Ουρανοξύστες πολιτισμού – Του Σεραφείμ Δ. Μπαζάνη (Συγγραφέα – Ερευνητή)

Η σύντομη περιγραφή του ουρανοξύστη βρίσκεται σε ένα πολυώροφο κτίριο με πολύ μεγάλος ύψος, που χρωστάει την ονομασία του στη μετάφραση του βρετανικού όρου sky-scraper.

Οι πρώτοι ουρανοξύστες ανεγέρθηκαν στις ΗΠΑ τα τέλη του περασμένου αιώνα, για να λύσουν το πρόβλημα της μεγάλης συγκέντρωσης πληθυσμού στα αστικά κέντρα. Εκτός από το βασικό τους πλεονέκτημα (κάθετη εκμετάλλευση του χώρου), άλλα πλεονεκτήματά τους είναι η δυνατότητα συγκέντρωσης σε μεγάλες ομάδες χώρων, που προορίζονται για παρεμφερείς δραστηριότητες ή οικονομική ωφέλεια που προκύπτει από την αξιοποίηση των κοινόχρηστων χώρων.

Για να γίνει δυνατή η κατασκευή ουρανοξυστών απαιτήθηκαν σοβαρές εξελίξεις της τεχνικής (κατασκευή ασφαλών ηλεκτρικών ανελκυστήρων, η εξέλιξη της χρήσης μεταλλικών κατασκευών και του οπλισμένου σκυροδέματος). Οι απαιτήσεις που είχε η νέου είδους κατασκευή ήταν να είναι ελαφριά, να έχει γερή θεμελίωση, να αντέχει στις πιέσεις του αέρα και στους σεισμούς, να έχει αντίσταση στη φωτιά κα καλή μόνωση.

Οι αρχιτεκτονικές λύσεις που δόθηκαν για την κατασκευή ουρανοξυστών, στηρίχτηκαν στη δομή των χαμηλών κτιρίων, πράγμα που οδήγησε σε κακό αισθητικό αποτέλεσμα. Η προσπάθεια μίμησης αρχιτεκτονικής παλιότερων εποχών (γοτθικού ρυθμού κ.α.) οδηγήθηκε κι αυτή σε αποτυχία. Στη συνέχεια, οι αρχιτέκτονες εγκατέλειψαν τα προηγούμενα καλούπια και έφτιαξαν ουρανοξύστες με νέα αρχιτεκτονική μορφολογία.

Ο πρώτος ουρανοξύστης χτίστηκε την διετία 1868 – 1870 στην πόλη της Νέας Υόρκης και είχε ύψος 40 μέτρα. Πραγματικός «πατέρας» των ουρανοξυστών θεωρείται ο Ουίλιαμ Λε Μπαρόν Τζένει, από το Σικάγο, ο οποίος, το 1884 – 1885 κατασκεύασε με την τεχνική του χαλύβδινου σκελετού, ουρανοξύστη με 10 ορόφους, γνωστό με την ονομασία «Χόουμ Ίνσουρανς Κόμπανι Μπίλντιγκ». Από τις αρχές του 20^ου αιώνα άρχισαν να χτίζονται στη Νέα Υόρκη πολύ ψηλότεροι ουρανοξύστες, όπως π.χ. το «Κράισλερ Μπίλντιγκ» με 77 ορόφους και 319 μέτρα ύψος. Εκτός από την Αμερική, οι ουρανοξύστες διαδόθηκαν με βραδύτερο βέβαια ρυθμό και σε περιορισμένη κλίμακα και σε άλλες χώρες, ανάμεσά τους και στην Ελλάδα με τον εμβληματικό «Πύργο Αθηνών» που έχει συνολικά 28 ορόφους και φτάνει τα 103 μέτρα.