Αλήθεια, πώς εξηγείς σε ένα παιδί δημοτικού, τι ήταν το Πολυτεχνείο; ή τέλος πάντων, τι έγινε τότε εκείνες τις ημέρες;
Πώς να εξηγήσεις σε ένα παιδί του δημοτικού τι ήταν η χούντα;
Πώς ξεκινάς να το αναλύεις ώστε να το χωρέσει το μυαλό του;
Κάποιοι συγγραφείς λοιπόν, άλλοι πιο γνωστοί και άλλοι λιγότερο γνωστοί, έγραψαν μερικά βιβλία, που προσπαθούν με απλό τρόπο να εξηγήσουν στα παιδιά τα γεγονότα του Πολυτεχνείου, τον Νοέμβρη του 1973.
Οι παιδικές βιβλιοθήκες του Δημοτικού Οργανισμού Αθλητισμού και Πολιτισμού Καρδίτσας (Δ.Ο.Π.Α.Κ.) παρουσιάζουν βιβλία για παιδιά και εφήβους με θέμα τα γεγονότα του Πολυτεχνείου αλλά και τη διαφορά μεταξύ Δημοκρατίας και Δικτατορίας.
«Λίγα γαρίφαλα για το Πολυτεχνείο» της Κατερίνας Μουρίκη – Εικονογράφηση: Νίκος Χριστοφοράκης – Εκδόσεις Διάπλαση
“Γεια σας! Με λένε Αλέξανδρο και πηγαίνω στο νηπιαγωγείο. Η αδελφή μου, πάει στην Τρίτη τάξη και τη λένε Ελευθερία, όπως και τη γιαγιά. Όμως ο παππούς Περικλής πότε-πότε τη γιαγιά τη λέει “Χούντα” κι εκείνη κάνει ότι θυμώνει. Μάλλον δεν της αρέσουν τα χαϊδευτικά ονόματα. Το κατάλαβα τελευταία όταν η αδελφή μου ζήτησε να τη φωνάζουμε Φρίντα κι η γιαγιά έβαλε τις φωνές. “Δεν μας χρειάζονται ξενόφερτα ονόματα!” είπε κοφτά κι η αδελφή μου ξέσπασε: Σάμπως ξενόφερτο δεν είναι και το “Χούντα” που σε λέει ο παππούς; Τελικά έγινε στο σπίτι επανάσταση για το όνομα της Ελευθερίας μας. Καλά που μπήκε στη μέση ο παππούς Περικλής και έβαλε τα πράγματα στη θέση τους: “Οι καιροί αλλάζουν, Χούντα μου! Τόπο στα νιάτα!” φώναξε. Έτσι η γιαγιά Χούντα κατάθεσε τα όπλα και η Ελευθερία μας -δηλαδή η Φρίντα- νίκησε. Τώρα τι με έπιασε και σας λέω τα οικογενειακά μας; Εγώ είχα σκοπό να σας μιλήσω για το Πολυτεχνείο!”
Δύσκολο να μιλήσεις σε παιδιά προσχολικής ή πρωτοσχολικής ηλικίας για τα γεγονότα του Πολυτεχνείου. Ίσως γι’ αυτό, μέσα στα τριάντα οχτώ χρόνια που έχουν κυλήσει από τότε, τα βιβλία που έχουν γραφτεί με αυτό το θέμα δεν ξεπερνάνε τα τρία. Κι αυτό αποτελεί οπωσδήποτε ένα κενό στην παιδική μας λογοτεχνία.
Η σοφία και οι μνήμες του παππού Περικλή ανταμώνουν με την παιδική αφέλεια του Αλέξανδρου που κάνει συνειρμούς και συσχετίζει όσα βλέπει και ακούει με την προσωπική του καθημερινότητα. Παιδικές σκέψεις που παρότι προκαλούν γέλιο κρύβουν μικρές και μεγάλες αλήθειες της ζωής μας.
Η Κατερίνα Μουρίκη (καλή φίλη των παιδικών βιβλιοθηκών του Δ.Ο.Π.Α.Κ. που φιλοξενήθηκε αρκετές φορές στην πόλη μας) στο βιβλίο της “Λίγα γαρίφαλα για το Πολυτεχνείο” δίνει στα παιδιά την ευκαιρία να μάθουν απλά και κατανοητά την αξία της εξέγερσης του Πολυτεχνείου. Μέσα από τις μεστές ατάκες του παππού και τις παιδιάστικες ερμηνείες του εγγονού, περνούν έννοιες όπως “Ελευθερία”, “Δημοκρατία”, “χούντα”, “Λαϊκός ξεσηκωμός”.
Η δυναμική εικονογράφηση του Νίκου Χριστοφοράκη συμπληρώνει εικαστικά το κείμενο δημιουργώντας κατάλληλη ατμόσφαιρα στους μικρούς αναγνώστες.
Ένα καλογραμμένο βιβλίο άξιο να διαβαστεί από κάθε παιδί.
«Μαμά, τι έγινε στο Πολυτεχνείο;» της Μαρίας Καλογεράκη – Εικονογράφηση: Λιάνα Μερτζάνη – Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα
“Η Μαρία Καλογεράκη ξεκινώντας από τον εαυτό της όντας παιδί όταν έγινε η εξέγερση του Πολυτεχνείου έφτασε μέσω της κόρης της να συναντηθεί και να επικοινωνήσει με ερωτήματα και απαντήσεις με όλα τα παιδιά που είναι δύσκολο να καταλάβουν σήμερα πια εκείνα τα γεγονότα… …βρήκε τον τρόπο να πει την αλήθεια μιλώντας παραμυθένια στα παιδιά και της αξίζει ένα μεγάλο μπράβο κι ένα μεγάλο ευχαριστώ.”
Ο Δημήτρης Παπαχρήστος που προλογεί το βιβλίο με τα παραπάνω λόγια είναι Αρθρογράφος & Συγγραφέας, αλλά ήταν και εκφωνητής του ραδιοφωνικού σταθμού του Πολυτεχνείου.(..εδώ Πολυτεχνείο, εδώ Πολυτεχνείο…)
Το βιβλίο αυτό δε γράφτηκε για να ξεθαφτεί το τσεκούρι του μίσους και της εκδίκησης. Γράφτηκε με την ευχή και την ελπίδα να μην ξανασυμβούν παρόμοια γεγονότα.
Ίσως το καλύτερο παιδικό βιβλίο για τα γεγονότα του πολυτεχνείου.
«Η κυρά Δημοκρατία» της Κωνσταντίνας Αρμενιάκου – Εικονογράφηση: Πάνος Καψάσκης – Εκδόσεις Κέδρος
Την κυρά Δημοκρατία όλοι την αγαπούν στο μικρό χωριό, γι’ αυτό τη διάλεξαν για αρχηγό. Τι θα συμβεί όμως όταν η κυρία Ρία η Δικτατορία πάρει με τη βία όλη την εξουσία; Μπορούν οι άνθρωποι να ζήσουν ευτυχισμένοι χωρίς τη Δημοκρατία;
Ένα παραμύθι για να εξηγήσουμε στα παιδιά την αξία της Δημοκρατία και για να θυμόμαστε ότι:
Όλοι μαζί, όλοι μαζί,
είμαστε πάντα πιο δυνατοί.
Το πιο παιδικό και απλό βιβλίο για τη διαφορά μεταξύ Δημοκρατίας και Δικτατορίας, με μικρό και εύκολα κατανοητό κείμενο και ωραίες εικόνες!!!
«Ντενεκεδούπολη» – της Ευγενίας Φακίνου – Εικονογράφηση: Ευγενία Φακίνου – Εκδόσεις: Κέδρος
Η Ντενεκεδούπολη είναι μια πολιτεία αλλιώτικη απ΄τις άλλες. Δεν είναι φτιαγμένη από τούβλα, πέτρες, τσιμέντο ή γυαλί. Είναι ολόκληρη φτιαγμένη από ντενεκέδες. Και μένουν σ΄αυτή, τι… άλλο; Ντενεκεδάκια. Άδεια, σκουριασμένα, παλιά ντενεκεδάκια.
Βρέθηκαν όλα πεταμένα σ΄ένα σκουπιδότοπο κι αποφάσισαν να φτιάξουν τη δική τους πολιτεία, για να μένουν μόνα τους και να΄χουν την ησυχία τους.
Τα ντενεκεδάκια που μένουν εδώ έχουν περίεργα ονόματα: Σαρδέλας, Μηλίτσα, Βουτυρένιος, Σοφός, Οκέυ -μπαμ – μπαμ. Ο Σαρδέλας είχε πριν τον πετάξουν σαρδέλες, η Μηλίτσα είχε κομπόστα μήλο, ο Βουτυρένιος βούτυρο, ο Οκέυ – μπαμ – μπαμ είχε κόκα – κόλα κι ο Σοφός είχε μέσα του καφέ.
Ζούσαν όλα πολύ ευτυχισμένα στην Ντενεκεδούπολη, ώσπου μια μέρα, καθώς ετοίμαζαν μία γιορτή, κι ήταν όλα τους πολύ απασχολημένα, εμφανίστηκε μπροστά τους από το πουθενά ένας τεράστιος ντενεκές από λάδι, ο Λαδένιος.
Μόλις εμφανίστηκε μπροστά τους ο Λαδένιος, αμέσως τους έδειξε τις κακές του διαθέσεις.
Μάταια προσπάθησαν τα ντενεκεδάκια να τον πείσουν πως είναι μια χαρά μόνα τους και δεν χρειάζονται κανένα να τους κυβερνήσει.
Ο Λαδένιος αυτοδιορίστηκε δικτάτορας …
Η συνέχεια, σίγουρα είναι συναρπαστική…
Συναρπαστική, διαχρονική και η πρώτη ιστορία που γράφτηκε για τη δικτατορία σε παιδικό βιβλίο και κυκλοφόρησε το 1977.
Άλλα βιβλία που έχουν σχέση με την περίοδο της χούντας ή μιλούν γενικά για δικτατορικά καθεστώτα για παιδιά και εφήβους είναι τα εξής:
- Κάτω από την καρδιά της – Βούλα Μάστορη – Εκδόσεις Πατάκη
- Τα γενέθλια – Ζωρζ Σαρή – Εκδόσεις Πατάκης
- Οι πελαργοί θα ξανάρθουν – Μαρούλα Κλιάφα – Εκδόσεις Κέδρος
- Στο δάσος – Σοφία Ζαραμπούκα – Εκδόσεις Κέδρος
- Αν όλα τα πιτσιρίκια του κόσμου – Ντίνος Δημόπουλος – Εκδόσεις Καστανιώτη
- «Να φτύνεις αίμα, να λες έφαγα βύσσινο» – Κωστούλα Μητροπούλου – Εκδόσεις Άγκυρα
- Τα μαγικά μαξιλάρια – Ευγένιος Τριβιζάς – Εκδόσεις Πατάκη
- Η Σφεντόνα του Δαυίδ – Παντελής Καλιότσος – Εκδόσεις Πατάκη
