Σ. Κουλούρη: Παλιό κρασί και νέο λάδι – Το ελαιόλαδο και τα οφέλη του

Πολλές φορές καταφεύγουμε σε διάφορα ρητά του λαού μας για να στηρίξουμε κάποιο επιχείρημά μας. Το ρητό λοιπόν «Το κρασί να ‘ναι παλιό και το λάδι να ‘ναι νιο» περικλείει σε μία ρήση δύο αξίες της ελληνικής διατροφής. Από τη μια ότι το κρασί χρειάζεται χρόνο για να ωριμάσει και να γίνει καλύτερο και από την άλλη ότι το λάδι πρέπει να καταναλώνεται όσο το δυνατόν πιο φρέσκο γιατί τότε έχει περισσότερα οφέλη να μας προσφέρει.

Το ελαιόλαδο, συνδεδεμένο και με τον πολιτισμό μας, αποτελεί το πιο χαρακτηριστικό προϊόν της παραδοσιακής μεσογειακής διατροφής, η οποία έχει αποδειχθεί στην περιοχή της Μεσογείου ως μοντέλο υγιεινής διατροφής. Στην Ελλάδα παρά την περίοδο της οικονομικής κρίσης, οι Έλληνες έρχονται πρώτοι παγκοσμίως στην κατά κεφαλή κατανάλωση ελαιολάδου. Οι καταναλωτές θεωρούν ότι το ελαιόλαδο έχει ευεργετική επίδραση πάνω στον ανθρώπινο οργανισμό και είναι υψηλότερης ποιότητας από τα υπόλοιπα έλαια.

Ο καθηγητής Φαρμακευτικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Προκόπης Μαγιάτης είναι ένας από τους σύγχρονους ερευνητές στην Ελλάδα που ασχολείται με τις θεραπευτικές ιδιότητες του ελαιολάδου.  Στο  5ο Πανελλήνιο Φεστιβάλ Ελαιολάδου και Επιτραπέζιας Ελιάς που διεξήχθη πέρυσι στην Καλαμάτα, ο καθηγητής αναφέρθηκε στις τελευταίες έρευνες πάνω στον τομέα του ελαιολάδου που γίνονται σε Ελλάδα, Κύπρο και Αμερική με τους επιστήμονες να εντυπωσιάζονται από τα πολλαπλά οφέλη στον οργανισμό μας από την κατανάλωση ελαιολάδου.

Ανέλυσε τα αποτελέσματα των ερευνών που αποδεικνύουν τη θετική επίδραση του ελαιολάδου με ισχυρισμό υγείας στην καρδιά, την αρτηριακή πίεση, τη χοληστερίνη, με τις τελευταίες έρευνες να πιστοποιούν την ευεργετική επίδρασή της ελαιοκανθάλης, που περιέχει το ελαιόλαδο, στη συρρίκνωση καρκινικών όγκων,  στην αναστολή της εξέλιξης της νόσου Αλτσχάϊμερ, αλλά και στη επιβράδυνση της χρόνιας λεμφοκυτταρικής λευχαιμίας, μιας ασθένειας που εξελίσσεται πολύ πολύ αργά, και σε πρώιμο στάδιο μπορεί να αντιμετωπιστεί.

Ο καθηγητής Προκόπης Μαγιάτης δήλωσε πως σε πειραματόζωα που τους χορηγήθηκε με ενέσιμη μορφή ελαιοκανθάλη σταμάτησε την εξέλιξη του καρκινικού τους όγκου κατά 97%.

Τί είναι η ελαιοκανθάλη και ο Ισχυρισμός Υγείας για το ελαιόλαδο;

Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό 432/2012 (L 136/25.05.2012), ένα ελαιόλαδο μπορεί να φέρει την ένδειξη «Ισχυρισμός Υγείας», εάν έχει υψηλή περιεκτικότητα σε πολυφαινόλες, τουλάχιστον 250mg πολυφαινόλες ανά 1 Kgελαιολάδου.
Έχει αποδειχθεί ότι η ημερήσια κατανάλωση 20g Ελαιολάδου με Ισχυρισμό Υγείας παρέχει τουλάχιστον 5mg υδροτυροσόλης και παραγώγων, που συμβάλλουν στην προστασία των λιπιδίων του αίματος από το οξειδωτικό στρες.Συγκεκριμένα, το σύμπλεγμα ελαιασίνης, ελαιοκανθάλης και παραγώγων που περιέχονται με την παραπάνω συγκέντρωση, έχει προστατευτικές ιδιότητες για την ανθρώπινη υγεία, επιδρά θετικά στην πρόληψη καρδιακών επεισοδίων, συμβάλλει στην αντιμετώπιση των φλεγμονών, ενώ πρόσφατες έρευνες έδειξαν ότι θωρακίζει ενάντια στη νόσο του Αλτσχάϊμερ.

Σύμφωνα λοιπόν με τα παραπάνω θα μπορούσαμε να πούμε ότι έχουμε ένα «φάρμακο» στην καθημερινή μας διατροφή, το οποίο μας προσφέρει απλόχερα χρόνο ζωής, αλλά με κάποιες προϋποθέσεις.  Προκειμένου να αποκομίσουμε τα οφέλη της ελαιοκανθάλης και της ελαιοσίνης – δύο από τις κύριες φαινόλες του ελαιολάδου- πρέπει το ελαιόλαδο να:

1^ον είναι εξαιρετικό παρθένο.

2^ον είναι φρέσκο.

3^ον το καταναλώνουμε κυρίως ωμό και όχι μαγειρεμένο

4^ον το αποθηκεύουμε σε δροσερό και σκιερό μέρος, χωρίς υγρασία και οσμές, σε γυάλινες και όχι πλαστικές συσκευασίες και ερμητικά κλειστές.

5^ονμην είναι εξευγενισμένο (γιατί κατά τον εξευγενισμό έχει υποβαθμιστεί και έχει χάσει μεγάλο μέρος αντιοξειδωτικών του).

Τέλος, τα ελαιόλαδα με αυξημένη περιεκτικότητα σε αντιοξειδωτικά και φαινόλες έχουν συνήθως πικάντικη και πικρή γεύση. Οπότε αναζητήστε τα.

Παρακάτω θα απαριθμούνται μερικά από τα οφέλη του ελαιολάδου, τα οποία στηρίζονται στη χημική του σύσταση και τα οποία μειώνονται σε περιεκτικότητα με την πάροδο του χρόνου και την αποθήκευση του ελαιολάδου.

• Έχει υψηλή περιεκτικότητα σε μονοακόρεστα λιπαρά. Τα μονοακόρεστα λιπαρά αποτελούν το λεγόμενο «καλό λίπος», προστατεύουν από την εμφάνιση διάφορων νοσημάτων, όπως τα καρδιαγγειακά νοσήματα και ο σακχαρώδης διαβήτης, ενώ μειώνουν ελαφρά την LDL («κακή» χοληστερόλη), ενώ δεν επηρεάζουν ή -κατά άλλους ερευνητές- αυξάνουν ελαφρώς τα επίπεδα της ΗDL («καλής» χοληστερόλης).
• Περιέχει μεγάλη ποσότητα αντιοξειδωτικών.Τα αντιοξειδωτικά που εντοπίζονται στο ελαιόλαδο είναι βιολογικά ενεργά και μειώνουν τον κίνδυνο εκδήλωσης χρόνιων ασθενειών.
• Έχει ισχυρές αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες.Το ελαιόλαδο περιέχει θρεπτικά συστατικά, όπως το ελαϊκό οξύ, που καταπολεμούν τις φλεγμονές.
• Βοηθάει στην πρόληψη του εγκεφαλικού επεισοδίου.Αρκετές μεγάλες μελέτες αποδεικνύουν ότι τα άτομα που καταναλώνουν ελαιόλαδο έχουν πολύ μικρότερο κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου.
• Μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2. Τόσο οι μελέτες παρατήρησης όσο και οι κλινικές δοκιμές δείχνουν ότι το ελαιόλαδο, σε συνδυασμό με μια μεσογειακή διατροφή, μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο διαβήτη τύπου 2 κατά 40%.
• Βοηθάει στην αντιμετώπιση της ρευματοειδούς αρθρίτιδας. Το ελαιόλαδο μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του πόνου και του πρηξίματος των αρθρώσεων.
• Αναστέλλει την εξέλιξη του Aλτσχάιμερ. 
• Καταπολεμά την κατάθλιψη.Η μεσογειακή διατροφή και συγκεκριμένα το ελαιόλαδο έχει συνδεθεί με μείωση της κατάθλιψης.
• Ενυδατώνει το δέρμα και τα μαλλιά. Το ελαιόλαδο έχει μαλακτικές και ενυδατικές ιδιότητες, γι’ αυτό αποτελεί βασικό συστατικό σε πολλά προϊόντα περιποίησης.

Γράφει η Σοφία Κουλούρη, Χημικός Οινολόγος, MSc Οργανικής Χημείας