Σεβόμενο το συλλογικό τραύμα που προκάλεσε η πλημμύρα τις 18ης Σεπτεμβρίου, το Μουσείο Πόλης του Δήμου Καρδίτσας/ΔΟΠΑΚ απέφυγε συνειδητά όλο αυτό το διάστημα να δημοσιοποιήσει οποιαδήποτε είδηση σχετικά με νέες δωρεές ή αποκτήματα. Ο λόγος είναι προφανής. Τίποτε δεν φαινόταν να έχει νόημα μπροστά στην ανείπωτη οικονομική καταστροφή αλλά και μπροστά στις τεράστιες, εν μέρει ανεπανόρθωτες, ζημιές που υπέστησαν τα άλλα δύο μεγάλα μουσεία της πόλης. Ας σημειώσουμε ότι η μόνη από τις τρεις δομές του Μουσείου Πόλης που χρειάζεται σωστικές εργασίες είναι το θεματικό Μουσείο Ύδρευσης στο άλσος Παπαράντζας, ωστόσο κρίνονται αναστρέψιμες, διότι τα πρωτότυπα εκθέματα του συγκεκριμένου μουσείου είναι λιγοστά και από ανόργανα υλικά, κυρίως μέταλλο. Όσο για τα άλλα δύο κτήρια που λειτουργεί, το κτήριο Σακελλαρίου και τον Πολυχώρο Καρδιτσομαγούλας, η τοποθέτηση της μόνιμης έκθεσης στους δύο ορόφους αφενός και των αποθηκών του σε υπερυψωμένες αίθουσες (Καρδιτσομαγούλα) αφετέρου δικαίωσαν και τις δύο αυτές συνειδητές επιλογές, καθώς δεν χρειάστηκε καμία σωστική επέμβαση σε αντικείμενα των συλλογών του.
Επείγουσες ανάγκες: κοινόχρηστο εργαστήριο συντήρησης για τον νεώτερο πολιτισμό και πρωτόκολλα αντιμετώπισης έκτακτων περιστατικών
Αυτό δεν σημαίνει βέβαια ότι το Μουσείο Πόλης πρέπει να εφησυχάζει, καθώς το πάγιο αίτημά του για τη δημιουργία ενός πλήρως εξοπλισμένου εργαστηρίου συντήρησης στον Πολυχώρο Καρδιτσομαγούλας, το οποίο θα μπορούσε να καλύπτει τις συνολικές ανάγκες του Δικτύου Μουσείων Ν. Καρδίτσας, παραμένει ανεκπλήρωτο εδώ και περισσότερο από μία πενταετία. «Έκτακτα περιστατικά, όπως η πρόσφατη θεομηνία, μας θυμίζουν με τον πλέον επιτακτικό τρόπο την αναγκαιότητα λειτουργίας και στελέχωσης τέτοιων δομών, ώστε η παρέμβαση να είναι άμεση και η διάσωση του μουσειακού υλικού να μην περιμένει αποστολές από τις κεντρικές υπηρεσίες του ΥΠΠΟΑ, προκειμένου να κερδηθεί πολύς πολύτιμος χρόνος», επισημαίνει η επιστημονικά υπεύθυνη του Μουσείου Πόλης, Δρ. Φωτεινή Λέκκα. «Το ίδιο ισχύει και για τα επικαιροποιημένα πρωτόκολλα έκτακτων περιστατικών που επιβάλλεται να έχουν όλα τα μουσεία, είτε ελέγχονται από το ΥΠΠΟΑ είτε από Δήμους ή ιδιώτες, επίσης ένα τραγικό έλλειμμα», συνεχίζει η κ. Λέκκα.
Η διάσωση του φωτογραφικού αρχείου Τσούτσου
Κατά την πρόσφατη θεομηνία δοκιμάστηκε και το Μουσείο Πόλης εξαιτίας της έλλειψης συντηρητών αλλά για έναν διαφορετικό λόγο. Όχι για να διασώσει τις ήδη υπάρχουσες συλλογές του αλλά για να προσθέσει σ’ αυτές μια πολύτιμη ιστορικά δωρεά 2.200 αντικειμένων, έναν φωτογραφικό «θησαυρό» που κλήθηκε να διασώσει μέσα από τη λάσπη. Ο λόγος για το φωτογραφικό αρχείο των Νικολάου (1889-1975) και Δημητρίου Ν. Τσούτσου (1923-2010), το μεγαλύτερο ίσως προπολεμικό αρχείο αυτού του είδους που διαθέτει πλέον η πόλη. Το αρχείο φυλασσόταν στην πλίθινη δίπατη οικία του Ν. Τσούτσου της οδού Ησαΐου (πίσω από το υπό ανέγερση διοικητήριο), η οποία δεν άντεξε την πλημμύρα. Η δωρεά του υλικού, το οποίο αποτελείται από 1221 αρνητικά ζελατίνης, 622 γυάλινες πλάκες και 257 ασπρόμαυρες φωτογραφίες, πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη, 23 Σεπτεμβρίου, από τους ανεψιούς του Δημητρίου Τσούτσου και κληρονόμους του ακινήτου, Νικόλαο και Δημήτριο Χριστοφίλη με την συγκατάθεση των γιών του Δημητρίου, Θεοχάρη και Νικόλαο. Το αρχείο, ο μεγαλύτερος όγκος του οποίου χρονολογείται στις δεκαετίας του 1930 και 1940, παραλήφθηκε μέσα από τις λάσπες και μεταφέρθηκε αμέσως στο κτήριο Σακελλαρίου, προκειμένου να του παρασχεθούν οι «πρώτες βοήθειες». Με τη βοήθεια της επιστημονικής ομάδας του μουσείου, του συλλόγου Φίλων του και εθελοντών, καθώς και με τις εξ αποστάσεως οδηγίες των συντηρητών του ΥΠΠΟΑ και της ειδικευμένης συντηρήτριας φωτογραφίας του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου, κ. Εύης Σταμούλη, πραγματοποιήθηκε πολύ προσεκτικά επιφανειακός καθαρισμός και στέγνωμα με φυσική ροή αέρα. Στη συνέχεια τα αντικείμενα συσκευάστηκαν σε αντιόξινα υλικά και μεταφέρθηκαν με αποστολή του ΔΟΠΑΚ στη Διεύθυνση Συντήρησης του ΥΠΠΟΑ, η οποία ανέλαβε ευγενικά την προσωρινή φύλαξη του υλικού, μέχρι να βρεθεί εξειδικευμένος συντηρητής φωτογραφίας του ΥΠΠΟΑ να το αναλάβει. «Η συγκυρία ήταν ιδιαίτερα δύσκολη και για έναν επιπλέον λόγο» επισημαίνει η Φ. Λέκκα: «την ανυπαρξία ακόμη και συμβασιούχων συντηρητών στο μουσείο. Η έλλειψη μόνιμων συντηρητών αποτελεί ούτως ή άλλως σοβαρή τροχοπέδη για την εξωστρέφεια της δουλειάς του, καθώς αδυνατεί να παρουσιάσει στο κοινό τον μεγαλύτερο όγκο των συλλογών του, που αριθμούν πλέον περισσότερα από 10.000 αντικείμενα» συνεχίζει.
Η κατάσταση διατήρησης του σημαντικού αυτού πρόσφατου αποκτήματος ποικίλει, καθώς ένα μέρος (περίπου 30%) είναι σχεδόν ανέπαφο, ο μεγαλύτερος όγκος του (περίπου 50%) διατηρείται σε μέτρια κατάσταση και το υπόλοιπο 20% περίπου είναι σε πολύ κακή κατάσταση.
Η επιδίωξη της επιστημονικής ομάδας του μουσείου είναι πλέον, εκτός από την άμεση συντήρησή του, το φωτογραφικό αρχείο Τσούτσου, με τα εκατοντάδες πρόσωπα, να αποτελέσει αντικείμενο μιας ξεχωριστής έκθεσης, η οποία δεν θα μιλάει μόνο για την Καρδίτσα μέσα από τον φωτογραφικό φακό των Νικολάου και Δημητρίου Τσούτσου. Θα ζητάει από όσους θυμούνται, να ταυτίσουν όλα αυτά τα άγνωστα πρόσωπα και γεγονότα, ενώ παράλληλα δεν θα αποκρύπτει την αφορμή ύπαρξής της: το πρόσφατο τραυματικό γεγονός, εξαιτίας του οποίου η συγκεκριμένη συλλογή επανασυνδέθηκε με το μουσείο και την πόλη.
