίσει καταστάσεις επικίνδυνες, προκλήσεις πρωτόγνωρες και καθήκοντα βαριά. Να αναλάβει την εξουσία και να σχηματίσει κυβέρνηση, ύστερα από επτά χρόνια στρατιωτικής δικτατορίας και ενώ η κυπριακή τραγωδία βρισκόταν σε εξέλιξη. Ταυτόχρονα, να διασφαλίσει τη μετάβαση στη δημοκρατία, αλλά και τη σταθεροποίηση του δημοκρατικού πολιτεύματος, σε ένα περιβάλλον πολιτικά ασταθές και με πάθη οξυμένα.
Παρά τις δυκολίες, η πολιτική ζωή της χώρας ξεκινούσε εκ νέου, και μάλιστα με ένα σημαντικό πλεονέκτημα. Το μεγάλο δίδαγμα, που ήταν η αξία των δημοκρατικών θεσμών και η κοινωνική συνοχή, προς αποφυγή της όξυνσης του πολιτικού κλίματος, κάτι που συνήθως καταλήγει σε εκτροπές.
Η περίοδος της μετάβασης στη δημοκρατία ήταν μικρή. Στις 18 Νοεμβρίου του 1974 πραγματοποιήθηκαν οι πρώτες εκλογές και λίγο αργότερα έγινε το δημοψήφισμα, που έκρινε τον χαρακτήρα του πολιτεύματος, και όλα αυτά σε κλίμα ήπιο και ήρεμο. Παράλληλα προχωρούσαν οι συλλήψεις και οι δίκες των πρωταιτίων του πραξικοπήματος και των υπευθύνων καταστολής της εξέγερσης του Πολυτεχνείου, αποδεικνύοντας την προσήλωση της πολιτικής ηγεσίας στους δημοκρατικούς θεσμούς.
Στη συνέχεια, βασικοί στόχοι για τη χώρα πραγματοποιήθηκαν, όπως η ένταξή στην ΕΟΚ, η εναρμόνιση της με τους κοινοτικούς κανονισμούς, η ένταξη στην ΟΝΕ, η εισαγωγή του ευρώ, η ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η ενίσχυση της κοινωνικής πολιτικής, η βελτίωση της θέσης των εργαζομένων, ο περιορισμός των ανισοτήτων, η αναβάθμιση της διεθνούς θέσης της χώρας. Υπήρξαν ωστόσο και πολλές προσπάθειες που είτε δεν απέδωσαν είτε και ματαιώθηκαν. Ο έλεγχος της διαφθοράς και των στρεβλώσεων του κράτους, η υπέρβαση της πελατειακής πολιτικής και του λαϊκισμού, η ανάληψη του πολιτικού κόστους είναι μερικά μόνο παραδείγματα προσπαθειών, που δεν είχαν τα επιθυμητά αποτελέσματα.
Η Ελλάδα της μεταπολίτευσης δεν μπόρεσε να εκμεταλλευτεί πάντα, τα πλεονεκτήματά της. Υπήρξαν διαστήματα εκσυγχρονισμού και προσαρμογής στα ευρωπαϊκά πρότυπα και άλλα πάλι επιστροφής σε πρακτικές λαϊκισμού και σε παθογένειες.
Σήμερα είναι πλέον σαφές πως η δημοκρατία και οι θεσμοί εξασφαλίζουν την ειρήνη και την πρόοδο. Επίσης είναι σαφές ότι η διαφύλαξη τους χρειάζεται προσήλωση και συνεχή προσπάθεια από όλους. Όπως και η αναπτυξιακή πολιτική σε μία χώρα πρέπει να είναι επίμονη και συνεχής και κυρίως καλά σχεδιασμένη, σαν την πολιτική της κυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη. Οι πειραματισμοί, τα διαλείμματα και, ακομη χειρότερα, τα πισωγυρίσματα, οι τακτικές του “όλα γίνονται και όλα επιτρέπονται”, των “λεφτόδεντρων” και του “βλέποντας και κάνοντας” επιβραδύνουν ή και διακόπτουν την ανοδική πορεία της χώρας και την βελτίωση της ζωής των πολιτών.
50 χρόνια μετά το 1974, είναι πλέον η κατάλληλη στιγμή να αξιολογηθεί η σημασία της Μεταπολίτευσης. Δεν έχει μέχρι τώρα δοθεί η αρμόζουσα έμφαση, με αποτέλεσμα πολλές φορές να μη συνειδητοποιούμε ή να ξεχνάμε το καθοριστικό αυτό γεγονός. Ποτέ όμως δεν είναι αργά, να ξεκινήσουμε να γιορτάζουμε την αποκατάσταση της δημοκρατίας, στη χώρα που γεννήθηκε, με τη δέουσα τιμή και να καθιερωθεί ως επίσημη αργία.
Θα πρέπει να ξέρουν οι νεώτεροι τι συνέβη την 24η Ιουλίου. Να γνωρίζουν ότι η δημοκρατία δεν είναι δεδομένη. Να γιορτάζουν την ημέρα της αποκατάστασής της με συγκίνηση, να την τιμούν και να εμπνέονται.
Διότι είναι πολύ επικίνδυνο να απαξιώνουμε ή και να απομυθοποιούμε σημαντικές ιστορικές στιγμές όπως αυτή. Αυτοί οι συμβολισμοί είναι ιστορία και παρακαταθήκη.
24 Ιουλίου 1974-24 Ιουλίου 2024
Χρόνια πολλά στην ελληνική δημοκρατία!
