Ξενοδοχειακό παρελθόν – Του Σεραφείμ Δ. Μπαζάνη (Συγγραφέα – Ερευνητή)

Ως γνωστόν, το ξενοδοχείο είναι ένα οίκημα όπου προσφέρεται με πληρωμή κατάλυμα ή και φαγητό για τους ξένους. Ξενοδοχεία υπήρχαν από την αρχαιότητα που ήταν δημόσια και ιδιωτικά. Η έννοια της φιλοξενίας ήταν πολύ ανεπτυγμένη και γι’ αυτό στα σπίτια των πλουσίων υπήρχαν ξενώνες, δηλαδή ιδιαίτερα διαμερίσματα όπου έμεναν οι ξένοι χωρίς αμοιβή. Υπήρχαν επίσης ξενώνες ή ξενοδοχεία δημόσια και ιδιωτικά στα μεγάλα αστικά κέντρα, στους τόπους λατρείας, στα μαντεία, στις ιερές πόλεις, καθώς και στους τόπους όπου τελούνταν αγώνες.

Λειτουργούσαν με την επίβλεψη των ιερέων και συντηρούνταν με δαπάνες της Πολιτείας. Ο Θουκυδίδης αναφέρει στα κιτάπια του την ίδρυση μεγάλου ξενοδοχείου στις Πλαταιές, μετά την καταστροφή της πόλης (428 π.χ.) . Σπουδαίο επίσης ήταν και το Λεωνίδιο στην Ολυμπία, που χτίστηκε το 350 – 300 π.χ. Εκεί κατέλυαν οι επίσημες πρεσβείες των πόλεων, που έρχονταν για τους Ολυμπιακούς αγώνες.

Αντίστοιχα είχαν αναπτυχθεί και στη Ρώμη τα ξενοδοχεία. Σε ορισμένες πόλεις του ρωμαϊκού κράτους μάλιστα υπήρχαν ξενοδοχεία πολυτελή, όπου κατέλυαν για μονιμότερη διαμονή άνθρωποι των γραμμάτων, διάφοροι πλούσιοι, αξιωματούχοι κ.λπ.

Ο θεσμός των ξενοδοχείων υπήρχε και στη Βυζαντινή εποχή. Αποκλίνοντας όμως από το σκοπό τους, είχαν γίνει κέντρα ακολασίας και η Εκκλησία είχε απαγορέψει στους πιστούς να καταλύουν σ’ αυτά. Οι ξένοι κατέλυαν στα μοναστήρια, όπου είχαν ιδρυθεί οι ξενώνες ή αρχονταρίκια. Ο θεσμός διατηρείτε μέχρι σήμερα, κυρίως στα μοναστήρια του Αγίου Όρους.

Στο Μεσαίωνα συναντώνται δύο μορφές ξενοδοχείων, ο ξενώνας και το πανδοχείο. Το πανδοχείο (ή χάνι) ήταν ένα οίκημα διώροφο με προαύλιο, όπου υπήρχαν οι στάβλοι για τα άλογα των ταξιδιωτών, που έβρισκαν με πληρωμή κατάλυμα και τροφή. Πανδοχεία υπήρχαν και στην Ελλάδα την εποχή Τουρκοκρατίας. Τον 18^ο αιώνα η κατάσταση των πανδοχείων στη Δυτική Ευρώπη βελτιώθηκε σημαντικά και μεταβλήθηκαν σε πραγματικά ξενοδοχεία. Το πρώτο ξενοδοχείο που αναφέρεται είναι το «Αετός» στο Παρίσι (1302). Περιβόητο ήταν επίσης το ξενοδοχείο «Λευκός Λέοντας» στη Βενετία (1483), όπου κατέλυαν μόνο ευγενείς.

Στην ελεύθερη Ελλάδα, το πρώτο ξενοδοχείο που ιδρύθηκε ήταν το «Λονδίνο» (1828) και βρισκόταν στο Ναύπλιο.