Η Ελλάδα μεταπολεμικά στηρίχτηκε στον κρατισμό. Το σύνολο του πολιτικού συστήματος συνέβαλλε στη δημιουργία μια κρατικοδίαιτης και αντιπαραγωγικής αντίληψης. Τα δυο κόμματα εξουσίας την εφάρμοσαν και η αριστερά πίεζε συνεχώς για περισσότερες κρατικές επιχειρήσεις κι ακόμα περισσότερους διορισμούς. Το να “πιαστεί το παιδί από την κρικέλα” έγινε η πρώτη επιδίωξη κάθε οικογένειας. Κι όσοι έμειναν απ’ έξω χωρίστηκαν σε τρεις κατηγορίες: Ιδιώτες κρατικοδίαιτους που ζούσαν προμηθεύοντας το κράτος ή από τις πληρωμές και τις επιδοτήσεις του, συντεχνίες που κατακτούσαν προνόμια που τους επέτρεπαν να ζουν σε βάρος των πολιτών και τέλος ένα τμήμα καθαρά ιδιωτών. Από τους καθαρά ιδιώτες ένα μεγάλο μέρος εξάρτησε τον πλουτισμό του ή την επιβίωσή του από τη φοροκλοπή. Τέλος δεν πρέπει να παραγνωριστεί η αρνητική συμβολή των πρόωρων συντάξεων και αυτών με μαϊμού αναπηρίες.
Η έλλειψη διαφάνειας ευνόησε τους αρεστούς έναντι των αρίστων. Χρόνο με το χρόνο δημιουργήθηκε μια νοοτροπία που εγκλώβισε την κοινωνία στην αντίληψη ότι καλός πολιτικός είναι αυτός που κάνει παροχές και εξυπηρετήσεις. Όλα αυτά στηρίζονταν στα δανεικά εξασφαλίζοντας στους πολιτικούς, κοινωνική καταξίωση, προνόμια και δυνατότητα επανεκλογής και στους πολίτες ατομικά οφέλη. Σταδιακά οι συντεχνίες ανδρώθηκαν και μεταμορφώθηκαν σε θύλακες συμφερόντων για τα μέλη τους, δημιουργώντας μια χώρα σπατάλης και χαμηλής παραγωγικότητας.
Όλα αυτά μας έφεραν το 2009 πολύ βαθειά στο γκρεμό όχι μόνο με μη διαχειρίσιμο χρέος 320
δις € αλλά και με μεγάλη αυξητική δυναμική.
Όταν οι εταίροι και οι δανειστές είπαν ως εδώ και μη παρέκει, πολιτικοί και πολίτες πανικοβλήθηκαν. Οι πολιτικοί έπρεπε να αποδεχτούν ότι τη θέση των παροχών και των χειροκροτημάτων έπρεπε να πάρουν οι περικοπές και η χλεύη. Οι πολίτες να δουν για πρώτη φορά να μειώνονται τα εισοδήματά τους.
Όλοι αντιστάθηκαν. Οι μισοί Υπουργοί, αφήνοντας τα δύσκολα για αργότερα και σύσσωμη η αντιπολίτευση αρνήθηκαν να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα. Οι συντεχνίες έδωσαν μάχη περιφρούρησης των προνομίων. Τα ΜΜΕ, κυρίως τα ηλεκτρονικά κεντρικά, σε ένα ρεσιτάλ λαϊκισμού από τη μια κατηγορούσαν την κυβέρνηση γιατί δεν προχωρά τις διαρθρωτικές αλλαγές, από την άλλη εναντιώνονταν σε κάθε αλλαγή παίρνοντας καθαρά το μέρος κάθε συντεχνίας. Η χώρα φάνηκε ανέτοιμη να αντιμετωπίσει την κατάσταση.
Έτσι φτάσαμε στη σημερινή κατάσταση. Δεν μπορούμε όμως να συνεχίσουμε έτσι. Δεν αρκούν οι διαπιστώσεις. Πρέπει να επιλέξουμε ένα δρόμο.
Υπάρχουν δυο βασικές επιλογές. Η μια είναι η αποδοχή της ύπαρξης του προβλήματος και η προσπάθεια επίλυσής του μέσα από επίπονη, μακρόχρονη προσπάθεια και επώδυνες αλλαγές μέσα στην μεγάλη οικογένεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η άλλη είναι η μη αποδοχή των παραπάνω διαπιστώσεων και ο ενστερνισμός της άποψης ότι όλα αυτά είναι φτιαχτά από το παγκόσμιο καπιταλιστικό σύστημα που μας έχει στοχοποιήσει και αρκεί η επιλογή της μοναχικής πορείας για να λυθούν τα προβλήματα.
Κάποιοι προτείνουν βέβαια μεσοβέζικες λύσεις, που συνοψίζονται: μέσα στη θαλπωρή της Ευρωπαϊκής Ένωσης, χωρίς μέτρα, με συνέχιση του δανεισμού χωρίς όμως εξυπηρέτηση των δανείων. Πολύ ωραίο πράγματι χάϊδεμα των αυτιών, αν είχε και μια πιθανότητα στο εκατομμύριο να εφαρμοστεί, ακόμα καλύτερα.
Γνωρίζω ότι η πρώτη επιλογή είναι ο δύσκολος δρόμος και μειοψηφική άποψη σήμερα στην κοινωνία. Επειδή όμως το διακύβευμα είναι μεγάλο και αφορά στην επιβίωσή μας, το μέλλον των παιδιών και της χώρας δεν επιτρέπεται να κρυβόμαστε. Οφείλουμε να πάρουμε θέση. Και σε ότι με αφορά λέω:
Ναι στην Ελλάδα των κανόνων εντός της Ευρωζώνης, όχι στην Ελλάδα της ασυδοσίας εκτός αυτής. Ναι στο νοικοκύρεμα, όχι στις σπατάλες. Ναι στην αξιολόγηση όλων μας, όχι στην ισοπέδωση. Ναι στην αξιοκρατία, όχι στην ευνοιοκρατία. Ναι στην ίση μεταχείριση όλων των πολιτών, όχι στα προνόμια των συντεχνιών. Ναι στο επίπεδο διαβίωσης με βάση την παραγωγικότητα, όχι στα νέα δανεικά σε βάρος των παιδιών μας.
Τα παραπάνω ακούγονται ωραία και κάποια ίσως τετριμμένα, όμως η εφαρμογή τους απαιτεί συγκρούσεις. Είναι οι λεγόμενες διαρθρωτικές αλλαγές για τις οποίες συμφωνούμε μόνον όταν αφορούν τους άλλους. Ο δρόμος είναι δύσκολος και μακρύς. Μακάρι να έρχονταν και να διατηρούνταν εύκολα τα πρωτογενή πλεονάσματα χωρίς θυσίες και ιδρώτα.
Και σε αυτούς που λένε δεν αξίζει ο κόπος αφού έτσι κι αλλιώς έχουμε πτωχεύσει, η απάντηση είναι: καμιά μάχη δεν χάνεται πριν δοθεί.
Ο Φώτης Αλεξάκος είναι:
Τοπογράφος Μηχανικός
Περιφερειακός Σύμβουλος
πρ. Νομάρχης Καρδίτσας
