Στο δρόμο της πράσινης ανάπτυξης
Η Ελλάδα είναι μια χώρα με εκτεταμένη ηλιοφάνεια σχεδόν καθ’όλη τη διάρκεια του έτους, έχει πολύ καλό αιολικό δυναμικό, πλούσιο δασικό και ορυκτό πλούτο και συνεπώς αυξημένες δυνατότητες για την ανάδειξη και χρησιμοποίηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Κύριος στόχος για την χώρα αποτελεί η προστασία, η αναβάθμιση και η ορθή διαχείριση του περιβάλλοντος, ώστε να αποτελέσει το υπόβαθρο για την προστασία της δημόσιας υγείας, την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής και να συμβάλει στην βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας. Οι περιφερειακές (πλέον) και δημοτικές αρχές αντιμετωπίζουν καθημερινά την πρόκληση της «πράσινης» ανάπτυξης και στόχος τους είναι να βελτιώσουν την ενεργειακή αποδοτικότητα των περιοχών που αντιπροσωπεύουν και γενικά την οικονομική και περιβαλλοντική τους απόδοση.
Τα οικονομικά των αιολικών πάρκων
Η ανάπτυξη της αιολικής ενέργειας έχει θετικές επιπτώσεις στην απασχόληση και στην δημιουργία θέσεων εργασίας. Εργατικό δυναμικό μπορεί να αξιοποιηθεί στην κατασκευή, στη βιομηχανία και στην εγκατάσταση των αιολικών μηχανών και πάρκων. Το κόστος εγκατάστασης για την αιολική ενέργεια ανέρχεται σε 700 έως 1100 ευρώ ανά KW·h ενώ η διακύμανση του κόστους παραγωγής των αιολικών πάρκων οφείλεται στις διαφορετικές συνθήκες εγκατάστασης του κάθε έργου, ταχύτητα ανέμου στη θέση εγκατάστασης, κόστος κατασκευής ηλεκτρικού δικτύου, ευκολία πρόσβασης κλπ.) Στις καλύτερες θέσεις, το κόστος παραγωγής των αιολικών είναι συγκρίσιμο (ή και χαμηλότερο) εκείνου των συμβατικών μορφών ενέργειας. Παρότι το κόστος της αιολικής ενέργειας έχει μειωθεί δραματικά τα τελευταία 10 χρόνια, η τεχνολογία απαιτεί μια αρχική επένδυση υψηλότερη από εκείνη των γεννητριών που λειτουργούν με καύση ορυκτών, επένδυση όμως που δύνανται να καλύψουν οι τοπικές αρχές για την κάλυψη των ενεργeιακών αναγκών τους και την επίλυση περιβαλλοντικών προβλημάτων.
Φωτοβολταικά Πάρκα
Τα φωτοβολταϊκά πάρκα θεωρούνται ιδανικά συστήματα ενεργειακής μετατροπής καθώς συνεπάγονται σημαντικά οφέλη για το περιβάλλον και την κοινωνία και μπορούν να συνεισφέρουν σημαντικά στην πορεία προς την εξοικονόμηση ενέργειας και την βιώσιμη ανάπτυξη για τα αστικά κέντρα στην Ελλάδα. Έχουν ως βασικό χαρακτηριστικό το γεγονός ότι η σχέση μιας εγκατεστημένης μονάδας με το δημόσιο δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας είναι αμφίδρομη. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να απορροφά ενέργεια αλλά και να διαχέει ενέργεια προς το δίκτυο. Στα κυριότερα πλεονεκτήματα της ανάπτυξης και αξιοποίησης φωτοβολταϊκών πάρκων συγκαταλέγονται η αθόρυβη λειτουργία τους, η αξιοπιστίας τους και η μεγάλη διάρκεια ζωής τους. Επίσης, η απεξάρτηση από την τροφοδοσία καυσίμων για τα πιο απομακρυσμένα αστικά κέντρα, η δυνατότητα επέκτασης του κάθε πάρκου ανάλογα με τις ανάγκες της συγκεκριμένης περιοχής και η ελάχιστη απαιτούμενη συντήρηση. Τα πάρκα που χρησιμοποιούν φωτοβολταϊκά συστήματα είναι λειτουργικά καθώς προσφέρουν επεκτασιμότητα της ισχύος τους και δυνατότητα αποθήκευσης της παραγόμενης ενέργειας. Στην Ελλάδα , σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας οι τιμές για την παροχή ρεύματος στο δίκτυο της ΔΕΗ, για κάθε κιλοβατώρα προερχόμενη από τον ήλιο, είναι αρκετά ανταγωνιστικές σε σχέση με τα συμβατικά καύσιμα. Επίσης είναι εγγυημένες τιμές για 20 χρόνια τουλάχιστον και προσαρμόζονται ετησίως ανάλογα με την αύξηση των τιμών κατανάλωσης. Όλα αυτά παρέχουν μία μακροπρόθεσμη, σταθερή βάση υπολογισμού και καθιστούν την αποδοτική λειτουργία των μεγάλων φωτοβολταϊκών εγκαταστάσεων μια πολύ ελκυστική πρόταση. Η χρήση μεγάλων φωτοβολταϊκών εγκαταστάσεων, με την μορφή πάρκων, σε υπαίθριους χώρους είναι ιδιαίτερα αποδοτική, αν έχει προηγηθεί προσεκτικός σχεδιασμός.
Νομός Καρδίτσας
Ο νομός Καρδίτσας ανήκει στην κατηγορία των Περιοχών Αιολικής Προτεραιότητας (ηπειρωτικές περιοχές με συγκριτικά πλεονεκτήματα για την εγκατάσταση αιολικών σταθμών – ΠΑΠ) μαζί με τους νομούς τους νομούς Αιτωλοακαρνανίας, Ευρυτανίας, Φωκίδας, Φθιώτιδας, Βοιωτίας, και Εύβοιας, όπου προβλέπεται ότι μπορούν να εγκατασταθούν 1.619 τυπικές ανεμογεννήτριες, δηλαδή 3.238 MW. Ειδικώς για τα αιολικά έργα, ο προσδιορισμός της φέρουσας ικανότητας των ΠΑΠ και η εισαγωγή μεθοδολογίας εκτίμησης του «κορεσμού» του τοπίου από την εγκατάσταση αιολικών πάρκων θα συντελέσει στην αρμονική ένταξη των αιολικών μονάδων στο περιβάλλον. Έτσι εξυπηρετούνται οι ανάγκες προστασίας του περιβάλλοντος και παραγωγής πράσινης ενέργειας, συμβάλλοντας στο κύριο ζητούμενο – την βιώσιμη ανάπτυξη. Όσον αφορά την ανάπτυξη και χρησιμοποίηση φωτοβολταϊκών πάρκων, ο νομός Καρδίτσας καθώς διαθέτει μεγάλες εκτάσεις ιδανικές για την τοποθέτηση των πάρκων και υψηλή ηλιοφάνεια, ιδίως κατά την διάρκεια της άνοιξης και του καλοκαιριού, αποτελεί ευνοϊκό έδαφος για την ανάπτυξη της συγκεκριμένης τεχνολογίας. Μέσα από το ειδικό πλαίσιο για τις ΑΠΕ, ως περιοχές προτεραιότητας για τη χωροθέτηση εγκαταστάσεων εκμετάλλευσης της ηλιακής ενέργειας μπορoύν ενδεικτικά να θεωρηθούν οι περιοχές που είναι άγονες ή δεν είναι υψηλής παραγωγικότητας, κατά προτίμηση αθέατες από πολυσύχναστους χώρους, και με δυνατότητες διασύνδεσης με το Δίκτυο ή το Σύστημα. Στο ειδικό πλαίσιο, ορίζονται περιοχές αποκλεισμού για τέτοιου είδους χωροθετήσεις, όπως οι οικότοποι προτεραιότητας των περιοχών Natura, η γεωργική γη υψηλής παραγωγικότητας, οι περιοχές απολύτου προστασίας της φύσης, τα μνημεία μείζονος σημασίας κ.α. Σύμφωνα με το κείμενο του Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου για τις ΑΠΕ που τέθηκε προς δημόσια διαβούλευση, καθορίζονται ζώνες ασυμβατότητας/αποκλεισμού, εντός των οποίων απαγορεύεται η χωροθέτηση αιολικών πάρκων, οι οποίες αφορούν περιοχές περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος, όπως απολύτου προστασίας της φύσης, πυρήνες εθνικών δρυμών, οικότοποι προτεραιότητας, αξιόλογες ακτές και παραλίες κ.ά. πολιτιστικής κληρονομιάς, όπως αρχαιολογικοί χώροι, πολιτιστικά μνημεία και ιστορικοί τόποι, καθώς και οικιστικές δραστηριότητες και δίκτυα υποδομής και ειδικές χρήσεις. Επίσης, καθορίζονται μέγιστες επιτρεπόμενες πυκνότητες αιολικών εγκαταστάσεων σε επίπεδο πρωτοβάθμιου ΟΤΑ κατά κατηγορίες χώρου – στις περιοχές ΠΑΠ επιτρέπεται μία ανεμογεννήτρια για κάθε 1.000 στρέμματα του συνόλου της επιφάνειας του ΟΤΑ. Οι κατάλληλες τοποθεσίες δε, για την λειτουργία αιολικών πάρκων επιλέγονται συνυπολογίζοντας: το υφιστάμενο αιολικό δυναμικό, την προστασία του περιβάλλοντος, των αρχαιολογικών χώρων και των κατοικημένων περιοχών, την ασφάλεια των κατοίκων καθώς και τον τύπο της ανεμογεννήτριας και το μέγεθος του αιολικού πάρκου, το συνολικό κόστος της επένδυσης, τη δυνατότητα ετήσιας παραγωγής ενέργειας κα. Για το νομό Καρδίτσας, λοιπόν, η δημιουργία αιολικών πάρκων έχει σημαντικά πλεονεκτήματα καθώς, δεν ρυπαίνουν το περιβάλλον και δεν παράγουν ανεπιθύμητα προϊόντα, βασίζονται σε γνωστές και προσιτές τεχνολογίες, ενώ η παραγόμενη ενέργεια είναι ανταγωνιστική από άποψη κόστους, η εγκατάσταση των ανεμογεννητριών γίνεται σε μικρό διάστημα και δεν απαιτούνται μεγάλες εδαφικές εκτάσεις και δουλεύουν με ψηλούς βαθμούς απόδοσης αφού βασίζονται στην μετατροπή κινητικής ενέργειας σε ηλεκτρική. Η κατασκευή τους γενικά λοιπόν επιβάλλεται καθώς, πνέουν άνεμοι με αρκετή ένταση και από σχετικά σταθερή διεύθυνση για μεγάλες περιόδους του χρόνου και ημεταφορά ηλεκτρικής ενέργειας και καυσίμων είναι δαπανηρή. Με τη δημιουργία αιολικών και φωτοβολταϊκών πάρκων στην Καρδίτσα και με την προσέλκυση επενδύσεων στον τομέα αυτό, νομός και δήμος μπορούν να μετατραπούν σε σημαντικό ενεργειακό κόμβο ανανεώσιμων και εναλλακτικών πηγών ενέργειας. Η δημιουργία ενός ενεργειακού κέντρου στην Καρδίτσα, με συνεδριακό κέντρο, θα μπορούσε να αποτελέσει έργο εθνικής σημασίας. Αυτό θα οδηγήσει σε σημαντικά αντισταθμιστικά οφέλη σε έργα υποδομής καθώς και άμεση οικονομική ενίσχυση των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης. Επίσης, θα ευνοηθεί η τουριστική ανάπτυξη της περιοχής ολόκληρης και μάλιστα με τουρισμό υψηλού εισοδήματος. Η ανάπτυξη τεχνολογίας στον τομέα αυτό της αιολικής και ηλιακής ενέργειας υποστηρίζει την τοπική ανάπτυξη και οδηγεί σε αύξηση της σταθερής απασχόλησης. Έτσι γενικά ευνοείται τοπικά η Καρδίτσα και γενικότερα ολόκληρη η Θεσσαλία.
