Πραγματοποιήθηκε χθες στο Παυσίλυπο η παρουσίαση του βιβλίου της κ. Μαίρης Θεολόγη, με αφορμή της συμπλήρωσης δέκα χρόνων από το θάνατο του συζύγου της. Για το βιβλίο μίλησαν οι: κ. Σπ. Ταλιαδούρος, Βουλευτής-πρ. Υφυπουργός Παιδείας, ο κ. Κώστας Παπαλός, Δήμαρχος Καρδίτσας, η κ. Μάρη Τσαμακίδου φιλόλογος, συντονιστής ήταν ο κ. Ι. Πετεινάρας πρ. Πρόεδρος ΕΛΜΕ Καρδίτσας, εκ μέρους των συγγραφέων ο κ. Δημ. Μπίτσιος, Δ/ντής του Εργαστηριακού Κέντρου Καρδίτσας. Η κ. Μαίρη Θεολόγη έκλεισε την εκδήλωση διαθέτοντας το βιβλίο στους παρευρισκομένους.
Η έκδοση του έργου «Στα φτερά της αντίστασης – H ιστορία και οι πρωταγωνιστές της» που αποτελεί το οδοιπορικό του συμπολίτη μας Μένιου Θεολόγη επαναφέρει στο προσκήνιο το μεγάλο θέμα της ιστοριογραφίας της Αντίστασης μέσα από την περιγραφή γεγονότων και μαρτυριών, που ο ίδιος βίωσε ή μοιράστηκε με άλλους συναγωνιστές του και κατέγραψε, με στόχο,
-
τη συνολικότερη κατανόηση του φαινομένου της Εθνικής Αντίστασης,
-
την ανασυγκρότηση πολλών πλευρών εκείνης της περιόδου και
-
την ανάδειξη του συμμετοχικού ρόλου της Καρδίτσας σε αυτή, με «τους μικρούς και μεγάλους ήρωες» όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στον πρόλογο του έργου, που γέννησε.
Στο έργο αυτό που εξέδωσαν τα παιδιά του, Χρυσηίδα Παναγιώτα και Κωνσταντίνος Θεολόγης καθώς και ο Δημήτρης Μπίτσιος, του Φωκίωνα, του αγωνιστή «Φώκου» ιδρυτή και Προέδρου της Προοδευτικής Εθνικής Νεολαίας, ο Μένιος αφιέρωσε πολλά χρόνια και μεγάλο κόπο προσπαθώντας μέσα από τα προσωπικά του βιώματα αλλά και τις προφορικές μαρτυρίες που για χρόνια συγκέντρωνε να δώσει μια όσο το δυνατόν πιο πλήρη παρουσίαση της κοινωνικής και πολιτικής δυναμικής της Καρδίτσας, με τους αγωνιστές και τις πολύμορφες πρακτικές αντίστασης που ανέπτυξε.
Ο Κλεομένης – Αργύρης Θεολόγης γεννήθηκε στην Καρδίτσα το 1922, και το 1939 εισήχθη στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Ανήσυχο πνεύμα με ανθρωπιστικές αξίες και αρχές, με την κατάληψη της χώρας από τους Γερμανούς και τους Ιταλούς δε δίστασε να αφήσει το φοιτητικό έδρανο, προκειμένου να αγωνιστεί με σθένος για την ανεξαρτησία της πατρίδας του.
Ο ίδιος μέσα από τη δράση του αναδεικνύεται ένα σύμβολο Αντίστασης. Για το λόγο αυτό άλλωστε η Πολιτεία τον τίμησε τρεις φορές με το Αριστείο Ανδρείας. Εκείνα τα μαύρα χρόνια υπήρξε κατά περιόδους Πρόεδρος της Προοδευτικής Εθνικής Νεολαίας (ΠΕΝ), ένοπλο μέλος του Εθνικού Δημοκρατικού Ελληνικού Συνδέσμου (ΕΔΕΣ), xώρο στον οποίο ανήκε και ο πατέρας μου, – αλλά και μέλος των Εθνικών Ομάδων Ελλήνων Ανταρτών (ΕΟΕΑ).
Ο ίδιος με άλλα είκοσι μέλη της ΠΕΝ αποτέλεσαν τον πυρήνα και την κύρια δύναμη του Ιερού Λόχου του 3/40 Συντάγματος των ΕΟΕΑ, απ’ όπου απελύθη με το βαθμό του Ανθυπολοχαγού. Την περίοδο αυτή των πέτρινων χρόνων μετείχε ενόπλως σε διάφορες μάχες κατά των Γερμανών, όπως τη μάχη του Αρχάγγελου, που έγινε το καλοκαίρι του 1944, τη μάχη της Μενίνας τον Αύγουστο του ίδιου χρόνου και στις μάχες της Δωδώνης και της Τσούκας Ιωαννίνων, το Σεπτέμβριο του 44.
Φίλες και φίλοι,
Διαβάζοντας κανείς το βιβλίο «Στα Φτερά της Αντίστασης» αντιλαμβάνεται ότι στην πόλη της Καρδίτσας των 17 χιλιάδων κατοίκων του Νοέμβρη του 1942 αλλά και στις γύρω περιοχές η αντίσταση ξεκίνησε πολύ νωρίς και δεν υπήρξε περίοδος απραξίας, καθυστερημένης αντίδρασης ή ανοχής απέναντι στον κατακτητή. Ο καρδιτσιώτικος λαός διψούσε για Λευτεριά και η αντίσταση που προέβαλε υπήρξε άμεση, συλλογική και ιδιαίτερα μαχητική. Ο καρδιτσιώτικος λαός προσέφερε σημαντικές υπηρεσίες στον αντιφασιστικό αγώνα. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στο βιβλίο ήταν όλοι «δοσμένοι στην ιδέα της Αντίστασης, χωρίς διακρίσεις για τις Οργανώσεις και τους Αρχηγούς τους….όλη η Ελλάδα λάμπει, αχολογούν οι κάμποι καιν’ οι καρδιές …ΕΜΠΡΟΣ».
Μέσα από τις στιχομυθίες και τους διάλογους που περιλαμβάνονται στο πρώτο μέρος του βιβλίου, με τον πλαγιότιτλο «το οδοιπορικό του Μένιου», αποκαλύπτεται το πλήθος των «ανώνυμων» αντιστασιακών, αντάρτικων ομάδων και πρωτοβουλιών, όπως του «Νικηταρά» στη Νεβρόπολη, του «καπετάν Καραισκάκη» στην Αργιθέα αλλά και των αντάρτικων ομάδων του Συνταγματάρχη Βλάχου και του Ταγματάρχη Κωστόπουλου, και άλλων ομάδων, που γεννήθηκαν αβίαστα στην Καρδίτσα και στη Θεσσαλία ευρύτερα. Το ιδιαίτερο στην περίπτωση της Ελληνικής Αντίστασης είναι ότι χωρίς την ύπαρξη, αρχικά τουλάχιστον, κάποιου ενιαίου καθοδηγητικού κέντρου, οι Θεσσαλοί όπως όλοι οι Έλληνες κινούμενοι από αγάπη και μόνο για τον τόπο τους και με μεγαλείο ψυχής ενώθηκαν με στόχο τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα. Όπως δε χαρακτηριστικά αναφέρεται στο βιβλίο οι ομάδες αυτές ήταν «μικρές σε αριθμό μελών μα μεγάλες στην ψυχή» που στη συνέχεια εντάχθηκαν στις μεγάλες αντιστασιακές οργανώσεις, συμβάλλοντας στην επίτευξη του κοινού στόχου της κατάκτησης της Ελευθερίας. Η συγκέντρωση και καταγραφή όλου αυτού του υλικού εκ μέρους του Μένιου αλλά και του Φώκου που τους συνέδεε αδελφική φιλία και η έκδοση του από τα παιδιά τους,δεν αποτελεί μόνο τον αναγκαίο φόρο τιμής στους Καρδιτσιώτες αγωνιστές για την Ελευθερία, αλλά και δείχνει την πραγματική κοινωνική διεργασία μέσα από την οποία προέκυψε η εποποιία της Εθνικής Αντίστασης.
-
Η περιγραφή της μάχης της Μενίνας που ήταν πολύνεκρη και για τα δύο μέρη κυρίως όμως για τους Γερμανούς και αποτελεί μια από τις πιο λαμπρές σελίδες δόξας και ηρωισμού της πατρίδας μας,
-
της μάχης του Αρχάγγελου κατά των Γερμανών, 70 χρόνια πριν, από τους Έλληνες αντάρτες των ΕΟΕΑ-ΕΔΕΣ, στο πλαίσιο της συμμαχικής επιχείρησης «Κιβωτός του Νώε» που είχε βαρύ “φόρο” αίματος για την ελληνική πλευρά με πεσόντες 4 αξιωματικούς, 3 Ιερολοχίτες, 57 αντάρτες, και 30 εκτελεσθέντες πολίτες,
-
της μάχης της Δωδώνης και της Τσούκας Ιωαννίνων που και ο Μένιος Θεολόγης συμμετείχε, αλλά και του κορυφαίου γεγονότος της Ανατίναξης της Γέφυρας του Γοργοποτάμου, που καθυστέρησε για αρκετές εβδομάδες τον ανεφοδιασμό των Γερμανών, δίνοντας το έναυσμα να φουντώσει το αντάρτικο στα βουνά της Ρούμελης ανυψώνοντας ταυτόχρονα το ηθικό των Ελλήνων αποδεικνύουν ότι η αντιστασιακή δράση στη Θεσσαλία είχε ένα υψηλό επίπεδο οργάνωσης, εκτέλεσης και μαχητικότητας που συνέβαλε στην ενίσχυση της αποτελεσματικότητας του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα.
Μολονότι η περιγραφή των αντιστασιακών πράξεων και γεγονότων αποτελεί μια καταγραφή αναμνήσεων, όπου φυσικό θα ήταν να υπερέχει το υποκειμενικό στοιχείο εντούτοις η ταυτόχρονη παράθεση δημοσιευμάτων, αρχειακού υλικού – κειμένων, ντοκουμέντων αλλά και φωτογραφικού υλικού διασφαλίζει την ακρίβεια των ιστορουμένων γεγονότων απομακρύνοντας τον κίνδυνο της εξιδανίκευσης των συναγωνιστών πρωταγωνιστών, που ίσως δικαιολογημένα προκαλούσε η έντονη συναισθηματικότητα του αγωνιστή Μένιου και επιβεβαιώνει την ποιότητα του βιβλίου.
Ταυτόχρονα μέσα από το βιβλίο καταδεικνύεται η βίαιη πρακτική των μαζικών εκτελέσεων εκ μέρους των κατακτητών και του ολοκληρωτικού πολέμου εναντίον του πληθυσμού ενταγμένων στις μεγάλης κλίμακας εκκαθαριστικές επιχειρήσεις για τη διάλυση των ορεινών δικτύων που ήταν και η βάση της Αντίστασης το χειμώνα του 1943-1944.
Αναδεικνύεται επίσης το τεράστιο κόστος σε ανθρώπινες ζωές που είχε η Κατοχή, συνυπολογίζοντας τους εκτελεσμένους και δολοφονημένους, τους νεκρούς από την πείνα του χειμώνα 1941-42, με την πλήρη κατάρρευση κάθε μηχανισμού επισιτισμού,την έξαρση των ασθενειών, τη γενικότερη πτώση του βιοτικού επιπέδου και την τρομαχτική μείωση των γεννήσεων. Τις λεηλασίες και τις αρπαγές προϊόντων, τις ομαδικές επιδρομές, τις φωτιές και τις καταστροφές.
Αναγυρνώντας δε, στην Καρδίτσα του Νοέμβρη του 1942, της πείνας, της απαγόρευσης των μετακινήσεων και της λογοκρισίας, αλλά και του ηρωισμού όλοι εμείς οι αναγνώστες Καρδιτσιώτες που περιδιαβαίνουμε στα ίδια μέρη με τους ήρωες αγωνιστές συμπατριώτες μας της Κατοχικής περιόδου νιώθουμε περήφανοι για τον αγώνα που αυτοί έδωσαν αλλά και αίσθημα ευθύνης για το χρέος που έχουμε έναντι των νέων γενεών.
Στο έργο δε γίνεται μόνο αναφορά στις διάφορες μορφές αντίστασης, στις στρατιωτικές ενέργειες και τις δολιοφθορές, που έλαβαν χώρα για την επιδείνωση της θέσης του Κατακτητή αλλά γίνεται αναφορά και σε πράξεις ανθρωπιάς και αλτρουισμού όπως ενδεικτικά αναφέρω την περίπτωση του παπα Αριστείδη, που αφού βρήκε τυχαία τον Ευάγγελο Παπαευαγγέλου, ιδρυτικό μέλος της ΠΕΝ εγκαταλειμμένο σε μαντρί για να πεθάνει από σίγουρη γάγγραινα τον μετέφερε στο σπίτι του και τον ξαναζωντάνεψε. Μεταξύ δε όλων των ανώνυμων αλλά μεγάλων αγωνιστών προβάλλει και ο ρόλος Θεσσαλών ανδρών που με την αγωνιστική τους δράση τα χρόνια της κατοχής αλλά και με τη μετέπειτα πορεία τους επηρέασαν την νεότερη ιστορία της πατρίδας μας όπως του Ν. Πλαστήρα, του Χαρίλαου Φλωράκη και του Αρχιεπισκόπου Σεραφείμ που από διαφορετικά μετερίζια συνέβαλαν στον κοινό σκοπό. Και αυτό μας κάνει ιδιαίτερα περήφανους για τον τόπο καταγωγής μας.
Φίλες και φίλοι,
Η Εθνική Αντίσταση κατά τη γερμανο-ιταλική κατοχή αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα κεφάλαια της νεοελληνικής μας ιστορίας. Η Εθνική Αντίσταση των Ελλήνων είναι η σπουδαιότερη και δυναμικότερη ανάμεσα στις αντιστάσεις των σκλαβωμένων από τους Ναζί και τους φασίστες χωρών της Ευρώπης. Μόνο οι Έλληνες επέδειξαν τέτοιο υψηλό πατριωτισμό, καρτερικότητα, αλτρουισμό και αντοχή στη φτώχεια, την πείνα και την αβάσταχτη τρομοκρατία του κατακτητή, σε μια τόσο άνιση και μεγαλειώδη πάλη όλων των πατριωτικών δυνάμεων εναντίον των ναζιστών κατακτητών και των απατρίδων συνεργατών τους.
Για το λόγο αυτό κάθε προσπάθεια ανάδειξης της σπουδαίας και πλήρους γεγονότων αυτής ιστορικής περιόδου του τόπου μας, είναι κεφαλαιώδους εθνικής σημασίας πράξη, προκειμένου οι γενιές που θα ακολουθήσουν να γνωρίσουν και να παραδειγματιστούν από τα έργα των ηρώων της περιόδου αυτής .
Στο πλαίσιο αυτό συγχαίρω τους συγγραφείς για την αξιόλογη προσπάθεια που έκαναν αλλά και τη σύζυγο του Μένιου, την κα Μαίρη Θεολόγη για την σίγουρα πολύτιμη συμβολή της στην προσπάθεια αυτή. Ο Μένιος Θεολόγης παραμένει αλησμόνητος, για εμάς τους Καρδιτσιώτες, αφού υπήρξε αγωνιστής της ζωής και ενεργός πολίτης, που άφησε το στίγμα του στην κοινωνική και πολιτική ζωή της Καρδίτσας, τα μετέπειτα χρόνια της ζωή του.
