Η εμφάνιση τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα, νοσημάτων που μεταδίδονται με το τσίμπημα των κουνουπιών, νοσημάτων που δεν υπήρχαν, όπως ο ιός του Δυτικού Νείλου ή που είχαν εξαφανιστεί για πολλές δεκαετίες, όπως η ελονοσία, καταδεικνύει την ανάγκη οργάνωσης και εφαρμογής προγραμμάτων αντιμετώπισης των εντόμων αυτών.
Για την επιτυχία οποιουδήποτε προγράμματος αντιμετώπισης κουνουπιών έχει μεγάλη σημασία η σωστή, έγκαιρη και η από κοινού οργάνωση του, από τους εμπλεκόμενους φορείς (Δήμους, Περιφέρειες) οι οποίοι έχουν και την ευθύνη της πραγματοποίησής του.
Για να επιτευχθεί αυτό θα πρέπει εγκαίρως να εξασφαλιστούν τα απαραίτητα κονδύλια και να οριστούν οι φορείς που θα υλοποιήσουν τα προγράμματα καταπολέμησης.
Γι’ αυτό η Περιφέρεια Θεσσαλίας, στο περιφερειακό συμβούλιο έχει ήδη εγκρίνει πρόγραμμα, με τίτλο «Καταπολέμηση κουνουπιών Π.Ε. Λάρισας» με προϋπολογισμό και πίστωση 100.000 Ε και θα πρέπει το ίδιο να πράξουν και οι άλλες Περιφερειακές Ενότητες Καρδίτσας, Τρικάλων και Μαγνησίας, σε συνεργασία με τους δημάρχους τους.
Είναι θεμελιώδους σημασίας η συγκέντρωση και αξιολόγηση όλων των στοιχείων που αφορούν την επιδημιολογία των ασθενειών, των οποίων φορείς είναι τα κουνούπια, όλα τα είδη των κουνουπιών, καθώς και την εποχιακή διακύμανση των πληθυσμών των εντόνων αυτών που έχουν καταγραφεί στις συγκεκριμένες περιοχές. Τα στοιχεία αυτά μαζί με τα στοιχεία από τη λεπτομερή χαρτογράφηση όλων των εστιών ανάπτυξης προνυμφών κουνουπιών στις συγκεκριμένες περιοχές καθ΄ όλη τη διάρκεια της περιόδου αναπαραγωγής τους είναι απαραίτητα για τη λήψη αποφάσεων σχετικά με το είδος των μέτρων καταπολέμησης, την έκτασή τους και τη χρονική περίοδο στην οποία θα πρέπει αυτά να εφαρμοστούν.
Επίσης, κατά την οργάνωση των προγραμμάτων θα πρέπει να υπάρχει η δυνατότητα αναθεώρησης και προσαρμογής τους ακόμη και κατά την διάρκεια του τρέχοντος έτους, εφόσον αυτό απαιτείται με βάση τα επιδημιολογικά ή εντομολογικά δεδομένα ή άλλα στοιχεία που μπορεί να προκύψουν.
ΜΕΘΟΔΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΚΟΥΝΟΥΠΙΩΝ
Η αντιμετώπιση των κουνουπιών σε μια περιοχή θα πρέπει να βασίζεται σε συνδυασμό μέτρων, που συμβάλλουν παράλληλα προς το τελικό αποτέλεσμα και όχι στην εφαρμογή μιας μόνο μεθόδου καταπολέμησης.
Θα πρέπει να στηρίζεται κατά κύριο λόγο στην καταπολέμηση ή τον περιορισμό των προνυμφών και συμπληρωματικά να πραγματοποιείται καταπολέμηση των διαχειμαζόντων τελείων εντόμων κατά τη χειμερινή περίοδο ή όταν αυτό απαιτείται από τις συνθήκες.
Ο περιορισμός των εστιών μπορεί να επιτευχθεί με την επιχωμάτωση μικρών κοιλοτήτων του εδάφους και τον καθαρισμό από τη βλάστηση των εστιών που έχουν υποδειχθεί από τη χαρτογράφηση, όπως αρδευτικά ή αποστραγγιστικά κανάλια ή τάφροι, δεξαμενές συλλογής νερού, οι όχθες ποταμών ή ρυακιών, οι κοίτες χειμάρρων κτλ, ώστε να διευκολύνεται η κίνηση του νερού και να παρασύρονται τα ατελή στάδια των κουνουπιών.
Επίσης θα πρέπει να λαμβάνεται μέριμνα για τον περιορισμό, την εξάλειψη ή τον καθαρισμό των εστιών, που βρίσκονται μέσα ή γύρω από τις κατοικημένες περιοχές. Ενδεικτικά αναφέρονται τα σημεία όπου συγκεντρώνονται λιμνάζοντα ύδατα όπως οι αποχετεύσεις, διαρροές των συστημάτων ύδρευσης, δοχεία αποθήκευσης νερού ή άλλα αντικείμενα που κατακρατούν το νερό της βροχής ή ποτίσματος, εγκαταλελειμμένοι χώροι και κτίρια όπου συνήθως συσσωρεύονται απορρίμματα πάσης φύσεως, οι βιολογικοί καθαρισμοί, κλπ.
Κατά την επιλογή των εντομοκτόνων θα πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη η χρήση για την οποία προορίζεται το νερό των εστιών, δεδομένου ότι τα εντομοκτόνα αυτά μπορούν να προκαλέσουν ρύπανση του περιβάλλοντος και τοξικότητα στους διαφόρους οργανισμούς. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται στις περιπτώσεις που το νερό χρησιμοποιείται για το πότισμα των ζώων και την άρδευση των καλλιεργειών καθώς και στις περιπτώσεις που ζουν σε αυτό υδρόβιοι οργανισμοί.
Η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του πληθυσμού των τοπικών κοινωνιών είναι αναπόσπαστο μέρος ενός προγράμματος αντιμετώπισης κουνουπιών για την προστασία των ανθρώπων από την ενόχληση ή τις ασθένειες για τις οποίες τα κουνούπια είναι φορείς και την αποφυγή παραπληροφόρησης και δημιουργίας πανικού.
Οι Υγειονομικές Περιφέρειες, οι Περιφέρειες και οι Καλλικρατικοί Δήμοι οφείλουν να συνεργαστούν μεταξύ τους και με το ΚΕΕΛΠΝΟ για να οργανώσουν και να πραγματοποιήσουν εκστρατείες ενημέρωσης των πολιτών για την σημασία της προφύλαξης τους από τα κουνούπια και τα προτεινόμενα μέτρα ( όπως π.χ. τοποθέτηση στις οικίες αντικουνουπικών πλεγμάτων, χρήση κουνουπιέρων, εντομοκτόνων στον αέρα, ανεμιστήρων ή κλιματιστικών, λαμπτήρων κίτρινου χρώματος, απομάκρυνση του στάσιμου νερού από λεκάνες, βάζα, γλάστρες, υδρορροές κλπ, κούρεμα γρασιδιού, θάμνων και φυλλωσιών, πότισμα των φυτών κατά τις πρωινές ώρες, κάλυψη του σώματος με κατάλληλα ενδύματα που προστατεύουν το σώμα, χρήση εντομοαπωθητικών στο ακάλυπτο δέρμα και επάνω από τα ρούχα) μέσω ενημερωτικών ομιλιών, διανομή σχετικών ενημερωτικών εντύπων, μηνύματα σε τοπικούς ραδιοφωνικούς ή τηλεοπτικούς σταθμούς κλπ.
Επίσης οι πολίτες θα πρέπει να ενημερώνονται εγκαίρως και με κάθε δυνατό τρόπο για τους επικείμενους ψεκασμούς στην περιοχή τους.
Τα προγράμματα αντιμετώπισης κουνουπιών θα πρέπει να ξεκινήσουν σύντομα διότι οι μήνες Μάρτιος και Απρίλιος είναι η περίοδος αναπαραγωγής των κουνουπιών και εναπόθεσης των αυγών τους.
Ας πάρουμε όλοι, πολιτεία και πολίτες, τα μέτρα μας έγκαιρα, πριν να είναι αργά.
Χρουμπ Ιωσήφ
Ιατρός Ειδικός Παθολόγος
Περιφερειακός Σύμβουλος
