Για το παρόν και το μέλλον του βαμβακιού συζήτησε προχθές το Νομαρχιακό Συμβούλιο Καρδίτσας, το οποίο αποφάσισε ομόφωνα στη συγκρότηση μιας επιτροπής βάμβακος με τη συμμετοχή των επικεφαλής των παρατάξεων του Ν.Σ., προκειμένου να οργανώσει τη συζήτηση για το μέλλον της βαμβακοκαλλιέργειας στην περιοχή μας, να συντονίσει την διαδικασία για την υποστήριξη του προϊόντος με προγραμματισμένες συναντήσεις όπου θα καταγράφονται οι απόψεις των εμπλεκομένων, εκπροσώπων παραγωγών, φορέων και επιστημόνων με στόχο να  δημιουργήσει τον αρχικό φάκελο βάμβακος με τις  προτάσεις και απόψεις των συμμετεχόντων.  Την εισήγηση του θέματος είχε ο αρμόδιος Αντινομάρχης κ. Γιώργος Παπάρας ο οποίος ανέφερε τα εξής:

Ο κ. Παπάρας

«Η ανάλυση που ακολουθεί έχει ως σκοπό την έναρξη της συζήτησης σχετικά με το μέλλον της καλλιέργειας βαμβακιού στο νομό Καρδίτσας. Η δράση αυτή αποτελεί πρωτοβουλία της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Καρδίτσας μετά τις δυσάρεστες φετινές εξελίξεις για το προϊόν αλλά και για την οικονομία της περιοχής.

Στόχος της παραπάνω δράσης είναι η διερεύνηση της δυνατότητας στήριξης της βαμβακοκαλλιέργειας. Η πρωτοβουλία αυτή προέκυψε από τον έντονο προβληματισμό για το μέλλον μιας καλλιέργειας που καταλάμβανε μέχρι πρόσφατα το 60% των καλλιεργουμένων εκτάσεων του Νομού. Επίσης το βαμβάκι, ως βιομηχανικό προϊόν μεγάλου κύκλου εργασιών, εξασφάλιζε βασική απασχόληση για πολλές αγροτικές οικογένειες και μερική απασχόληση για πολλές άλλες αστικές οικογένειες, που ασχολούνται στα διάφορα στάδια της παραγωγικής και μεταποιητικής βιομηχανίας του βαμβακιού (π.χ. διακίνηση, εμπόριο, βαμβακοβιομηχανία, κλπ) και αποτελούσε μια κύρια πηγή οικονομικών εισροών στον νομό μας στηρίζοντας πλήρως τα εισοδήματα πολλών περιοχών του Νομού.  

Η Σημερινή Κατάσταση

Το βαμβάκι είναι μία από τις πιο δυναμικές καλλιέργειες της περιοχής με έκταση που στο νομό μας ξεπέρασε τα τελευταία χρόνια τα 500.000 στρέμματα.

Το κοινοτικό καθεστώς και οι ενισχύσεις για το βαμβάκι εξασφάλισαν από το 1981 και μετά ικανοποιητικό εισόδημα στους παραγωγούς και αποτέλεσαν τον κυριότερο παράγοντα για τη συνεχή αύξηση της παραγωγής και την καθιέρωση της καλλιέργειας στο νομό Καρδίτσας.

Από την άλλη όμως, το κοινοτικό καθεστώς ενισχύσεων διαμόρφωσε ένα ανορθόδοξο μοντέλο στην διαχείριση της καλλιέργειας. Η συνεχή επιδίωξη όλο και μεγαλύτερης επιδοτούμενης ποσότητας οδήγησε στην αλόγιστη χρήση των συντελεστών παραγωγής. Η υπερβολική χρήση λιπασμάτων, άρδευσης, ρυθμιστών ανάπτυξης, αποφυλλωτικών και  άλλων αγροχημικών προϊόντων, όχι μόνο δεν πέτυχε το στόχο της αύξησης αποδοτικότητας της καλλιέργειας, αλλά προκάλεσε σημαντική αύξηση του κόστους παραγωγής και  επισκίασε τις πραγματικές ανάγκες της καλλιέργειας για μια οικονομικά συμφέρουσα παραγωγή. Για τους ίδιους λόγους οι επιδοτήσεις προκάλεσαν μια σημαντική υποβάθμιση της ποιότητας, η οποία έφερε το ελληνικό βαμβάκι, από την πρώτη θέση στις τελευταίες θέσεις, στην διεθνή αγορά. Η απώλεια της ταυτότητας του ελληνικού βαμβακιού ως προϊόν καλής και συγκεκριμένης ποιότητας είχε ως αποτέλεσμα την εκτόπισή του από ορισμένες αγορές της Ε.Ε. Η συνεχής αναζήτηση νέων παραγωγικών ποικιλιών δεν προκάλεσε μόνο την αλματώδη αύξηση του αριθμού των ποικιλιών και της τιμής του σπόρου, αλλά προκάλεσε μια αναρχία στην αγορά του σπόρου σποράς.

Η παραγωγική διαδικασία που διαμορφώθηκε κάτω από ένα παλαιότερο καθεστώς παραμένει στάσιμη και ενδεχομένως χρειάζεται μια προσαρμογή, όχι μόνο στα νέα δεδομένα της ευρωπαϊκής αγροτικής πολιτικής, αλλά και στα νέα δεδομένα που έχουν προκύψει και εφαρμόζονται σε άλλες χώρες.

Ένα άλλο σημαντικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει το προϊόν είναι η έλλειψη εξειδικευμένου φορέα υποστήριξης, καθόσον η Ελλάδα είναι η μοναδική βαμβακοπαραγωγική χώρα που δεν διαθέτει ούτε ιδιωτικό ούτε δημόσιο φορέα ταξινόμησης βάμβακος.

Παρόλο που η σημερινή κατάσταση δείχνει ότι επιδέχεται αρκετές αλλαγές, ωστόσο τα προβλήματα που σχετίζονται με το βαμβάκι είναι πολλά και ποικίλα. Συνδέονται αφενός με τις διεθνείς εξελίξεις, αφετέρου με καταστάσεις που αφορούν τη χώρα μας και τους διαφόρους κλάδους της παραγωγικής διαδικασίας δηλαδή καλλιέργεια, μεταποίηση, εμπορία, βιομηχανία.

Η καλλιέργεια και η αγορά βαμβακιού το 2009 βρίσκεται σε οριακά επίπεδα από πλευράς παραγωγικής βάσης. Οι χαμηλές τιμές και το υψηλό κόστος παραγωγής έχουν απογοητεύσει τους βαμβακοπαραγωγούς και απειλούν τον κλάδο στην χώρα μας. Η μεγάλη αστάθεια του 2008 στην αγορά βάμβακος με την τεράστια διαφορά μεταξύ της υψηλότερης και της χαμηλότερης τιμής του Δείκτη Α για το έτος 2008, δηλαδή στα 90 και στα 52 (περίπου) σεντς/λίμπρα αντίστοιχα. Πρόκειται για μία απόκλιση της τάξης των 38,20 σεντς/λίμπρα, μία τεράστια διαφορά, ιδιαίτερα αν αναλογιστεί κανείς τις πολύ μικρότερες διακυμάνσεις του 2007 (απόκλιση υψηλότερης και χαμηλότερης τιμής της χρονιάς στα 17,65 σεντς) και του 2006 (στα 7,85 σεντς).

Σύμφωνα με τα δεδομένα της ICAC και USDA, θα πρέπει να αναμένουμε πτώση κατά 6,4% στην παγκόσμια παραγωγή βάμβακος το 2009, έτσι η Παγκόσμια παραγωγή αναμένεται να μειωθεί από 26,2 σε 24,6 εκατ. τόνους. Η μείωση αυτή οφείλεται στη αύξηση του κόστους παραγωγής, στην αστάθεια της αγοράς αλλά  και στον αυξημένο ανταγωνισμό που αντιμετωπίζει το βαμβάκι από άλλες καλλιέργειες, όπως τα σιτηρά και οι ελαιούχοι σπόροι.

Για να διασφαλιστεί το μέλλον ενός τόσο σημαντικού για την τοπική οικονομία προϊόντος θα πρέπει να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα του τόσο στην εσωτερική όσο και στη διεθνή αγορά. Η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας απαιτεί την εφαρμογή μιας σειράς μέτρων που θα καλύπτουν όλους τους τομείς της παραγωγικής διαδικασίας με στόχο τη μείωση του κόστους παραγωγής, τη βελτίωση της ποιότητας και την τυποποίηση του προϊόντος για την καλύτερη τοποθέτηση του στην αγορά. Από τους παραπάνω στόχους εξαρτάται η βιωσιμότητα και το μέλλον της Ελληνικής βαμβακοκαλλιέργειας που για την περιοχή της Καρδίτσας πρόκειται ουσιαστικά για μονοκαλλιέργεια.

Τα κύρια προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα η βαμβακοκαλλιέργεια είναι: 1) το υψηλό κόστος παραγωγής 2) η έλλειψη ταυτότητας του παραγόμενου προϊόντος, 3) η έλλειψη στρατηγικής στην στήριξη του προϊόντος όπως η σύνδεση παραγωγή-μεταποίηση-αγορά-τιμές. Παρακάτω παρουσιάζεται μια ενδεικτική ανάλυση των ζητημάτων που αφορούν την καλλιέργεια και που πιθανά θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως βάση συζήτησης για τη διαμόρφωση της τελικής πρότασης και επιδίωξης του νομού.

Θέματα κερδοφορίας

Η κερδοφορία της καλλιέργειας βρίσκεται σε χαμηλά επίπεδα όπως φαίνεται και στον παρακάτω πίνακα (Το κόστος αφορά σε εκμετάλλευση 100 στεμμάτων με 80 στρ. βαμβάκι και 20 σιτηρά και τιμές 2008).

Κόστος παραγωγής	(Συν. Παραγ. δαπ.)/Συν. παραγωγή)	€/κιλό
Κόστος  1 κιλού βαμβακιού (€/κιλό)	1,08

ΠΙΝΑΚΑΣ  ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΒΑΜΒΑΚΙΟΥ
Οικονομικό αποτέλεσμα	Τύπος υπολογισμού	Ποσό
Ακαθάριστη πρόσοδος	[Συν. Αξία Πωλήσεων Τελικών προιόντων+Συν. Επιδοτήσεις]	9.184,00 €
Καθαρό κέρδος	[Ακαθ. Προς.-Συν. Παραγ. Δαπανών]	-18.567,65 €
Ακαθάριστο κέρδος	[Ακαθ. Προς.-Συν. Μετ.Δαπάνες Παραγ.]	28,55 €
Γεωργικό Οικογενειακό Εισόδημα (Γ.Ο.Ε.)	[Ακαθ. Προς.-Συν. Εμφαν.Δαπάνες Παραγ.]	-6.676,52 €
Καθαρή πρόσοδοςή πρόσοδος κεφαλαίου	[Καθ. Κέρδος+Τόκοι+Ενοίκια]	-10.276,52 €
Αποδοτικότητα κεφαλαίου(%)	[Καθ. Προσοδος/Μ.Ε.Κ.]	-7,26%
Πρόσοδος καθαρής περιουσίας	[Καθ. Προσοδος-(Τόκοι ξένου κεφ.+Ενοικ. Ξένης γής)]	-10.276,52 €
Αποδοτικότητα ιδίου κεφαλαίου	[Προσοδ. Καθ. Περ./Μ.Ε.Κ. ιδίου κεφ]	-7,26%
Εγγειος πρόσοδος	[Καθ. Κέρδος+Ενοικ. Εδάφους]	-13.767,65 €
Πρόσοδος εργασίας	[Καθ. Κέρδος+Αμοιβ. Εργασίας]	-14.967,65 €
Μονάδες Ανθρώπινης Εργασίας (Μ.Α.Ε. ) οικογένειας	[Ωρες οικογενειακής εργασίας./1750)]	0,69
Γεωργικό Οικογενειακό Εισόδημα / Μ.Α.Ε. οικογένειας	[Γ.Ο.Ε. / Μ.Α.Ε. οικογένειας]	-12.462,83 €
(%)Επιδοτήσεις /Γ.Ο.Ε.	[(Άμεσες ενισχύσεις/Γ.Ο.Ε.)*100]	-65%

Το κόστος παραγωγής του προϊόντος (συμπεριλαμβανομένων όλων των παραγόντων που το διαμορφώνουν) είναι αρκετά υψηλό και καθιστά την καλλιέργεια ασύμφορη.

Κόστος παραγωγής

Το κόστος παραγωγής αποτελεί ένα από τους σημαντικότερους παραμέτρους βιωσιμότητας του προϊόντος. Επηρεάζει σημαντικά την μελλοντική εξέλιξη της καλλιέργειας και προσδιορίζει το τελικό όφελος του παραγωγού. Η διαμόρφωση του κόστους παραγωγής στα προηγούμενα χρόνια Σημαντικοί Παράγοντες διαμόρφωσης του κόστους παραγωγής είναι οι παρακάτω.

Ενοίκιο – αξία γης

Η σημερινή αξία ενοικίασης γης κρίνεται υψηλή. Σε πολλές περιπτώσεις παρατηρείται έλλειψη προσφοράς γης προς ενοικίαση λόγω της σύνδεσης της γης με την ενεργοποίηση δικαιωμάτων ενιαίας ενίσχυσης. Εκτιμάται ότι το κόστος ενοικίασης μπορεί μνα μειωθεί περισσότερο.

Καλλιεργητικές τεχνικές

Στην περιοχή μας η καλλιέργεια βαμβακιού έχει τυποποιηθεί. Η ύπαρξη εξοπλισμού με συγκεκριμένες προδιαγραφές και η έλλειψη τεχνικής και επιστημονικής υποστήριξης δεν εκσυγχρόνισε τον τρόπο καλλιέργειας. Στον τομέα των καλλιεργητικών τεχνικών θα μπορούσαν να αναφερθούν

• Η επιβεβλημένη μείωση των εισροών και
• Η χρήση συστημάτων ακαλλιέργειας και συστημάτων μειωμένων καλλιεργητικών επεμβάσεων ή κατεργασίας του εδάφους κλπ
• Η ένταξη της καλλιέργειας σε συστήματα αμειψισποράς ή σε συστήματα εναλλαγής καλλιεργειών
• Η χρήση συστημάτων στενών και πολύ στενών γραμμών
• Ο Συνδυασμός των συστημάτων πολύ στενών γραμμών και συστημάτων ακαλλιέργειας
• Εφαρμογή νέων στρατηγικών όπως της ελλειμματικής άρδευσης ή του ελεγχόμενου στρες κτλ.

Κατεργασία του εδάφους

Η μονοκαλλιέργεια, η αυξημένη έως υπερβολική κατεργασία του εδάφους και ο πολλές φορές ακατάλληλος και βαρύς εξοπλισμός έχουν δημιουργήσει αντίξοες συνθήκες στην ανάπτυξη των φυτών, λόγω της υπερβολικής συμπίεσης του εδάφους. Η μονοκαλλιέργεια του βαμβακιού σε συνδυασμό με την χρήση του συστήματος κλασικών γραμμών σποράς (96 εκ), όπως συνηθίζεται στην Ελλάδα,  έχει τις πιο δυσμενές επιπτώσεις στην υποβάθμιση του εδαφικού συστήματος.  

Η μειωμένη κατεργασία του εδάφους και η χρήση ελαφρύτερων γεωργικών μηχανημάτων γενικώς περιορίζουν την καταστροφή της δομής των εδαφών, ελαττώνουν το ενεργειακό κόστος της καλλιέργειας. Ο συνδυασμός της μειωμένης κατεργασίας με την χρήση φυτών εδαφοκάλυψης κατά τη χειμερινή περίοδο (είτε για χλωρά λίπανση, είτε για συγκομιδή του προϊόντος) ή με την χρήση συστημάτων πολύ στενών γραμμών είναι πιο αποτελεσματικός γιατί αυξάνει την οργανική ύλη και τη γονιμότητα του εδάφους.

Λίπανση

Το κόστος της λίπανσης αποτέλεσε έναν σημαντικό παράγοντα διαμόρφωσης του κόστους παραγωγής το 2008 λόγω των υψηλών τιμών των πρώτων υλών των λιπασμάτων. Η τάση για τη μεγιστοποίηση των αποδόσεων οδήγησε τους παραγωγούς σε κατάχρηση της χημικής λίπανσης, ιδιαίτερα της νιτρικής με αποτέλεσμα την αύξηση του κόστους παραγωγής καθώς και τη ρύπανση των υπόγειων υδάτων.

Ερευνητικά αποτελέσματα αποδεικνύουν ότι τα υψηλά επίπεδα λίπανσης και άρδευσης της βαμβακοκαλλιέργειας δεν αυξάνουν απαραίτητα την απόδοση και μπορεί σε ορισμένες περιπτώσεις να φέρουν το αντίθετο αποτέλεσμα. Σήμερα η ανάγκη εισαγωγής της περιβαλλοντικής παραμέτρου στην γεωργική παραγωγή, επιβάλλει τον επαναπροσδιορισμό των αναγκών της καλλιέργειας σε άρδευση και λίπανση.

Μέχρι σήμερα δεν ακολουθείται ο ορθολογικός τρόπος στην εφαρμογή της λίπανσης ούτε εφαρμόζονται εναλλακτικοί μέθοδοι για την μείωση της χρήσης χημικής λίπανσης. 

Άρδευση

Το κόστος άρδευσης είναι το δεύτερο σε ύψος μετά το κόστος ενοικίασης της γης. Αποτελεί στοιχείο μεγάλης επένδυσης τόσο σε εξοπλισμό όσο και σε λειτουργικό κόστος.

Η σχέση του βαμβακιού με το διαθέσιμο νερό αν δεν είναι ασυνήθιστη, είναι μοναδική σε σχέση με τις άλλες καλλιέργειας και επηρεάζει σημαντικά τον τρόπο και ρυθμό ανάπτυξης της καλλιέργειας. Η άρδευση στο βαμβάκι θεωρείται το κλειδί στην διαχείριση της βαμβακοκαλλιέργειας διότι επηρεάζει την διάρκεια του κύκλου, την ποιότητα της ίνας και του σπόρου, σχετίζεται με την εμφάνιση εντομολογικών προσβολών και ασθενειών και με την αποτελεσματικότητα της λίπανσης. Η υπερβολική άρδευση οδηγεί στην αύξηση του κόστους παραγωγής όχι μόνο λόγω της υπερκατανάλωσης νερού και αύξησης της χρήσης ενέργειας και εργασίας αλλά μπορεί να οδηγήσει στην αναγκαστική χρήση πρόσθετων δαπανηρών αγροχημικών προϊόντων (π.χ. αποφυλλωτικά και ρυθμιστές ανάπτυξης), τα οποία με τη σωστή διαχείριση μπορεί να αποφευχθούν.

Η υπερβολική και χωρίς πρόγραμμα άρδευση έχει αρνητική επίπτωση στην παραγωγικότητα του φυτού διότι:

• Διογκώνει το κόστος παραγωγής,
• Αυξάνει την ανάγκη για τη χρήση φυτοορμονών,
• Μειώνει την παραγωγή
• Ενισχύει τη ρύπανση των υδάτων με νιτρικά, ,
• Αυξάνει την ανάγκη για ακριβές επενδύσεις (γεωτρήσεις)

Κόστος εξοπλισμού

Ο εξοπλισμός αποτελεί ένα από τα κυριότερα στοιχεία διαμόρφωσης του κόστους καλλιέργειας λόγω της τάσης που επικρατεί στην ελληνική ύπαιθρο για αγορά από κάθε παραγωγό του συνόλου του απαιτούμενου εξοπλισμού χωρίς την εξέταση των προϋποθέσεων βιωσιμότητας και χρησιμότητας. Έτσι επιλέγονται μεγάλα μηχανήματα και πολλές φορές εξειδικευμένα μηχανήματα χωρίς αυτά να μπορούν να αποσβέσουν την αξία τους. Το κόστος αυτό αποτελεί σημαντικό ποσοστό του συνολικού κόστους παραγωγής.

Κόστος γεωργικών φαρμάκων

Η έλλειψη ορθολογικής μεθοδολογίας στην φυτοπροστασία αλλά και στην άρδευση έχουν οδηγήσει στην εκτεταμένη χρήση φυτοφαρμάκων και ορμονικών σκευασμάτων με στόχο τη ρύθμιση της αύξησης και καρποφορίας του βαμβακιού με αμφίβολα οικονομικά αποτελέσματα σε πολλές περιπτώσεις. Η ανάγκη χρήσης προϊόντων φυτοπροστασίας και φυτορυθμιστών  σχετίζεται  μέχρι ένα βαθμό με τη διαχείριση της καλλιέργειας, όπως με τη  διάρκεια του βιολογικού κύκλου, άρδευση, λίπανση αλλά και με την ένταξη της καλλιέργειας σε συστήματα αμειψισποράς ή εναλλαγής καλλιεργειών κτλ.  Η ορθολογική διαχείριση της καλλιέργειας μπορεί να μειώσει το κόστος χρήσης αγροχημικών προϊόντων. Κατά τη λήψη της απόφασης για χρήση αγροχημικών προϊόντων θα πρέπει να συνεκτιμάται και η περιβαλλοντική επίπτωση.

Στήριξη του προϊόντος

Βασικό στοιχείο της βιωσιμότητας του βαμβακιού αποτελεί η συνδεδεμένη ενίσχυση. Το ύψος της μπορεί να καθορίσει τη βιωσιμότητα της καλλιέργειας. Έτσι, το κλειδί στην υπόθεση της συνέχειας της καλλιέργειας είναι η επιδότηση των βαμβακοπαραγωγών.

Με βάση την αναμενόμενη υπουργική απόφαση για το βαμβάκι το ύψος της συνδεδεμένης ενίσχυσης υπολογίζεται να αυξηθεί στα 85 ευρώ/στρ. με διαφοροποίησεις που αφορούν στην θέσπιση της ελάχιστης παραγωγής.

Η αγορά

Πολλοί είναι εκείνοι στην Ελλάδα που υποστηρίζουν ότι η κρίση που μαστίζει τον κλάδο του βαμβακιού ξεκινά από την έλλειψη ενός ικανού φορέα παρακολούθησης του προϊόντος που ως γνωστόν είναι χρηματιστηριακό, ενώ η χώρα μας στερείται χρηματιστηρίου σε αντίθεση με άλλες χώρες.

Πώληση

Η ποιότητα του βαμβακιού οφείλεται κατά βάση στην ποικιλία και επηρεάζεται από την επίδραση του περιβάλλοντος στον αγρό και τις μεταχειρίσεις που δέχεται το προϊόν από τη συγκομιδή μέχρι τη νηματοποίηση, κυρίως την εκκόκκιση.

Το ελληνικό βαμβάκι και ιδιαίτερα το Θεσσαλικό, ήταν μέχρι πρόσφατα φημισμένης ποιότητας και περιζήτητο στην ελληνική και ξένη αγορά – κυρίως λόγω του μονοποικιλιακού του χαρακτήρα. Μέχρι το 1986 η τιμή του ελληνικού βαμβακιού ήταν μεγαλύτερη από το αμερικάνικο. Στη συνέχεια και ιδιαίτερα μετά το 1993 παρατηρείται σταθερή υποχώρηση λόγω ποιοτικής υποβάθμισης και κυρίως λόγω διατάραξης της τυποποίησης του ελληνικού βαμβακιού (θεωρείται καλύτερο το μειωμένης ποιότητας αλλά ομοιογενές υλικό παρά το αντίθετο). Το αμερικανικό βαμβάκι, με βάση τα διεθνή στοιχεία ταξινόμησης, υπερέχει έναντι του ελληνικού, όχι ως προς την ποιότητα αλλά γιατί οι διάφοροι τύποι του είναι σταθεροί και ομοιόμορφοι, ώστε απολαμβάνουν και ανάλογης τιμής.

Βασικό κίνητρο για την παραγωγή υψηλής ποιότητας προϊόντος αποτελεί η Θέσπιση τιμών ανάλογα με την ποιότητα. Εύλογα ερωτηματικά αποτελεί η πρακτική αποσύνδεσης της τιμής από την ποιότητα του βαμβακιού που πουλιέται στα τοπικά εκκοκκιστήρια.

Πιστοποίηση της ποιότητας

Η πιστοποίηση της ποιότητας του σύσπορου βάμβακος μέσα από την εφαρμογή του συστήματος ολοκληρωμένης διαχείρισης μπορεί να εξασφαλίσει τη βελτίωση του τρόπου καλλιέργειας βάμβακος.

Η πιστοποίηση της ποιότητας του εκκοκκισμένου βάμβακος μέσα από εξειδικευμένα εργαστήρια θα οδηγήσει σε ουσιαστική βελτίωση της ποιότητας (τυποποίηση κλπ). Στόχος πρέπει να είναι τα διάφορα εκκοκκιστήρια να παράγουν ομοιόμορφες μπάλες καθορισμένου τύπου βαμβακιού. Το μέχρι σήμερα παραγόμενο στην Ελλάδα βαμβάκι δεν έχει πιστοποιημένα οικολογικά και τεχνολογικά χαρακτηριστικά. Το προϊόν για να μπορέσει να έχει μια θέση στην αγορά πρέπει να έχει υψηλή ποιότητα, να είναι ανταγωνιστικό και να παράγεται κάτω από συνθήκες προστασίας του περιβάλλοντος.

Τυποποίηση

Η τυποποίηση του βαμβακιού αποτελεί σημαντική παράμετρο για την επιβίωση της καλλιέργειας και τη διάθεση του προϊόντος. Το σύσπορο βαμβάκι περνάει μια σειρά διαδικασιών επεξεργασίας προκειμένου να χρησιμοποιηθεί από τον καταναλωτή. Το τελικό προϊόν που θα παραχθεί θα είναι ανάλογο της πρώτης ύλης (σύσπορο βαμβάκι) και των διαδικασιών που ακολουθούν (συγκομιδή, αποθήκευση, εκκόκκιση, νηματοποίηση). Είναι άλλωστε γεγονός ότι η ποιότητα δημιουργείται στο χωράφι και οι μετέπειτα διαδικασίες επιβάλλεται να την διατηρήσουν.

Η εφαρμογή ποικιλιακής διαφοροποίησης, η προσαρμογή της τεχνικής της καλλιέργειας και της εκκόκκισης στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των ποικιλιών καθώς και η λεπτομερής εκτίμηση αυτών των χαρακτηριστικών θα συμβάλει στην επίτευξη υψηλής ποιότητας προϊόντος.

Εμπορικό Σήμα

Πρόκειται για μα πρόταση που έχει τεθεί στο παρελθόν και αφορά σε πιστοποίηση του προϊόντος με την ονομασία «Θεσσαλικό βαμβάκι». Αυτό προϋποθέτει την επιλογή των ποικιλιών με τα κατάλληλα αγρονομικά χαρακτηριστικά, ώστε να προσαρμόζονται στον Θεσσαλικό χώρο που παράλληλα δίνουν προϊόν με ομοιόμορφα ποιοτικά χαρακτηριστικά.

Η μελλοντική κατάσταση

Σενάρια στήριξης

Τα σενάρια στήριξης αναφέρονται στην τύχη του προϊόντος μετά το 2013. Δεν είναι σήμερα ξεκάθαρο το μέλλον των επιδοτήσεων. Έτσι πόλος των τοπικών φορέων είναι να διαμορφωθεί η πρόταση του νομού για τις τύχες της συνδεδεμένης και της αποσυνδεδεμένης ενίσχυσης μετά το 2013.

Πρόταση

Ανάμεσα στους σκοπούς της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης είναι και η στήριξη του προϊόντος και κατ’ επέκταση των παραγωγών. Στην πρώτη φάση προτείνεται η συγκρότηση επιτροπής βάμβακος με απόφαση του Νομαρχιακού Συμβουλίου. Έτσι για την έναρξη της συζήτησης πρόκειται να προσκληθούν οι  εκπρόσωποι των φορέων που εμπλέκονται με το βαμβάκι που περιγράφονται αναλυτικά παρακάτω, προκειμένου να οργανωθεί η συζήτηση για το μέλλον της βαμβακοκαλλιέργειας στην περιοχή. 

Η επιτροπή αυτή συγκροτείται με σκοπό να  συντονίζει την διαδικασία για την υποστήριξη του προϊόντος με προγραμματισμένες συναντήσεις όπου θα καταγράφονται οι απόψεις των εμπλεκομένων, εκπροσώπων παραγωγών, φορέων και επιστημόνων  με στόχο να  δημιουργήσει τον αρχικό φάκελο βάμβακος με τις  προτάσεις και απόψεις των συμμετεχόντων.

Το επόμενο βήμα είναι να οριστούν  επιτροπές υλοποίησης που θα κινούνται σε δυο διαφορετικούς άξονες. Η μια υπό-επιτροπή που πρόκειται να συσταθεί είναι η συμβουλευτική επιτροπή στήριξης βαμβακοκαλλιέργειας που θα  αναλάβει την  πολιτική εκπροσώπηση και στήριξη της επιτροπής με υπεύθυνο που  θα οριστεί.

Η δεύτερη υπό-επιτροπή θα είναι η επιστημονική επιτροπή που θα  επιμελείται την τεχνική και επιστημονική στήριξη της επιτροπής με  επιστημονικό υπεύθυνο  που επίσης θα οριστεί. Η επιστημονική επιτροπή κατόπιν συνεννόησης με την συμβουλευτική επιτροπή και την Ν. Α. θα διαμορφώσει συγκεκριμένη πρόταση ερευνητικού ή αναπτυξιακού έργου που θα μπορεί να υλοποιηθεί σε συνεργασία με ερευνητικό ίδρυμα σύμφωνα με τον  αρχικό στόχο .

Στην δεύτερη φάση και εφόσον η Ν.Α. ως συντονιστής της προσπάθειας κρίνει ότι έχουν δημιουργηθεί οι προϋποθέσεις μπορεί να αποφασίσει την υλοποίηση του περιεχόμενου των προτάσεων. Για την υλοποίηση του τεχνικού-επιστημονικού έργου θα πρέπει να βρεθεί ο τρόπος χρηματοδότησης, να καθοριστούν ο χρόνος και οι φάσεις υλοποίησης.

Για τους δύο άξονες θα πρέπει να οριστεί ένας συντονιστής, με την αρμοδιότητα παρακολούθησης των φάσεων υλοποίησης αλλά και τον συντονισμό του έργου των δύο επιτροπών. Οι αρμοδιότητες και το έργο της συμβουλευτικής επιτροπής θα πρέπει να καθοριστούν στην αρχική απόφαση

Η επιτροπή θα αποτελείται από τα παρακάτω μέλη.

• 1. Εκπρόσωπο της Νομαρχίας ως πρόεδρος
• 2. Εκπροσώπους των παραγωγών
• 2.1. Εκπρόσωπός ΕΑΣΚ
• 2.2. Εκπρόσωποι αγροτικών συνδικαλιστικών οργανώσεων
• 2.3. Εκπρόσωπος Νέων Γεωργών.
• 2.4. Εκπρόσωπος Επενδυτών Γεωργών (Μέσα από σχέδια Βελτίωσης)
• 2.5. Εκπρόσωπος, γεωργός, από κάθε ΟΤΑ του νομού.
• 3. Εκπροσώπους Ερευνητικών Ιδρυμάτων
• 3.1. ΕΘΙΑΓΕ
• 3.2. Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
• 4. Εκπροσώπους Επιστημονικών κλάδων
• 4.1. Γεωπονικός Σύλλογος
• 4.2. Σύλλογος Επαγγελματιών Γεωπόνων
• 5. Εκπροσώπους υπηρεσιών Ν.Α. και ΥΠΑΑΤ
• 5.1. Διεύθυνση Γεωργίας
• 5.2. Διεύθυνση ΟΣΔΕ
• 5.3. Διεύθυνση Εγγείων βελτιώσεων
• 5.4. ΤΟΚΑΑ, ΚΕΠΥΕΛ κλπ
• 6. Εκπρόσωπος Εκκοκκιστών
• 7. Εκπρόσωπο της επιστημονικής επιτροπής

Θέματα Συζήτησης

Τα θέματα συζήτησης για την υποστήριξη του προϊόντος θα αφορούν στα εξής

• Διατύπωση απόψεων σχετικά με την υποστήριξη του προϊόντος. (Θεωρούμε ότι η καλλιέργεια βαμβακιού έχει μέλλον στην περιοχή μας ώστε να προσπαθήσουμε να τη στηρίξουμε;)
• Εξέταση του κινδύνου απώλειας πόρων από την Ε.Ε. σχετικά με τις ενισχύσεις.
• Πρόταση τρόπων πολιτικής στήριξης
• Προτάσεις τεχνικής υποστήριξης
• Προτάσεις για την δημιουργία εναλλακτικών του βαμβακιού δραστηριοτήτων στην πεδινή ζώνη».