Η Ιερά Μονή Κατουσίου χτίστηκε πιθανόν στις αρχές του 17ου Αιώνα. Είναι η εποχή που στην περιοχή των Αγράφων χτίζονται και άλλα μοναστήρια και γενικά υπάρχει μια έντονη πνευματική και καλλιτεχνική άνθιση. Βρίσκεται σε απόμερη πλαγιά ανάμεσα στους οικισμούς Κατούσι και Λαγκάδι Ανθηρού σε ένα κατάφυτο γραφικό περιβάλλον, όπου κυριαρχεί η απόλυτη ηρεμία, ενώ κοντά της αναβλύζει από σχισμή βράχου καταγάργαρο και δροσερό νερό.
Η Ιερά Μονή είναι αφιερωμένη στη «Γέννηση της Θεοτόκου» και είναι κτισμένη με ξεχωριστή «μαστοριά» και ιδιαιτερότητα και ως προς τον τύπο και ως προς τον τρόπο κάλυψης της σκεπής της. Κατά τον ίδιο τρόπο είναι κατασκευασμένος και ο Νάρθηκας όπως και τα δύο ενσωματωμένα στη Μονή παρεκκλήσια των «Αγίων Αναργύρων» και των «Παμμεγίστων Ταξιαρχών».
Το Μοναστήρι έχει στο διάβα του χρόνου τη δική του πλούσια ιστορία που είναι ευρύτερα γνωστή. Η θαυμάσια Αγιογράφηση, Βυζαντινής τεχνοτροπίας και εξαιρετικής τέχνης, σώζεται μέχρι και σήμερα και είναι γενικά σε άριστη κατάσταση.
Λεπτομερή στοιχεία για την ιστορία, την αρχιτεκτονική, την αγιογράφηση, τα παρεκκλήσια, τις ενθυμήσεις, τους μοναχούς και μοναχές,τους ιερείς που υπηρέτησαν τη μονή κλπ μπορεί όποιος ενδιαφέρεται να βρει, αφού ανατρέξει, στο εξαιρετικό πρόσφατο βιβλίο του συγχωριανού μας, από το Κατούσι, εκπαιδευτικού Ξενοφώντα Κουτή (Αθήνα Ιανουάριος 2017) με τίτλο «ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΚΑΤΟΥΣΙΩΤΙΣΣΑ» του οποίου τα δικαιώματα ο συγγραφέας δώρισε στην Ι. Μονή, ώστε από τα έσοδα της πώλησής του να γίνουν κάποιες επείγουσες εργασίες.
Το παραπάνω βιβλίο συμπληρώνει κατά τον καλύτερο και πιο ολοκληρωμένο τρόπο το επίσης ενδιαφέρον πόνημα του καθηγητή Χριστόφορου Γραμμένου (Αθήνα 1976) με τίτλο « ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΚΑΤΟΥΣΙΩΤΙΣΣΑ»,το οποίο είχε εκδοθεί απο την Αδελφότητα Ανθηρού Καρδίτσας « Η Αγία Παρασκευή».
Και μόνον η έκδοση και κυκλοφορία του συγκεκριμένου βιβλίου του Ξενοφώντα (το οποίο προτείνουμε να παρουσιάσει η ΠΟΑΣ σε ειδική κεντρική εκδήλωση) θα μπορούσε να αποτελέσει ξεχωριστό γεγονός για τη φετινή γιορτή του μοναστηριού, που ως γνωστό πανηγυρίζει κάθε χρόνο στις 8 Σεπτεμβρίου.
Όμως φέτος ειδικά συντρέχουν και άλλοι ευχάριστοι λόγοι για ένα καινούριο και ελπιδοφόρο μέλλον για το μοναστήρι και τους πιστούς του, οι οποίοι μπορούν να ατενίζουν με μεγαλύτερη αισιοδοξία τη συνέχεια και την πορεία του μοναστηριού στο χρόνο:
Πρώτα πρώτα η Μονή θα γιορτάσει ξανά φέτος με όλα της τα ιερά κειμήλια τα οποία άδικα πιστεύουμε είχαν αφαιρεθεί από την θέση τους, και με τη θέληση της Παναγίας και των πιστών της επέστρεψαν πανηγυρικά στη Μονή, όπως ήταν το σωστό.
Η έλευση και εγκατάσταση στη Μονή της κυρίας Ελευθερίας η οποία και παλιότερα είχε προσφέρει αρκετές υπηρεσίες και η απόφαση της να υπηρετήσει την Παναγία. Οι Ανθηριώτες και όχι μόνο, οι οποίοι την υποδεχθήκαν με θέρμη και έμπρακτα έδειξαν τη χαρά τους οφείλουν να τη συνδράμουν και να της προσφέρουν ό,τι είναι δυνατόν για να παραμείνει το μοναστήρι ανοιχτό.
Το ιδιαίτερο έμπρακτο ενδιαφέρον του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη μας κ.κ Τιμόθεου όχι μόνο για τη συγκεκριμένη Μονή αλλά για το σύνολο των μοναστηριών και εκκλησιών της Αργιθέας.
Η άψογη συνεργασία του εφημέριου του χωριού μας πατέρα Απόστολου Κλάρα με τους Αργιθεάτες συναδέλφους του και με την ορισθείσα επιτροπή του μοναστηριού αλλά και όλους τους Ανθηριώτες οι οποίοι με κάθε τρόπο εδώ και χρόνια έχουν δείξει ενεργά το ενδιαφέρον τους για τη διατήρηση και συντήρηση του μοναστηριού.
Η ένταξη εδώ και χρόνια απο την τότε δημοτική αρχή του έργου ανάπλασης του χώρου της “Κυδωνιάς” και του ευρύτερου χώρου (βρύση),το οποίο βρίσκεται σε στάδιο υλοποίησης, πιστεύουμε οτι σύντομα θα ολοκληρωθεί απο την παρούσα δημοτική αρχή και θα παραδοθεί προς χρήση. Ευχής έργον θα ήταν με τη συμπαράσταση όλων μας να αναβιώσει το παραδοσιακό πανηγύρι στην “Κρανιά” της Κυδωνιάς όπως γινόταν και στο πρόσφατο παρελθόν. Η Ιερά Μονή Κατουσίου είναι,όχι μόνο κατά την προσωπική μας άποψη αλλά γενικά, ένα απο τα σημαντικότερα Αρχιτεκτονικά κομψοτεχνήματα στην ευρύτερη περιοχή. Γι αυτό και η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων αλλά και κάθε υπεύθυνος οφείλουν να δείξουν ακόμη μεγαλύτερο και ιδιαίτερο ενδιαφέρον με στόχο τη διατήρησή της σε όσο καλύτερη κατάσταση.
Όλα τα παραπάνω ειναι ικανά, ώστε να ατενίζει το μοναστήρι με μεγαλύτερη αισιοδοξία το μέλλον του.
Έτσι ο φετινός εορτασμός της Γέννησης της Θεοτόκου, στο συγκεκριμένο μοναστήρι, παίρνει ιδιαίτερο χρώμα, αποκτά ξεχωριστή σημασία και μας καλεί όλους να παραβρεθούμε στο Ευχάριστο γεγονός.
Κώστας Γραμμένος
